Hà Nội đẹp mơ màng mùa sấu rụng

Khi tiếng ve gọi hè cũng là lúc mùa sấu về trên khắp phố phường Hà Nội. Đâu đâu ta cũng bắt gặp nào thúng, nào mẹt chở đầy những trái sấu tươi còn nguyên dòng nhựa trắng vừa được hái xuống. Và dù, có ngồi lặng ngắm thành phố tại một quán cóc bên đường hay trong các nhà hàng sang trọng, bạn vẫn dễ dàng chọn cho mình những ly nước sấu thơm ngon, mát lành xua đi chút oi nồng ngày hè.

Những hàng sấu già rợp bóng các cung đường Hà Nội ngày hè oi ả

Thủ đô yêu dấu không chỉ làm say lòng bao người mỗi độ thu sang với hoa sữa nồng nàn, hương lan dịu nhẹ. Hà nội 12 tháng là 12 mùa cây và hoa khoe sắc. Hà Nội còn đẹp mơ màng dưới những hàng sấu già cổ thụ. Thong dong trên những cung đường như Trần Phú, Phan Đình Phùng, Tràng Thi, Hàng Khay, Đinh Tiên Hoàng, công viên Bách Thảo và bên hồ Gươm… bạn sẽ thấy dễ chịu bởi bóng mát từ chiếc ô xanh của những hàng sấu già che mưa, che nắng cho cả thành phố. Cũng có khi ai đó lại như được lạc vào mùa thu vàng châu Âu lặng lẽ, bình yên nhưng đầy quyến rũ mùa cây thay lá. Xào xạc, xào xạc cuốn theo những chiếc lá vàng vương theo chân người vào từng ngõ nhỏ để rồi đi xa người ta lại thấy nhớ. Nhớ qua từng hình ảnh, từng dòng thơ và những ca từ êm ái đến dư vị nơi đầu môi của mỗi món ăn, đồ uống chế biến từ quả sấu.

Mùa sấu chỉ kéo dài 4 tháng nhưng trong những, thức uống, món ăn, đặc biệt là các món canh chua của người Hà Nội không thể thiếu hương vị của những trái sấu già.

Người Hà Nội nói riêng, ở Miền Bắc nói chung thường dùng quả sấu xanh để chế biến nước canh luộc rau muống. Một tô nước luộc rau muống có thêm dăm quả sấu dầm nhuyễn tạo vị chua thanh dịu mát sẽ khiến cho khẩu vị của mỗi người cảm thấy ngon miệng hơn. Hay như món canh chua thịt bằm dầm sấu chan ăn với bún vào những buổi trưa hè oi ả cũng là một món “khoái khẩu” của hết thảy mọi người.

Cũng bao năm nay, trong danh mục ẩm thực tại các hàng quán ở Hà Nội luôn có thêm một món ăn ngon trứ danh, nếm thử một lần là không thể quên được, đó là món vịt om sấu! Vịt làm sạch, chặt miếng lớn, đảo ngấm mắm, muối, gia vị, sau đó đổ nước vào đun sôi, tiếp sau đó bỏ những quả sấu xanh vào cho chín nhừ, dầm nhuyễn ra, đã tạo ra vị nước lèo chua thanh, ngọt ngào, mà chỉ có quả sấu với vị chua đặc trưng mới làm nên món ăn tuyệt ngon như thế. Nhiều người bạn từ phương xa tới thăm Hà Nội, và khi chiêu đãi họ món vịt om sấu, họ đã nức nở khen ngon, thậm chí khi về họ còn nhờ mua hộ một ít quả sấu để mang về tự tay chế biến cho người thân ăn thử.

Người ta còn cắt nhỏ quả sấu ngâm nước mắm ớt ăn trong chừng dăm ba ngày… Nhưng có một món chế biến từ quả sấu mà bất cứ ai ai cũng đều biết, đều thấy quen, thân thiết hàng ngày, đó là món sấu đá. Được thưởng thức một lý sấu đá giữa trời nóng bức oi ả sẽ khiến con người ta cảm thấy… thích thú, dịu mát tâm hồn.

Món giải khát này vô cùng dễ uống, bởi vị ngọt ngào của đường phèn, vị chua thanh của quả sấu xanh hòa quyện vào nhau, kết hợp với đá lạnh đã kích thích sự thèm muốn, khoan khoái. Thi thoảng, xen lẫn mỗi lần uống hớp nước mát lạnh, dùng thìa vớt một quả sấu bỏ miệng nhai sẽ cảm nhận vị giòn tan, bùi, ngọt ngào và ngon đến khó tả…

Những trái sấu tươi ngon được dùng làm nước uống, nấu canh chua

Để làm nên món sấu đá ngon ngọt chuẩn vị thực ra không hề khó, nhưng cũng không quá dễ. Sở dĩ vậy là vì, cách chế biến thứ quả dân dã này đơn giản, nhưng nếu không có chút ký thuật thì món sấu ngâm đường sẽ bị hỏng. Sấu ngâm đường chuẩn vị, để được lâu, không bị lên men và hỏng, đòi hỏi người chế biến phải cẩn thận trong từng công đoạn. Quả sấu xanh sau khi mua về được gọt vỏ sạch, dùng dao khía các đường trên thân quả, ngâm trong nước vôi (hoặc phèn chua), sau đó rửa sạch bằng nước lạnh, tiếp nữa vớt ra phơi cho khô ráo nước. Bước tiếp theo bỏ những quả sấu đó vào hũ, cứ một lớp quả sấu lại xen kẽ rắc lên một lớp đường kính dày, theo tỷ lệ 1 ký lô sấu xanh là 2 ký lô đường. Khoảng chục ngày sau, đường tan, vị ngọt ngấm vào những quả sấu, khi đó bắt đầu dùng pha đồ uống được rồi. Hũ sấu chế biến như vậy có thể để được không chỉ một, mà vài ba năm cũng không mất đi hương vị.

Nguyễn Thị Hải