Mối liên hệ giữa biến đổi khí hậu và đại dịch COVID-19

Theo một nghiên cứu công bố ngày 5/2, biến đổi khí hậu có thể đóng một vai trò quan trọng trong truyền virus SARS-CoV-2 gây bệnh COVID-19 cho người khi “tạo điều kiện thuận lợi” một vài loài dơi mang mầm bệnh tiếp xúc gần hơn với con người.

Virus SARS-CoV-2 hiện đã khiến hơn 2 triệu người trên thế giới tử vong và gây ra tình trạng gián đoạn chưa từng có trên toàn cầu. Virus này được cho là bắt nguồn từ loài dơi ở Đông Nam Á.

Hiện tượng nóng lên toàn cầu và thời tiết thay đổi bất thường đã tạo điều kiện cho sự bùng phát mạnh mẽ của đại dịch. Nhiệt độ tăng lên khiến cho hệ miễn dịch của con người ngày càng suy yếu. Thông thường, cơn sốt sẽ kích thích hệ miễn dịch và tạo ra môi trường với nhiệt độ cao làm suy yếu mầm bệnh – vốn dĩ sinh trưởng mạnh trong môi trường có nhiệt độ thấp. Nhưng khi mầm bệnh thích ứng được với nhiệt độ tăng cao trong môi trường tự nhiên, chúng sẽ dễ dàng thích nghi và tồn tại trong cơ thể con người.

Các nhà nghiên cứu thuộc Đại học Cambridge đã sử dụng dữ liệu về nhiệt độ và lượng mưa trong vòng 100 năm qua để lập mô hình dân số của hàng chục Các nhà nghiên cứu thuộc Đại học Cambridge đã sử dụng dữ liệu về nhiệt độ và lượng mưa trong vòng 100 năm qua để lập mô hình dân số của hàng chục loài dơi dựa trên nhu cầu về môi trường sống của chúng. Các nhà nghiên cứu phát hiện thấy trong thế kỷ qua, 40 loài dơi đã di chuyển tới sinh sống ở miền Nam Trung Quốc, Lào và Myanmar – khu vực mà các phân tích về di truyền học cho thấy virus SARS-CoV-2 lần đầu tiên xuất hiện. Do mỗi loài dơi mang trung bình 2,7 loại virus corona, các nhà nghiên cứu cho rằng 100 chuỗi virus corona hiện đang tập trung tại vùng “nóng” này.

Ảnh minh họa

Theo tác giả đứng đầu nghiên cứu, Robert Meyer thuộc Khoa Động vật học của Đại học Cambridge, trong khi chuỗi lây nhiễm chính xác virus SARS-CoV-2 từ động vật sang người vẫn chưa được xác định, thì biến đổi khí hậu và các hoạt động của con người phá hoại môi trường sống ở châu Á đã đẩy các loài động vật mang virus tiếp xúc gần hơn bao giờ hết với loài người.

Ông nhấn mạnh: “Đó là hai mặt của một đồng xu: Chúng ta xâm nhập sâu hơn vào môi trường sống của chúng, song đồng thời biến đổi khí hậu có thể có tác động đẩy mầm bệnh về phía chúng ta.”

Nghiên cứu trên được đăng tải trên tạp chí Science of the Total Environment, đã kêu gọi chính phủ các nước áp dụng các biện pháp, trong đó có hạn chế các hoạt động mở rộng đô thị hóa và phá rừng để trồng trọt, nhằm giúp ngăn nguy cơ xảy ra đại dịch khác liên quan tới bệnh phong thổ ở động vật hoang dã. Nghiên cứu cũng kêu gọi các nước nỗ lực hơn trong giảm thiểu biến đổi khí hậu để tránh xảy ra trường hợp các loài động vật hoang dã dồn về gần nơi sinh sống của con người.

Trong khi đó, theo nhà khoa học Camilo Mora của Đại học Hawaii cũng tham gia vào nghiên cứu này, sự thật là biến đổi khí hậu có thể đẩy nhanh tốc độ lây truyền mầm bệnh của động vật hoang dã sang người.

Đây là lời cảnh tỉnh khẩn cấp đối với các quốc gia cần tăng cường nỗ lực giảm lượng khí thải toàn cầu.

Ngọc An (t/h)