Nga: Hồ Baikal đứng trước nguy cơ ô nhiễm

Hồ Baikal

Nằm ở Siberia, Baikal là nơi sinh sống của hơn 3.000 loài thực vật và động vật, khoảng 80% trong số đó là duy nhất cho hệ sinh thái của hồ.

Baikal được ước tính là khoảng 25 triệu năm tuổi, hồ lâu đời nhất trên thế giới. Với độ cao 1.637 mét, đây cũng là hồ nước ngọt sâu nhất hành tinh, trong khi độ sâu trung bình là 758 mét. Nó được tuyên bố là Di sản Thế giới của UNESCO năm 1996.

Các nhà môi trường Nga đã lên án một kế hoạch của chính quyền cho phép một lượng chất nguy hiểm cao hơn được đổ vào hồ Baikal, nơi chứa khoảng 20% ​​lượng nước ngọt của thế giới.

Bộ Tài nguyên thiên nhiên Nga hồi đầu tháng này đã công bố dự thảo sửa đổi tài liệu xác lập mức độ tối đa cho phép của các chất nguy hiểm trong hệ sinh thái của hồ Baikal.

Theo ông Alexanderr Kolotov, người đứng đầu tổ chức phi chính phủ môi trường địa phương Rivers Without Borders, khẳng định: Các sửa đổi mới sẽ làm tăng lên nhiều lần so với lượng chất độc hại cho phép có thể xâm nhập vào hồ. Ví dụ, lượng nitrat và chất hoạt động bề mặt tổng hợp (anionic synthetic surfactantsanion) tối đa cho phép tăng lần lượt 14 và 10 lần. Giới hạn trên của các sản phẩm dầu trong nước thải đổ vào hồ tăng 1,8 lần.

Ông Kolotov phân tích thêm các tiêu chuẩn hiện hành để xây dựng các nhà máy xử lý nước thải đã áp đặt các yêu cầu nghiêm ngặt về chất lượng nước thải vào Baikal.

Kolotov cho biết có hai cách tiếp cận cơ bản khác nhau để giải quyết vấn đề: hoặc là cải thiện công nghệ lọc sẽ làm tăng chi phí của các nhà máy xử lý nước thải, hoặc hạ thấp tiêu chuẩn.

“Rõ ràng, các quan chức đã quyết định đi theo con đường thứ hai, coi khu di sản thế giới độc đáo của UNESCO giống như một hồ chứa thủy sản thông thường”, Kolotov nói.

Baikal từ lâu đã phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng môi trường. Vào ngày 24/3, hàng trăm nhà hoạt động đã tổ chức một cuộc mít tinh cho một Baikal sạch tại thành phố Irkutsk của Siberia.

Những người biểu tình đã yêu cầu một lệnh cấm vĩnh viễn đối với việc xây dựng một nhà máy đóng chai của Trung Quốc trên hồ Baikal đã bị dừng lại vào đầu tháng này sau khi kiểm tra các vi phạm.

Dư luận Nga gần đây đã đặc biệt quan tâm đến việc Trung Quốc xin xây dựng nhà máy đóng chai nước ngọt được lấy từ Hồ Baikal.

Các nhà hoạt động môi trường cho rằng, giấy phép xây dựng của nhà máy đóng chai này đã bị vi phạm vì không có đánh giá tác động sinh thái thích hợp. Theo Luật ở Nga, các công trình xây dựng trên bờ hồ Baikal đều bị cấm.

Lời trấn an của Thủ tướng Dmitry Medvedev không cho thấy phản ứng kiên quyết của Moscow trước dự án đầu tư từ Trung Quốc đang tiềm ẩn nguy cơ phá hoại môi trường tự nhiên của hồ Baikal.

Các nhà hoạt động ở Nga nhắc đến những đầu tư từ Trung Quốc hoặc hoạt động du lịch có liên quan đến Trung Quốc để phát đi cảnh báo.

Người Trung Quốc đến hồ Baikal du lịch. Họ đông đúc, ồn ào và xả rác. Lượng khách du lịch đến với hồ Baikal đông đồng nghĩa với vấn đề rác thải được giải quyết chậm trễ.

Chưa hết, dù mang danh đi du lịch, người Trung Quốc cũng ở lại, mua đất, kinh doanh, sống lâu dài ở đây. Những huấn luyện viên Trung Quốc nói rằng, mảnh đất này là của Trung Quốc và hiện tại mới “tạm thời” thuộc về Nga.

Chưa kể, nếu chấp nhận dự án Trung Quốc, không phải công dân Nga được tạo công ăn việc làm mà chính là những người dân Trung Quốc được mang sang làm công nhân, sinh sống, bám rễ trong khu vực.

Năm 2017, dưới áp lực của các nhà môi trường, Ngân hàng Thế giới đã đóng băng quy trình đấu thầu dự án của Mông Cổ để xây dựng một nhà máy thủy điện trên sông Selenga, một nguồn nước đầu vào chính của Baikal.

Hệ sinh thái của Baikal đã bị thay đổi đáng kể vào những năm 1950 khi Liên Xô xây dựng nhà máy thủy điện Irkutsk trên Angara, con sông lớn duy nhất chảy ra khỏi Baikal.

Trong những năm gần đây, hồ đã chứng kiến ​​những thay đổi tiêu cực trong đa dạng sinh học của nó, bao gồm sự biến mất của cá Omul, một loài thuộc họ cá hồi chỉ được tìm thấy ở Baikal.

Chính quyền Nga cảnh báo vào năm 2017 rằng tổng sinh khối cá Omul trong hồ đã giảm từ 25 triệu tấn xuống chỉ còn 10 triệu tấn trong 15 năm qua.

Thanh Trà (t/h)