Rằm tháng Giêng (hay còn gọi là Tết Nguyên tiêu) là dịp Tết cổ truyền lớn thứ hai trong văn hóa của người Việt, chỉ sau Tết Nguyên đán. Trong ngày này, ngoài việc chuẩn bị những mâm cúng thịnh soạn để dâng nên tổ tiên thể hiện sự biết ơn thì nhiều gia đình còn đi chùa và cúng các vị thần thổ công để cầu một năm mới nhiều tài lộc, may mắn và sức khỏe.
Cách chuẩn bị mâm cúng rằm tháng Giêng đầy đủ nhất
Ông bà ta vốn có câu: “Lễ cả năm không bằng ngày Rằm tháng Giêng” để nói về sự quan trọng của ngày Tết Nguyên tiêu trong tâm thức của người Việt.
Tết Nguyên tiêu vốn là một trong những ngày lễ lớn trong năm, chỉ sau Tết Nguyên đán và còn được quan niệm là “ăn Tết lần 2”. Bởi vậy, việc chuẩn bị mâm cúng trong dịp Rằm tháng Giêng rất quan trọng. Trước là tưởng nhớ công ơn các cụ sau là con cháu “thụ lộc”.
Mâm cúng Rằm tháng Giêng thường bao gồm mâm cúng gia tiên và mâm cúng Phật. Đối với mỗi loại mâm này gia chủ cần chú ý phải chuẩn bị khác nhau.
Tết Nguyên tiêu vốn là một trong những ngày lễ lớn trong năm
Mâm cúng gia tiên
Mâm cúng gia tiên thường là mâm cỗ mặn, gồm 4 bát và 6 đĩa với tổng cộng là 10 món ăn trong một mâm.
Trong đó, 4 bát gồm: bát canh măng ninh xương, bát canh bóng, bát canh miến và bát canh mọc. Gia chủ không cần sử dụng bát quá to mà vừa phải cũng thể hiện sự thành kính đối với tổ tiên.
6 đĩa bao gồm: thịt gà luộc (hoặc thịt lợn luộc), chân giò luộc (hoặc giò chả), nem thính (hoặc đĩa thịt xào), dưa muối, xôi (bánh chưng) và nước chấm.
Gọi ý các món ăn trong mâm cung gia tiên cụ thể như sau:
Gà luộc: Trong mâm cúng mặn nào cũng không thể thiếu được gà luộc. Đây là món ăn cổ truyền xuất hiện trong các mâm cơm của người Việt.
Xôi gấc (hoặc bánh chưng): tượng trưng cho sự nảy nở, sinh sôi của vạn vật muôn loài. Xôi gấc có màu đỏ không chỉ khiến mâm cúng trở nên bắt mắt hơn mà theo quan niệm dân gian màu đỏ của xôi gấc sẽ mang lại may mắn cho gia chủ.
Chân giò luộc (hoặc chả giò): theo phong tục cổ truyền của người Việt, chân giò lợn là một thức quan trọng trong mâm cúng, mong muốn cho năm mới được đầy đủ, sung túc hơn. Song vì món chân giò lợn kỳ công chế biến nên giờ đây, nhiều gia đình đã thay bằng món giò chả.
Nước chấm: đặt giữa mâm hình tròn tượng trưng cho trời đất vũ trụ, kết nối cổ kim.
Hành muối: Dưa món thường được chuẩn bị trước Tết Nguyên Đán, nên trong việc chuẩn bị cho mâm cỗ cúng Rằm đầu năm sẽ nhanh gọn hơn rất nhiều.
Đối với người dân miền Nam, trong mâm cơm cúng còn bổ sung thêm món thịt kho tàu và canh khổ qua.
Ngoài ra trong mâm cỗ còn có thể có thêm cơm tẻ là lương thực hàng ngày. Mâm cỗ có nếp có tẻ, có âm dương đẩy đủ để sinh sôi nảy nở.
Như vậy, mâm cúng gia tiên dịp Rằm tháng Giêng có đầy đủ các màu sắc, mùi vị sẽ tạo nên một mâm cỗ đủ đầy, cầu mong yên ấm, an lành và xua đi những vận xui trong năm mới.
Mâm cúng Phật
Mâm cúng Phật là mâm cỗ chay với sự xuất hiện của các loại trái cây, món ăn chay nhằm hướng đến sự thanh tịnh, bao dung với muôn loài theo giáo lý của nhà Phật.
Điểm đặc biệt trong mâm cúng Phật dịp Rằm tháng Giêng là màu sắc của các lễ vật tượng trưng cho ngũ hành. Trong đó: màu đỏ tượng trưng cho hành hỏa, xanh của hành mộc, đen của hành thổ, trắng của hành thủy và vàng hành kim.
Lễ vật dâng cúng trong mâm cỗ cúng Phật thường là hoa quả, chè xôi, các món đậu, canh xào không thêm nhiều hương liệu.
Mâm cúng Phật là mâm cỗ chay với sự xuất hiện của các loại trái cây, món ăn chay nhằm hướng đến sự thanh tịnh
Ngoài ra, trong mâm cỗ cúng Phật, nhiều gia đình thường có thêm món bánh trôi nước với ý nghĩa cầu mong cả năm mọi việc đều hanh thông, trôi chảy, hạnh phúc tròn đầy.
Trên đây là những gợi ý cách chuẩn bị mâm cúng Rằm tháng Giêng. Bạn không nhất thiết phải làm đúng theo những gợi ý này mà có thể cân nhắc về thời gian để làm và chi phí. Không nhất thiết phải mâm cao cỗ đầy và quan trọng nhất phải thành tâm.
Văn khấn cúng Rằm tháng Giêng tại nhà
Theo Văn khấn cổ truyền Việt Nam (NXB Văn hóa Thông tin), các gia đình có thể tham khảo văn khấn cúng Rằm tháng Giêng tại nhà như sau:
“Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần, 3 lạy)
– Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
– Con kính lạy Hoàng thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
– Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành Hoàng, ngài Bản xứ Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân cùng chư vị Tôn thần.
– Con kính lạy Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Thúc Bá Đệ Huynh, Cô Di, Tỷ Muội họ nội họ ngoại.
Tín chủ (chúng) con là: ………………………………………..
Ngụ tại:………………………………………. ……………………..
Hôm nay là ngày Rằm tháng Giêng năm Kỷ Hợi gặp tiết Nguyên tiêu, tín chủ con lòng thành, sửa sang hương đăng, sắm sanh lễ vật, dâng lên trước án.
Chúng con kính mời ngày Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân, Ngũ phương, Long Mạch, Tài Thần. Cúi xin các ngài linh thiêng nghe thấu lời mời, giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật.
Chúng con kính mời các các cụ Tổ Khảo, Tổ Tỷ, chư vị Hương linh gia tiên nội ngoại họ………………. nghe lời khẩn cầu, kính mời của con cháu, giáng về chứng giám tâm thành, thụ hưởng lễ vật.
Tín chủ con lại kính mời Ông bà Tiền chủ, Hậu chủ tại về hưởng lễ vật, chứng giám lòng thành phù hộ độ trì cho gia chung chúng con được vạn sự tôn lành. Bốn mùa không hạn ách, tám tiết hưởng an bình”.
Chú ý: Sau khi khấn xong, vái 3 vái.
Minh An
![[VIDEO] Cây xanh tại Hà Nội đang kêu cứu](https://mtcs.1cdn.vn/thumbs/540x360/2024/04/17/cay-xanh(1).jpg "[VIDEO] Cây xanh tại Hà Nội đang kêu cứu")
![[VIDEO] Ô nhiễm từ rác thực phẩm không phân loại](https://mtcs.1cdn.vn/thumbs/540x360/2024/04/17/e09603d2e7a849f610b9-1-.jpg "[VIDEO] Ô nhiễm từ rác thực phẩm không phân loại")
