Thế giới báo động nguy cơ thiếu nước sinh hoạt

Biến đổi khí hậu gây hạn hán, khan hiếm nguồn nước ngầm cũng đang khiến hàng triệu người trên thế giới “lao đao”.

Theo Liên hiệp quốc, hiện nay có hơn 2,6 triệu người trên toàn cầu không được tiếp xúc với điều kiện vệ sinh cơ bản và gần một tỷ người không được dùng nước sạch. Cứ 20 giây lại có một trẻ em tử vong vì các bệnh liên quan đến tình trạng thiếu nước sạch và điều kiện vệ sinh phù hợp. Một báo cáo gần đây của Ngân hàng Thế giới ước tính, tới năm 2030, nhu cầu về nguồn nước của con người sẽ vượt lượng cung tới 40%.

Ảnh minh họa

Nguồn nước sạch đang bị đe dọa nghiêm trọng… Nước sạch là nước chúng ta dùng trong sinh hoạt hằng ngày, và phải không bị ô nhiễm và nhiễm độc..

Nước chiếm ¾ trái đất và là nguồn tài nguyên quí giá đối với sự sống của con người. 70% diện tích Trái Đất được bao phủ bởi nước nhưng chỉ có 2,5% nước trên thế giới là nước ngọt, trong khi 97,5% là đại dương. Trong đó, 0,3% nước ngọt của thế giới nằm trong các sông, hồ; 30% là nước ngầm, phần còn lại nằm trên các sông băng, núi băng. 70% lượng nước trên thế giới được sử dụng cho nông nghiệp, 22% cho công nghiệp và 8% phục vụ sinh hoạt.

Theo ước tính, trung bình một người ở các nước phát triển sử dụng 500-800 lít/ngày so với 60-150 lít/người/ngày ở các nước đang phát triển. Hiện nay, các thành phố lớn, nhất là ngay tại Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, nhiều nơi vẫn đang thiếu nước sạch sinh hoạt. Nguồn nước ngầm đang bị khai thác không thể kiểm soát. Việc khoan giếng lấy nước ngầm xảy ra tràn lan, không những gây thất thoát, lãng phí còn có nguy cơ làm ô nhiễm nguồn nước đó.Hơn nữa, do không thấy hết vị trí quan trọng của tài nguyên nước, nên trên khắp cả nước, đâu đâu cũng thấy có những bãi rác, nơi chôn cất, xử lý rác thải không được thực hiện theo đúng quy định và quy trình bảo vệ môi trường, để nước rác rò rỉ ngấm xuống nguồn nước ngầm và tràn ra nguồn nước mặt.

Còn theo kết quả nghiên cứu WRI vừa công bố, gần 20 quốc gia trên thế giới đang đối mặt nguy cơ thiếu nước sinh hoạt rất cao, do mới đến tháng 8 mà đã tiêu thụ tới 80% lượng nước tự nhiên hằng năm. Điều đáng nói là, tình trạng này đặc biệt nghiêm trọng hơn, khi tần suất các đợt khô hạn tăng đột biến, do tác động của biến đổi khí hậu.

Theo bản đồ của WRI cập nhật tình trạng thiếu nước thế giới, vùng khô cằn Trung Đông và Bắc Phi là nơi có nhiều quốc gia “khát nước trầm trọng nhất” trên thế giới. Trong đó, chịu áp lực lớn nhất là Qatar, tiếp đến là Israel và Lebanon. Với dân số hơn 1,3 tỷ người, Ấn Độ xếp thứ 13 trong danh sách các quốc gia có nguy cơ thiếu nước “rất cao”. Nhưng tỷ lệ người dân chịu ảnh hưởng nguy cơ này tại Ấn Độ lại cao gấp ba lần so với mức ở 16 quốc gia khác.

Có nhiều yếu tố tác động, thậm chí đe dọa các nguồn cung nước trên thế giới. Ngoài công tác quản lý sử dụng và xử lý ô nhiễm nước chưa hiệu quả, người dân phụ thuộc quá nhiều vào nguồn nước ngầm vốn đang dần cạn kiệt, thì tình trạng biến đổi khí hậu, mà phần lớn do chính các hoạt động của con người, luôn được xem là yếu tố chính đe dọa nguồn cung nước.

Nguồn nước ngầm bị ô nhiễm là cả một hệ sinh thái nước sạch bị mất cân bằng, mất đi một nguồn cung cấp nước sạch tin cậy cho cuộc sống. Có lý khi các chuyên gia khuyên rằng, trước hết phải nhận thức sâu sắc sự quan trọng của tài nguyên nước, có ý thức bảo vệ nguồn tài nguyên nước và những người có trách nhiệm có thể từ chối những dự án gây ô nhiễm nguồn nước, dù rằng dự án đó có đem lại nguồn lợi lớn về kinh tế. Từ chối hôm nay là để đỡ tốn kém và gìn giữ cho mai sau.

Theo ước tính, gần một phần ba lượng nước ngọt trên thế giới là nước ngầm, song do thiếu hiểu biết và khó khăn trong việc đánh giá, đo đạc nguồn nước nằm sâu dưới lòng đất, việc quản lý và sử dụng nguồn nước này còn yếu kém. Tình trạng thiếu nước sạch sinh hoạt đang ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống người dân, trong đó có dịch vụ chăm sóc y tế. Mới đây, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) cảnh báo, cứ bốn cơ sở chăm sóc y tế trên toàn thế giới, thì có một cơ sở thiếu các dịch vụ nước sạch cơ bản, ảnh hưởng tới hơn hai tỷ người và làm gia tăng nguy cơ nhiễm trùng, kháng vi khuẩn và giảm chất lượng chăm sóc y tế.

WHO và UNICEF khuyến nghị các chính phủ cần có các kế hoạch và chương trình mục tiêu quốc gia, tăng cường đầu tư cho cơ sở hạ tầng, để cải thiện công tác cung cấp nước sạch. Song, để “làm đầy” nguồn cung nước, bảo đảm cuộc sống của người dân trên toàn thế giới, ưu tiên hàng đầu là nỗ lực hạn chế tác động của biến đổi khí hậu, nhất là thay đổi thái độ, thói quen sinh hoạt của từng cá nhân theo hướng giảm thiểu rác thải.

Tú Anh (T/h)