Hà Nội: Tăng cường giải pháp cải thiện chất lượng không khí
Ô nhiễm môi trường - Ngày đăng : 04:30, 16/05/2022
Nhiều nguyên nhân gây ô nhiễm không khí
Hiện TP. Hà Nội xác định được các nguyên nhân gây ô nhiễm không khí. Trong đó, nhóm nguyên nhân chủ quan do con người gây ra là từ khí thải của các phương tiện cơ giới tham gia giao thông.
Cùng với đó là hoạt động xây dựng, cải tạo, sửa chữa đường giao thông do chưa nghiêm túc thực hiện việc che chắn bụi; khí thải phát sinh từ cơ sở sản xuất công nghiệp có đốt nhiên liệu hóa thạch; hoạt động đốt rơm rạ ngoài trời, chất thải không đúng quy định tại một số địa phương.
Ngoài ra, còn có nguyên nhân khách quan như: Bụi mịn, chất ô nhiễm từ bên ngoài di chuyển vào thành phố Hà Nội; do hiện tượng nghịch nhiệt gây ra…
Ảnh minh họa
Với mật độ phương tiện giao thông dày đặc như hiện nay, nhất là tình trạng phương tiện chất lượng kém vẫn đang lưu hành, dẫn đến lượng khí thải gây ô nhiễm không khí có xu hướng gia tăng. Bên cạnh đó, trong quá trình xây dựng hạ tầng kỹ thuật giao thông cũng gây ô nhiễm không khí đáng kể do hoạt động của máy móc thi công, phương tiện vận chuyển phát sinh chất khí độc hại và tiếng ồn.
Việc chiếm dụng lòng đường, vỉa hè để xây dựng các công trình cũng kéo theo nguy cơ ùn tắc giao thông dẫn đến làm gia tăng nguy cơ ô nhiễm không khí do khói bụi, hơi xăng dầu tại các vị trí ùn tắc.
Theo thống kê, trên địa bàn thành phố Hà Nội hiện còn 8/19 quận, huyện, thị xã thường xuyên xảy ra tình trạng đốt phụ phẩm nông nghiệp, rơm rạ trên đồng ruộng, vi phạm nghiêm trọng Chỉ thị 15/CT-UBND ngày 18/9/2020 của UBND thành phố Hà Nội.
Trong vụ mùa 2021, qua kiểm tra thực tế của Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội cho thấy, hiện tượng người dân đốt rơm rạ tiếp tục xảy ra sau thu hoạch ở các địa phương là 3,6%. Cá biệt, có địa phương tỷ lệ đốt rơm rạ tăng cao như: Gia Lâm 30,4%, Đông Anh 28,9%, Mê Linh 14,3%, Thanh Oai 4,8%…
Vấn đề của việc đốt rơm rạ khiến lượng khí phát thải ra môi trường cũng tăng cao. Vụ mùa 2021, khối lượng bụi mịn PM2.5 đo được là 86,9 tấn, khí CO2 là 12.326,8 tấn, khí SO2 khoảng 1.885 tấn, khí CO là 973,9 tấn… Nguồn khói bụi này gây ô nhiễm trực tiếp đến khu vực nội thành, ảnh hưởng đến an ninh hàng không tại sân bay Nội Bài…
Truy nguồn, kết hợp nhiều giải pháp
Để giảm ô nhiễm không khí hiệu quả, cần đầu tư nghiên cứu khoa học để định lượng các nguồn gây ra ô nhiễm không khí. Tại Hà Nội, các nghiên cứu gần đây nhất đều chỉ ra các nguyên nhân chính gây ô nhiễm không khí là hoạt động công nghiệp, giao thông, đốt rơm rạ, đun nấu (dân sinh và thương mại), đốt rác thải, bụi đường.
Trong đó, ô nhiễm không khí do bụi PM2,5 tại Hà Nội bị ảnh hưởng rất lớn từ nguồn bên ngoài, chỉ có ⅓ lượng bụi mịn PM2,5 sinh ra trực tiếp từ các nguồn thải tại địa bàn thành phố, và ⅔ lượng bụi còn lại đến từ các tỉnh lân cận, khu vực đồng bằng sông Hồng, lan truyền từ xa và các nguồn tự nhiên.
Theo Báo cáo Kiểm kê phát thải do hoạt động đốt rơm rạ ngoài đồng ruộng tại các quận/huyện trên địa bàn TP.Hà Nội năm 2020 – 2021 của Trường đại học Khoa học Tự nhiên, ở vụ Đông Xuân năm 2021 so với cùng kỳ năm 2020, tỷ lệ đốt rơm rạ trung bình toàn thành phố tăng gấp đôi (từ 22% năm 2020 lên 43,2% năm 2021), khối lượng bụi PM2,5 phát thải tăng gấp 4 lần (tăng gần 1,5 nghìn tấn).
Cuối năm 2019, TP.Hà Nội ban hành Chỉ thị 15/CT-UBND ngày 30.10.2019 về việc thay thế và loại bỏ toàn bộ việc sử dụng than tổ ong làm nhiên liệu trong sinh hoạt, kinh doanh dịch vụ trên địa bàn Thành phố.
Theo đó, Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội, các quận huyện phối hợp cùng đối tác lập kế hoạch, triển khai các chương trình Loại bỏ than tổ ong tại cộng đồng, như nâng cao nhận thức cộng đồng, hỗ trợ chuyển đổi bếp tại địa phương và tái chế bếp than tổ ong sau thu hồi.
Theo đó, tính đến hết tháng 12.2021, Hà Nội còn khoảng 316 bếp than tổ ong tại 30 quận huyện trên địa bàn thành phố. Lượng khí thải CO do sử dụng bếp than tổ ong giảm 19.000 tấn, tính đến tháng 12.2020 (so với năm 2017). Lượng bụi mịn (PM2.5) giảm 1,658 tấn/năm.
Trong năm 2020 – 2021, các huyện Sóc Sơn, Đan Phượng, Thanh Oai, Chương Mỹ, Đông Anh… đã lập kế hoạch thúc đẩy các giải pháp truyền thông, xử lý và kiểm soát đốt rơm rạ ngoài đồng ruộng.
Các giải pháp kỹ thuật được áp dụng, bao gồm sử dụng các loại chế phẩm vi sinh biến rơm rạ thành phân bón, thu cuốn rơm rạ để tiếp tục sử dụng vào các mục đích sản xuất nông nghiệp khác và thu gom rơm làm thức ăn cho cá, làm mái nhà, sân chơi…
Ngoài ra, chương trình đã thành công trong việc kết nối và chia sẻ thông tin với một mạng lưới các đối tác cam kết xử lý rơm rạ, bao gồm 9 doanh nghiệp cung cấp giải pháp, 11 Hợp tác xã Nông nghiệp và 5 nhóm cộng đồng địa phương như Hội phụ nữ, Hội nông dân… Cùng với đó, thúc đẩy và hỗ trợ thực hiện giải pháp xử lý rơm rạ thay thế đốt tới ít nhất 966ha tại 37 xã của 5 huyện thực hiện thí điểm.
Đến hết tháng 2.2022, toàn huyện Đông Anh có 7.621 người tham gia triển khai mô hình phân loại và xử lý rác hữu cơ. Số hộ tham gia đăng ký tăng 146,81% so với giai đoạn ban đầu (5.191 người).
Tính đến ngày 30.3.2022, trên địa bàn huyện Đông Anh đã có 23 xã, thị trấn tham gia thực hiện chương trình thu gom, phân loại và xử lý rác tại nhà. Trong đó có 3 xã đã triển khai 100% các thôn trong xã (Liên Hà, Dục Tú và Việt Hùng), 20 xã và thị trấn còn lại (mỗi xã, thị trấn triển khai đến ít nhất 1 thôn hoặc tổ dân phố làm điểm).
Hoàng Anh