Không khí ô nhiễm: Làm thế nào để bảo vệ sức khỏe?
Môi trường đô thị - Ngày đăng : 02:33, 07/01/2021
Tổng cục Môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường) cho biết, về quy luật diễn biến chất lượng không khí hàng năm, tại khu vực miền Bắc, ô nhiễm không khí tăng cao vào các tháng mùa đông.
Nguyên nhân chính được xác định là do bụi, khí thải từ các phương tiện giao thông, hoạt động xây dựng, hoạt động công nghiệp với lượng thải lớn và chưa được kiểm soát hiệu quả kết hợp với yếu tố thời tiết bất lợi (nghịch nhiệt) trong giai đoạn giao mùa. Việc chênh lệch nhiệt độ giữa ngày và đêm lớn, sáng sớm và chiều muộn hình thành lớp sương mù dầy đặc cản trở việc khuếch tán ô nhiễm, gây ô nhiễm cục bộ.
Theo kết quả quan trắc tại các trạm quan trắc không khí tự động, bắt đầu từ nửa cuối tháng 10 trở về cuối năm, chất lượng không khí có diễn biến xấu đi so với những tháng trước đó, đặc biệt trong đầu tháng 11 và nhiều ngày trong tháng 12 đã xuất hiện một số đợt ô nhiễm tại Hà Nội và một số đô thị phía Bắc.
Ảnh minh họa
Giá trị thông số bụi mịn PM2.5 trung bình 24 giờ tại nhiều trạm quan trắc không khí tự động ở nội thành Hà Nội khá cao, vượt quá giới hạn so với Quy chuẩn Việt Nam, tập trung thành những đợt ô nhiễm diễn ra trong khoảng 2 – 3 ngày, thường cao nhất vào buổi đêm vào sáng sớm. Có những ngày, ô nhiễm diễn ra liên tục.
Theo các hệ thống đo chỉ số chất lượng không khí từ Tổng cục Môi trường, UBND thành phố Hà Nội, Trang thông tin điện tử và nền tảng ứng dụng PAM Air (do Công ty Cổ phần Tư vấn và Tích hợp công nghệ D&L quản lý), Air Visual (thuộc Tổ chức IQAir có trụ sở chính tại Thụy Sỹ), những ngày ô nhiễm, hầu hết các điểm quan trắc ở Hà Nội và các tỉnh lân cận đều chuyển mức kém màu cam và mức xấu màu đỏ – mức có hại cho sức khỏe, thậm chí lên mức tím và nâu, là mức rất xấu và nguy hại.
Trong đó, ngày 11/12/2020, theo AirVisual, lúc 10 giờ, nhiều điểm quan trắc ở Hà Nội đều ở mức đỏ – chỉ số AQI cao nhất tới 188, có hại cho sức khỏe. Theo thang bảng mức ô nhiễm các thành phố lớn trên thế giới, Hà Nội đứng thứ 14 với chỉ số 174. Đến 11 giờ ngày 11/12, PAMAir ghi nhận chỉ số AQI ở hầu khắp Hà Nội có mức tím 200 – 300, mọi người bị ảnh hưởng tới sức khỏe nghiêm trọng. Thậm chí, 19 điểm có chỉ số AQI ở mức nâu (trên 300), mức nguy hại, cảnh báo mọi người bị ảnh hưởng sức khỏe nghiêm trọng hơn.
Ngày 5 – 6/1/2021, ngay từ khoảng hơn 6 giờ sáng, khi mật độ lưu thông trên đường chưa cao, các chỉ số đo chất lượng không khí tại Hà Nội đo được qua hệ thống PAM Air đã ghi nhận ở mức trên 200 là mức rất xấu. Nhiều nơi còn ở mức trên 400 là mức nguy hại – mức cao nhất trên thang cảnh báo. Ngày 6/1, theo thang bảng mức ô nhiễm các thành phố lớn trên thế giới, Hà Nội đang đứng thứ 5 với chỉ số 171.
Số liệu từ Chi cục Bảo vệ môi trường Hà Nội cho thấy, chỉ số chất lượng không khí tại 10 trạm quan trắc trên địa bàn lúc 14 giờ ngày 6/1 đa phần ở mức xấu, không có chuyển biến tích cực so với ngày 5/1. Đến 18 giờ ngày 6/1, theo PAMAir, chỉ số chất lượng không khí tại Hà Nội hầu hết ở mức xấu, nhóm người nhạy cảm có thể gặp những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn. Tại các trạm PAM Farm-Vân Côn (huyện Hoài Đức), Hệ thống liên cấp Lômônôxốp (quận Hà Đông), Đại La (quận Hai Bà Trưng)…, chỉ số chất lượng không khí ở mức rất xấu (251-257), cảnh báo mọi người bị ảnh hưởng tới sức khỏe nghiêm trọng.
Giảm thiểu ô nhiễm, chú trọng các biện pháp bảo vệ sức khỏe
Các cơ quan chức năng đều đưa ra cảnh báo và khuyến cáo người dân hạn chế ra ngoài để bảo vệ sức khỏe. Cục Quản lý môi trường y tế phối hợp với Viện Sức khỏe nghề nghiệp và môi trường và Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam đã xây dựng Hướng dẫn dự phòng, bảo vệ sức khỏe cộng đồng trước tác động của ô nhiễm không khí.
Ảnh minh họa
Dưới đây là các cách ngành y tế khuyến cáo để người dân và người mắc bệnh mạn tính bảo vệ sức khỏe trước tác động của ô nhiễm không khí.
Đối với người dân:
– Thường xuyên theo dõi tình hình chất lượng không khí trên các phương tiện thông tin truyền thông chính thống của Bộ Tài nguyên và Môi trường, Sở Tài nguyên và Môi trường các tỉnh, thành phố.
– Hạn chế ra khỏi nhà, vận động tập thể dục, lao động ngoài trời khi chất lượng không khí ở mức xấu. Khi ra đường nên sử dụng khẩu trang đảm bảo chất lượng và đeo khẩu trang đúng quy cách (đảm bảo kín, khít mặt).
– Vệ sinh mũi, súc họng sáng tối bằng nước muối sinh lý, đặc biệt sau khi ra đường.
– Tra rửa mắt bằng nước muối sinh lý vào buổi tối trước khi đi ngủ.
– Với người hút thuốc lá: nên bỏ hẳn hoặc hạn chế hút thuốc lá. Với người không hút thuốc lá nên tránh xa khói thuốc lá.
– Nên hạn chế mở cửa sổ, cửa ra vào thời điểm không khí bị ô nhiễm nặng, đặc biệt các gia đình gần đường giao thông, gần khu vực ô nhiễm.
– Thường xuyên vệ sinh phòng ở và nhà cửa, dọn dẹp thông thoáng môi trường sống.
– Hạn chế sử dụng hoặc thay thế bếp than tổ ong, củi, rơm rạ bằng bếp điện, bếp từ hoặc bếp ga.
– Trồng cây xanh trong và quanh nhà giúp ngăn bụi và làm sạch không khí.
Đối với người có bệnh hô hấp, bệnh tâm phế mạn tính, bệnh tim mạch, suy dinh dưỡng, già yếu cần lưu ý:
– Thực hiện các biện pháp dự phòng trên nghiêm ngặt hơn.
– Hạn chế tối đa đi ra ngoài đặc biệt là vào thời điểm không khí bị ô nhiễm nặng.
– Cần tuân thủ và duy trì điều trị theo đơn của bác sĩ chuyên khoa. Nếu có dấu hiệu khó chịu, tăng nặng nên khám ngay tại các cơ sở y tế chuyên khoa.
– Trong thời điểm này nếu mắc các bệnh cấp tính như sốt, viêm mũi họng, phổi phế quản, tim mạch, … cần đến khám tại các cơ sở y tế và điều trị kịp thời.
– Tăng cường dinh dưỡng nâng cao thể trạng và sức đề kháng.
Hà Anh