Về miền sơn cước Mai Châu đắm mình trong nền văn hóa dân tộc

(Moitruong.net.vn) – Cách thủ đô Hà Nội chừng 140km về hướng Hòa Bình, có một mảnh đất Mai Châu vẫn giữ được sự yên bình và dịu dàng tựa như chốn bồng lai tiên cảnh. Rũ bỏ bụi trần nơi phố thị, con người tìm về mảnh đất an nhiên ấy sẽ mê đắm với đặc sản núi rừng, với nét đẹp tuyệt mĩ của thiên nhiên ít nơi nào sánh kịp. Núi của sương, khói của bếp lãng đãng trôi phủ kín các ngọn đồi khiến cho con người như đắm chìm trong một hơi hoang sơ, kỳ ảo.

Chúng tôi tìm về Bản Lác, Mai Châu để mãn nhãn với những ngôi nhà sàn bình dị, những cảnh sắc thiên nhiên vẫn còn hoang sơ, với những đặc sản nguời Thái riêng biệt không dễ lẫn với các dân tộc khác. Trở về với cái nôi văn hóa của của các cộng đồng dân tộc, điều khiến chúng tôi thích thú chính là được tự mình khám phá những phong tục tập quán, trang phục, ẩm thực và đời sống tinh thần của bà con nơi đây.

Có lẽ với những người say đắm giá trị văn hóa trong đời sống các dân tộc thiểu số thì mọi chuyến đi về vùng đất mới đều là những chuyến đi kỳ thú. Cung đường từ Hà Nội về với bản Lác của huyện Mai Châu (Hòa Bình) dài khoảng 130km về phía Tây Bắc. Chúng tôi chọn xe máy làm phương tiện di chuyển để có thể ngắm nhìn trọn vẹn cảnh sắc thiên nhiên.

Đường đến với Mai Châu không phải là con đường trải đầy hoa vàng cỏ xanh… Trên những cung đường dài ấy còn có nhiều khúc cua và cả những vách đá cao ngất ngưởng đòi hỏi người cầm lái phải có một bàn tay cứng rắn và điêu luyện. Thời tiết hình như cũng cố gắng làm khó lòng người hơn nữa, có đoạn nắng gắt làm nóng bừng đỉnh đầu, vậy mà đi được một quãng lại phải nháo nhào vì cơn mưa rào từ đâu ập tới.

Vẻ đẹp hoang sơ của bản làng Mai Châu

Để đến được với với cuội nguồn của nền văn hóa, chúng tôi phải vượt qua con dốc Cun dài chừng 12km, cheo leo uốn lượn ngập đầy màn sương. Với những người thích khám phá như chúng tôi, nếu bắt gặp cảnh này ở cung đường đèo thì nó luôn là những điều ký thú. Sương phả vào mặt, ướt hàng mi, sương phủ trên ngọn cây rồi len lên mặt đường.

Ở trên đỉnh dốc phóng tầm mắt ra xa, Mai Châu cứ mờ mờ ảo ảo như đang đón đợi những điều kỳ thú ở phía trước. Trái tim chúng tôi dường như hòa vào lan sương mong manh, cứ hướng về phía trước trong cái se lạnh mờ ảo mà đi.

Đường vào bản Lác, lãng đãng khói sương giăng.

Càng lên cao càng hứng thú, trên những đoạn đường dốc đã thấy khung cảnh vùng sơn cước Mai Châu xinh đẹp hiện ra trước mắt. Vẻ đẹp của Mai Châu vô cùng hùng vĩ, khung cảnh nên thơ tuyệt đẹp khiến chúng tôi không khỏi không so sánh với sự kỳ ảo về một thiên đường nơi có 9 tầng mây.

Chúng tôi đặt chân đến Bản Lác vào khoảng 3h chiều, cũng đủ thời gian để có một chuyến du ngoạn quanh Bản với xe điện. Ngồi trên xe đi một vòng quanh bản, mới cảm nhận rõ được sự bình dị nơi mà công nghệ vẫn chưa can thiệp quá nhiều, cảm thấy yên ả lạ thường. Anh lái xe của chúng tôi vốn là người bản địa, từng nét chân chất hiền hậu của người dân tộc được thể hiện rõ trên khuôn mặt.

Khi được hỏi chuyện, bằng giọng điệu lơ lớ anh hào hứng chia sẻ: “Ở đây đồng bào Thái chúng tôi sống hiền hậu và mến khách lắm, từ trước đến nay cũng chưa xảy ra một vụ xô sát nào. Đặc biệt là khi du khách nghỉ lại qua đêm ở nhà sàn cũng chưa xảy ra vụ mất cắp nào. Vì bản làm du lịch cộng đồng nên an ninh rất tốt”.

Chính bởi nét hoang sơ cùng tinh thần mến khách, mỗi năm bản Lác lại đòn hàng nghìn lượt khách trong nước và quốc tế đến nghỉ dưỡng. Du khách đến đây để tìm lại chút yên bình cho tâm hồn, để thỏa mãn vị giác với những đặc sản núi rừng và cũng để mãn nhãn khi ngắm nhìn hoàng hôn đang dần buông xuống nơi bản làng, ngồi ngắm các cụ già lục khụ hút thuốc lào trên bếp than hồng, hay lén ghi lại hình ảnh các cô gái dân tộc ngồi dệt vải, đồ cơm, xay gạo…

Bản Lác hội tụ văn hóa dân tộc

Chiều buông xuống, là lúc cảm nhận rõ nhất sự yên bình của mảnh đất bình dị này. Tiếng gà gáy, xen lẫn tiếng rì rầm của cối xay ngô, thấp thoáng một vài người mang cá suối về để bán cho du khách, phía xa xa đám trẻ con của bản mặc những bộ đồ thổ cẩm cùng nhau chơi đùa, lặng yên nhìn ngắm tất cả cảnh vật ấy bỗng thấy thư thái lạ thường.

Màn đêm buông, ánh đèn điện và lửa bếp than trên những ngôi nhà sàn lại sáng rực lên. Mùi thơm của cơm lam, thịt lợn mán, cá suối, gà nướng nguyên con, thịt trâu gác bếp cứ lan tỏa đi khắp bản. Mùi thơm ấy cứ hòa quện vào nhau tạo thành dư vị đặc trưng của một nền ẩm thực khiến cho bản làng nơi đây càng thắm đượm tính dân tộc và gần gũi tình người.

Chị Mai, một người đang nướng cá suối ở trong bếp vui vẻ trò chuyện với chúng tôi: “Cái khác lạ ở đây là du khách có thể cùng ngôi vào bếp, cùng nướng cá, nướng thịt. Khách có thể cùng thưởng thức đặc sản ngay tại bếp lò. Như vậy, họ sẽ cảm thấy gần gũi và hiểu về nền ẩm thực cũng như cách sinh hoạt của đồng bào hơn”.

Lửa trại ở bản Lác là nơi hội tục nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc.

Sau bữa ăn tối với những đặc sản núi rừng, vì không thể cưỡng lại những món đồ lưu niệm xinh đẹp được làm thủ công, chúng tôi rủ nhau ngắm nghía một vòng quanh chợ. Trong ánh đèn điện lung linh là những món đồ thổ cẩm với đầy đủ sắc màu. Chúng tôi thoải mái lựa chọn và chụp ảnh bên những món đồ xinh đẹp ấy mà không bị một hành động chèo kéo hay một hành động thiếu văn hóa nào cả. Những món đồ lưu niệm này đều có giá vừa phải, tôi dễ dàng chọn cho mình một món quà vừa ý mà không phải lo ngại giá cả, vì người dân ở đây họ không bao giờ bán thách.

Du khách thích thú với những món đồ thổ cẩm, đẹp lung linh trong ánh điện

Quá choáng ngợp với những hàng khăn thổ cẩm đủ màu sắc rực rỡ cả một góc chợ, tôi hào hứng chọn lựa vài chiếc khăn mang về tặng người thân, bạn bè ở nhà.

Chị chủ quản vừa bán hàng, vừa kể: “Nghề dệt thổ cẩm của bản này đã có từ lâu đời lắm rồi. Nhưng giờ, nếu chỉ trông chờ vào nghề dệt thì sẽ gặp phải nhiều khó khăn, vì vậy cán bộ địa phương đã cùng nhân dân gắn kết với nhau cùng phát triển vùng du lịch, trước là để phát triển kinh tế, sau là để lan rộng nét văn hóa của dân tộc”

Cũng chính vì lý do ấy nên nhiều năm nay bản Lác luôn đồng lòng cùng nhau giữ nguyên bản sắc văn hóa dân tộc, và nghề dệt thổ cẩm nơi đây vẫn được tiếp tục gìn giữ. Không khó để có thể nhìn thấy hình ảnh một cô gái ngồi bên khung cửi, họ vẫn miệt mài luồn go bắt sợi để dệt ra những tấm thổ cẩm đẹp mắt, những món đồ đó có thể là một chiếc khăn, túi, váy…

Về đêm, ở đầu bản Lác còn có một khu đất rộng để tổ chức các hoạt động tập thể. Đó cũng chính là nơi tập trung toàn bộ khách du lịch của vùng đổ về đây để hội tụ. Họ đốt lửa trại, cùng hòa mình trong không gian văn hóa truyền thống của người Thái. Ở lửa trại dù xa lạ hay mới gặp nhưng họ đều lắc lư với nhau bằng điệu xòe Thái đầy tình tứ, khiến cho chính mình cảm thấy được hòa vào với khung cảnh của đất trời hơn.

Thưởng thức những hũ rượu cần, tan trong men say cùng tiếng nhạc, điệu múa của những chàng trai, cô gái nơi đây khiến cho chúng tôi càng xích lại gần nhau hơn.

Được đắm mình trong không gian bình dị nhưng tràn đầy văn hóa truyền thống của vùng sơn cước Mai Châu quả là một trải nghiệm tuyệt vời. Và ánh lửa hồng nơi đây vẫn nồng ấm với những con người thật thà giản dị. Mong rằng nhiều năm nữa, Mai Châu vẫn mãi giữ được những nét truyền thông riêng biệt như vậy.

Đỗ Hiền (SK&MT)