Bao bì thuốc bảo vệ thực vật: Hiểm họa khôn lường

(Moitruong.net.vn) – Việt Nam là nước sản xuất nông nghiệp, với điều kiện khí hậu nhiệt đới nóng và ẩm thuận lợi cho sự phát triển của cây trồng nông nghiệp, nhưng cũng rất thuận lợi cho sự phát sinh, phát triển của sâu bệnh, cỏ dại gây hại mùa màng. Do vậy, việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) để phòng trừ sâu hại, dịch bệnh bảo vệ mùa màng vẫn là một biện pháp quan trọng và chủ yếu. Tuy nhiên, việc thu gom và tiêu hủy bao bì thuốc bảo vệ thực vật sau sử dụng vẫn còn nhiều bất cập.

Theo thống kê của Cục Bảo vệ thực vật, mỗi năm Việt Nam nhập khẩu khoảng từ 70.000 đến hơn 160.000 tấn thành phẩm hóa chất bảo vệ thực vật. Ước tính lượng bao bì, vỏ đựng thuốc chiếm khoảng 10% khối lượng tổng số thuốc tiêu thụ, số lượng bao bì, vỏ đựng thuốc bảo vệ thực vật lên tới hàng chục nghìn tấn mỗi năm. Lượng bao bì này không được thu gom đã gây ô nhiễm môi trường nước mặt, nước ngầm, ảnh hưởng đến hệ sinh thái và đe dọa sức khỏe cộng đồng. Đây cũng được coi là một trong những tác nhân gây ra nhiều loại bệnh ung thư điển hình như hiện nay.

Việt Nam có lượng bao bì thuốc BVTV rất lớn (Ảnh: Internet)

Là chất thải nguy hại, tuy nhiên, hầu hết các vùng sản xuất, bao bì thuốc BVTV chưa được các cấp, các ngành và người sản xuất thu gom, xử lý đúng mức. Kể cả tại các khu vực sản xuất cây trồng ứng dụng công nghệ cao theo các tiêu chuẩn như UTZ, 4C, VietGAP, Organik nhưng phần lớn vẫn còn tiêu hủy với rác thải sinh hoạt hoặc đốt. Đối với các cơ sở, nông hộ sản xuất đại trà, có đến 80% người sử dụng thuốc BVTV chưa thực hiện thu gom bao bì. Thực tế chủ yếu đang bỏ lại tại đất canh tác, trên lối đi, dưới mương rãnh, ao hồ. Một số ít, tuy có thu gom nhưng sau đó lại thả xuống các khu vực như bờ sông, suối, khe núi, ven đường.

Bao bì thuốc BVTV chưa được thu gom, xử lý đúng quy định (Ảnh:Internet)

Giải pháp để hạn chế tác hại?

Bao bì thuốc BVTV sau sử dụng bao giờ cũng còn tồn dư một phần thuốc. Nếu vứt bao bì bừa bãi trên đồng ruộng, thuốc sẽ khuếch tán vào nước tưới, nước mưa bị rửa trôi xuống nước ngầm và nước mặt gây ô nhiễm trực tiếp hệ sinh thái. Nếu xử lý bằng chôn lấp bao bì, thuốc cũng sẽ bị rửa trôi, thấm sâu xuống nước mặt, nước ngầm. Tình trạng càng trở nên ô nhiễm nặng hơn nếu chôn lấp ở trên cao hay đầu nguồn nước. Trường hợp đem bao bì đốt không đúng quy trình an toàn nguy cơ phát thải Dioxins là rất lớn.

Thu gom, phân loại, xử lý bao bì thuốc BVTV đúng quy định là biện pháp cấp bách (Ảnh:Internet)

Để đảm bảo sức khỏe cộng đồng và giữ sạch môi trường sinh thái, giải pháp đầu tiên là phải thu gom, phân loại, xử lý chất thải từ hoạt động sản xuất nông nghiệp, trong đó có bao bì thuốc BVTV. Quy trình thu gom phải tuân thủ không bỏ chung với rác thải sinh hoạt và sau đó tiêu hủy tại cơ sở được Bộ Tài nguyên & Môi trường cấp phép. Vì vậy, không chỉ ý thức và trách nhiệm của người sử dụng thuốc BVTV, mà còn cần có sự quan tâm của các cấp, các ngành và chính quyền địa phương trong các khâu tuyên truyền, hướng dẫn, giám sát, kiểm tra… Mặt khác, việc cần làm đồng thời là lắp đặt và duy trì các bể thu gom bao bì thuốc BVTV tại những nơi thuận tiện đi lại của nông dân và đạt yêu cầu không bị ngập nước. Những cơ quan chức năng như Tài nguyên và Môi trường, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cấp tỉnh và cấp huyện phải vừa là cơ quan đầu mối, vừa là đơn vị trực tiếp triển khai công việc bảo vệ môi trường về xử lý bao bì thuốc BVTV. Rõ ràng bao bì thuốc BVTV đang có tác hại không nhỏ đến sức khỏe của cộng đồng cả trước mắt và cả lâu dài, vì vậy không thể chậm trễ triển khai công tác thu gom và xử lý đúng quy định.

Kim Dung(t/h) 

Kim Dung(t/h)