Giật mình với những con số về tương lai Trái đất

Thực tế này đã được phản ánh trong báo cáo của tổ chức môi trường Global Footprint Network khi năm nay, sự kiện được gọi là “Earth Overshoot Day” (Ngày Trái Đất vượt giới hạn) – ngày mà con người dùng hết lượng tài nguyên thiên nhiên mà Trái Đất có khả năng đáp ứng được trong 1 năm, đến sớm hơn.

Kể từ lần đầu tiên được chính thức “đánh dấu” vào năm 1986, Earth Overshoot Day năm sau lại sớm hơn năm trước.

Năm 1993, Earth Overshoot Day rơi vào ngày 21/10. Tròn 10 năm sau, tức năm 2003, ngày này rơi vào 22/9 và đến năm 2017, Earth Overshoot Day vào ngày 2/8. Liên tiếp bị đẩy sớm lên, “Ngày Trái Đất vượt giới hạn” 2019 là ngày 29/7. Điều này đồng nghĩa với việc kể từ thời điểm đó, con người bắt đầu khai thác tài nguyên của thế hệ sau.

Theo báo cáo trên, năm nay, với thời điểm 29/7, con người đang tiêu thụ tài nguyên thiên nhiên nhanh gấp 1,75 lần so với khả năng phục hồi của Trái Đất, tương đương với việc cần phải có “1,75 Trái Đất” mới có thể đáp ứng được nhu cầu tài nguyên của con người.

Báo cáo nêu rõ “món nợ” sinh thái ngày càng chồng chất dưới hình thức phá rừng, xói mòn đất, mất đa dạng sinh học hoặc tích tụ khí thải CO2 trong khí quyển. Chính điều này đã dẫn đến tình trạng biến đổi khí hậu và làm gia tăng tần suất xảy ra các thảm họa thiên tai nghiêm trọng.

Người sáng lập Global Footprint Network – tổ chức phi chính phủ của Mỹ trong lĩnh vực môi trường, có trụ sở tại Oakland, California (Mỹ), Mathis Wackernagel nhấn mạnh nhân loại chỉ có một Trái Đất duy nhất, bởi vậy việc sử dụng nguồn tài nguyên vượt quá khả năng phục hồi của Trái Đất sẽ để lại hậu quả nghiêm trọng.

Earth Overshoot Day được Global Footprint Network và Quỹ bảo vệ thiên nhiên quốc tế (WWF) ấn định một ngày trong năm trên cơ sở ước tính nhu cầu sử dụng lương thực, thực phẩm, khai thác tài nguyên (như gỗ, rừng), xây dựng cơ sở hạ tầng; cùng với khả năng hấp thu khí thải CO2 từ việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong 1 năm.

Giàn khoan tại mỏ dầu Chevron ở Bakersfield, California, Mỹ.

Các nhà khoa học cảnh báo, 1 triệu trong tổng số 8 triệu giống loài trên Trái đất đang phải đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng do các hành động của con người. Trong vòng 10 triệu năm trở lại đây, tỷ lệ các loài bị tuyệt chủng đã “cao hơn 10 tới 100 lần so với trước đó”, báo cáo chỉ ra.

Môi trường sống bị thu hẹp, các nguồn lực tự nhiên bị khai thác kiệt quệ, biến đổi khí hâu và ô nhiễm… là những nguyên nhân chính dẫn tới việc các giống loài dần biến mất.

“Chất lượng hệ sinh thái mà chúng ta và tất cả các giống loại phụ thuộc vào, đang bị xói mòn với tốc độ nhanh hơn bất kỳ lúc nào”, ông Robert Watson, người đứng đầu IPBES nói.

Bản báo cáo được đưa ra chỉ 6 tháng sau khi Ủy ban liên chính phủ về biến đổi khí hậu (IPCC) của LHQ cảnh báo, thế giới chỉ còn chưa đầy 12 năm để ngăn cản những thảm kịch mà hiện tượng ấm lên toàn cầu đem lại.

Cùng với biến đổi khí hậu, loại người là thủ phạm chính gây ra những thiệt hại cho đa dạng sinh học khi làm biến đổi 75% đất trên Trái đất và 66% hệ sinh thái đại dương kể từ sau thời kỳ tiền công nghiệp.

Các chuyên gia nhấn mạnh vào những ảnh hưởng to lớn của tăng trưởng dân số và nhu cầu gia tăng. Hơn 1/3 đất đai và 75% lượng nước ngọt trên trái đất là dùng vào việc chăn nuôi và trồng trọt.

“Hầu như không còn gì của Trái đất mà chưa bị chúng ta thay đổi đáng kể”, Sandra Diaz, đồng tác giả của bản báo cáo và hiện đang là giáo sư sinh thái học tại Đại học Córdoba cho biết. “Chúng ta cần hành động vì cuộc sống trên Trái đất”.

Cũng theo bà, các quốc gia ở phần bắc của địa cầu đặc biệt góp phần lớn dẫn tới tự nhiên bị phá hủy, do mức độ tiêu thụ “không bền vững”, nhất là trong các hoạt động đánh bắt cá và khai thác gỗ.

Năm 2015, 1/3 trữ lượng hải sản toàn cầu bị đánh bắt ở mức độ phi bền vững và số lượng gỗ thô bị khai thác đã tăng gần gấp đôi kể từ năm 1970, trong đó có tới 15% là bất hợp pháp.

Ô nhiễm nhựa đại dương cũng tăng 10 lần từ năm 1980, trong khi tình trạng ô nhiễm hệ thống sinh thái ven biển cũng đã tạo ra hơn 400 “vùng chết” tại các đại dương, nơi tỷ lệ khí oxy xuống thấp tới mức các sinh vật hầu như không sống nổi.

Tú Anh(t/h)