Đồng bằng sông Cửu Long: Nông dân chủ động chuyển đổi sản xuất ứng phó với hạn mặn

Bằng các nghiên cứu khoa học, các nhà khoa học đánh giá ngưỡng chịu mặn của cây lúa dưới 4‰. Tuy nhiên, với độ mặn từ 1‰ trở lên, cây lúa cũng đã khó sống sót và cho năng suất.

Trong 13 tỉnh khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, hiện chỉ còn Đồng Tháp, An Giang chưa bị ảnh hưởng bởi hạn hán, xâm nhập mặn gay gắt. Trong những địa phương bị ảnh hưởng bởi mặn, tác động mạnh đến sản xuất, nước sinh hoạt, Bến Tre đang chịu ảnh hưởng nặng nề nhất.

Theo Đài Khí tượng thủy văn Bến Tre thì độ mặn tràn vào Bến Tre chỉ tăng chứ không giảm. Đến sáng ngày 26/3, độ mặn cao nhất tại huyện Giồng Trôm, Bến Tre là 13,7‰, các xã, phường tại thành phố Bến Tre có độ mặn dao động từ 5,3‰ đến 6,1‰.

Ảnh minh họa

Với ngưỡng độ mặn này, hầu hết diện tích sản xuất lúa đều thiệt hại hoàn toàn nên người dân Bến Tre bằng kinh nghiệm quan sát con nước, dần chuyển đổi sang trồng dừa, bưởi da xanh, sầu riêng, vừa có giá trị cao hơn, vừa giúp ứng phó hạn hán gay gắt.

Theo ông Mai Anh Tài, xã Định Trung, huyện Bình Đại, 5 năm trước gia đình ông canh tác 8 công lúa (8.000 m2), dù thu nhập không cao nhưng cũng đủ trang trải cuộc sống. Nhưng đợt hạn mặn năm 2016 đã khiến toàn bộ diện tích lúa thiệt hại hoàn toàn.

Rút kinh nghiệm từ đó, ông Tài chuyển đổi 8 công đất sang trồng dừa. Thu nhập từ trồng dừa khoảng 4 đến 5 triệu mỗi tháng. Trong khi đó, thu nhập từ sản xuất lúa chỉ đạt 5 triệu đồng/vụ/năm.

Đại diện Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Bến Tre cho biết, hiện toàn tỉnh có hơn 1.900 cơ sở sản xuất, kinh doanh các sản phẩm từ dừa. Sự chủ động thích ứng với vùng đất nhiễm mặn từ cây dừa đã giúp nông dân từng bước vượt qua khó khăn trong điều kiện biến đổi khí hậu gay gắt như hiện nay.

Cùng với Bến Tre, nhiều nông dân của tỉnh Vĩnh Long cũng đã linh hoạt tìm phương hướng sản xuất phù hợp với điều kiện thời tiết. Với kinh nghiệm sản xuất của nông dân, đây không phải là sự chuyển đổi lâu dài, nhưng có thể đáp ứng được nhu cầu mưu sinh, ứng phó với thời tiết hiện nay.

Theo ông Nguyễn Dương Huy Vũ, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Hòa Lộc, huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long, nhằm ứng phó với thời tiết khắc nghiệt hiện nay, xã Hòa Lộc cũng đã triển khai những vùng đất trồng hoa màu như dưa hấu, ngô để ứng phó với biến đổi khí hậu, sự chuyển đổi này cũng được nông dân đồng tình thực hiện.

Anh Lê Tấn Phong, ở xã Xuân Hiệp, huyện Trà Ôn, Vĩnh Long có 1 hecta đất lúa giờ đã chuyển sang trồng ngô theo hướng dẫn của chính quyền địa phương chia sẻ, trồng ngô nếp cao sản trên đất lúa cho hiệu quả cao hơn trồng lúa.

Trước khi trồng, anh làm đất và tận dụng màng phủ của người trồng dưa hấu bỏ đi, qua đó giảm công tưới, chăm sóc giúp giảm chi phí vì tiết kiệm nước. Số lượng ngô nếp của gia đình được thương lái thu mua với giá bán 3.300 đồng/kg. Anh Phong thu lãi hơn 14 triệu đồng/hecta, gấp đôi so với trồng lúa.

Ông Nguyễn Văn Liêm, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Vĩnh Long cho biết, các huyện Vũng Liêm, Măng Thít, Tam Bình, Trà Ôn là địa bàn có khả năng chịu ảnh hưởng bởi hạn hán, xâm nhập mặn.

Chính vì vậy, chính quyền địa phương đã vận động nông dân chuyển sang cây trồng khác như ngô, hoặc một số cây rau màu khác hiệu quả hơn. Tuy nhiên, việc triển khai này phải gắn liền với liên kết tiêu thụ, tìm đầu ra cho nông sản chuyển đổi, tránh tình trạng chuyển đổi ồ ạt mà thiếu sự liên kết thu mua.

Hơn nữa, để tạo điều kiện cho chuyển đổi, địa phương cũng đã xây dựng các giải pháp sơ chế, bảo quản và chế biến sản phẩm. Sự chuyển đổi này thực hiện theo từng bước, có lộ trình, hợp tác, gắn kết với doanh nghiệp.

Hồng Minh (T/h)

Hồng Minh (T/h)