Năm 2022: Cảnh báo một năm thiên tai khốc liệt, dị thường

Những ngày vừa qua, Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ có mưa vừa, mưa to có nơi mưa rất to với lượng mưa phổ biến 150 – 300mm, có nơi trên 350mm, riêng khu vực Tuyên Quang, Thái Nguyên, Vĩnh Phúc có lượng mưa 200 – 400mm, có nơi trên 450mm. Một số nơi có lượng mưa lớn như: Tam Đảo (Vĩnh Phúc) 808mm, Xuân Khánh (Thanh Hóa) 594mm, Đại Từ (Thái Nguyên) 554mm, Quân Chu (Thái Nguyên) 692mm, Kiến Thiết (Tuyên Quang) 612mm, Tam Dương (Vĩnh Phúc) 496mm, Đông Lai (Hòa Bình) 442mm, Phúc Thọ (Hà Nội) 396mm, …

Lý giải về hiện tượng trên, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia thông tin, rãnh gió mùa (là khu vực hội tụ của hai đới gió mùa: Đông Bắc và Tây Nam) có trục đi qua Bắc Bộ là nguyên nhân trực tiếp gây ra mưa lớn diện rộng ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ.

Ảnh minh họa

Đặc biệt trong ngày 23 – 24/5, rãnh áp thấp hoạt động mạnh, kết hợp với vùng xoáy thấp trên rãnh áp thấp phát triển đến độ cao 5.000m là nguyên nhân gây ra mưa rất to ở Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ. Từ ngày 25/5, dự báo rãnh áp thấp và vùng xoáy thấp hoạt động yếu dần sẽ làm cho mưa lớn ở khu vực này suy giảm.

Lý giải nguyên nhân mưa lũ bất thường này, cơ quan dự báo cho biết thông thường trong tháng 5 (tháng chuyển tiếp giữa gió mùa Đông Bắc và gió mùa Tây Nam), dưới tác động của rãnh gió mùa, các tỉnh miền Bắc vẫn thường xuyên xuất hiện các đợt mưa rào và dông. Vì thế những đợt mưa tương tự như đợt mưa vừa rồi ở Bắc bộ không phải xảy ra lần đầu tiên.

Tại Tây Bắc, Việt Bắc và một số nơi vùng đồng bằng Bắc bộ (trong đó có thủ đô Hà Nội) chỉ trong 2 ngày, 23 và 24/5, tổng lượng mưa vượt lượng mưa tháng trung bình nhiều năm từ 30-50%.

Riêng ngày 23/5, khu vực Tam Đảo (Vĩnh Phúc) có mưa to với lượng mưa đo được là 464 mm/ngày. Đây là lượng mưa ngày lớn nhất ghi nhận tại Tam Đảo từ năm 1962 tới nay.

“Qua đó có thể thấy đây là một đợt mưa lớn ít gặp. Trong quá khứ, đợt mưa lớn gần nhất trong tháng 5 có cường độ tương tự ở Bắc Bộ xảy ra vào ngày 23 đến 26-5-2016. Điều này có thể là một dấu hiệu cho thấy năm nay có khả năng sẽ là một năm có nhiều thiên tai bất thường ở nước ta” – Cơ quan khí tượng cảnh báo.

Ngoài ra, hiện tượng La Nina (sự biến động bất thường trong hệ khí quyển – đại dương) được dự báo sẽ tiếp tục trì trong những tháng tới và là nguyên nhân chi phối mạnh mẽ đến diễn biến thiên tai trong năm 2022.

Dù không thể khẳng định chắc chắn La Nina sẽ gây ra thiên tai cụ thể thế nào nhưng theo phân tích thống kê, những năm La Nina thường có mưa lũ nhiều và phức tạp ở khu vực Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam.

Hoàng Anh

Hoàng Anh