Cần chế tài đủ mạnh để đặc trị loại tội phạm về môi trường

Đề cập về vấn đề ô nhiễm môi trường, đại biểu Trần Thị Quốc Khánh (Hà Nội) cho rằng, từ đầu năm 2010 đến nay, mặc dù đã được Chính phủ, Bộ Tài nguyên Môi trường triển khai nhiều hoạt động trong công tác bảo vệ môi trường nhưng nhìn chung vấn đề ô nhiễm nguồn nước, không khí, chất thải vẫn chưa được xử lý, khắc phục, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, sinh hoạt và đời sống người dân. Tình hình vi phạm phạm tội về môi trường vẫn diễn ra phổ biến trên các lĩnh vực, như xả thải vượt quy chuẩn tại các khu, cụm công nghiệp, ô nhiễm nguồn nước thải chăn nuôi tập trung, gây thiệt hại về tài sản, môi trường bức xúc trong nhân dân.

Điều đáng nói, hệ thống pháp luật về xử lý hành chính, hình sự đối với các hành vi vi phạm tội phạm về môi trường đã được sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện theo yêu cầu quản lý Nhà nước phòng chống tội phạm và vi phạm pháp luật của Chính phủ, các bộ, ngành, cơ quan Trung ương nhưng trên thực tế hiệu quả còn nhiều hạn chế.

Đại biểu Trần Thị Quốc Khánh (Hà Nội).

Đại biểu Trần Thị Quốc Khánh cũng đề nghị Chính phủ sớm có các giải pháp khắc phục tình trạng này, yêu cầu Bộ Công an tiến hành kiểm tra, thanh tra, xử lý hành chính, hình sự đúng quy định của pháp luật đối với các hành vi vi phạm pháp luật và tội phạm về môi trường. Trước mắt, tập trung đối với các nguồn xả thải chưa qua xử lý vào sông Tô Lịch, sông Nhuệ đáy gây bức xúc trong nhân dân nhiều năm qua.

Cũng quan tâm về vấn đề tội phạm ô nhiễm môi trường, đại biểu Ngô Sách Thực (Bắc Giang) dẫn kết quả, thời gian qua, các cơ quan chức năng đã triển khai nhiều đợt cao điểm tấn công, trấn áp tội phạm và vi phạm pháp luật về môi trường. Cụ thể, các lực lượng đã phát hiện 22.535 vụ vi phạm pháp luật về môi trường với 2.782 tổ chức và 20.663 cá nhân vi phạm. Cơ quan điều tra đã khởi tố 355 vụ, 395 bị can; xử lý hành chính 19.600 trường hợp, phạt trên 243,5 tỷ đồng.

Tuy nhiên, đại biểu Ngô Sách Thực cho rằng, tình hình tội phạm và vi phạm pháp luật về môi trường vẫn diễn ra trên các lĩnh vực: hoạt động xả thải vượt quy chuẩn tại các khu, cụm công nghiệp; chuyển giao, xử lý chất thải rắn công nghiệp, chất thải nguy hại không đúng quy định; nhập khẩu phế liệu, thiết bị máy móc đã qua sử dụng trái quy định pháp luật về bảo vệ môi trường; ô nhiễm nguồn nước do nước thải công nghiệp, các khu chăn nuôi tập trung, gây thiệt hại về tài sản và môi trường sống, gây bức xúc trong nhân dân.

“Việc xử lý vi phạm về môi trường vừa qua đã được quan tâm hơn nhưng vẫn chưa đủ sức răn đe. Số vụ xử lý hình sự chưa nhiều so với số vi phạm phát hiện được, chỉ chiếm 1,58%. Có phải nguyên nhân chủ yếu là một số tội danh về môi trường khó xác định thiệt hại như báo cáo Chính phủ nêu hay còn có nguyên nhân nào khác”, đại biểu băn khoăn.

Theo Đại biểu Ngô Sách Thực, nguyên nhân của tình trạng này là do việc xử lý các vi phạm pháp luật về môi trường chưa nghiêm, có nơi còn né tránh; có hiện tượng nhờn luật, coi thường pháp luật, chấp nhận phạt cho tồn tại, sau vẫn tái phạm. Đặc biệt, tội phạm về môi trường theo Bộ luật Hình sự năm 2015 không có tội nào được phân loại là tội phạm đặc biệt nghiêm trọng (vì không có tội danh nào có khung hình phạt cao đến 20 năm, chung thân, tử hình) trong khi hậu quả của tội phạm này gây ra cho môi trường trong thực tế là rất lớn. Bên cạnh đó, các quy định pháp luật về thanh tra, kiểm tra trong lĩnh vực môi trường hiện nay còn thiếu hoặc chưa được sửa đổi kịp thời.

Đại biểu Ngô Sách Thực cũng đề nghị cần phải rà soát lại các quy định về xử phạt hành chính lĩnh vực môi trường, đồng thời đánh giá lại tác dụng của xử phạt hành chính, cần xử lý nặng hơn tái phạm. Công khai các xử phạt hành chính về môi trường lần 1, lần 2…, các cơ sở tái phạm, các vụ việc chuyển sang cơ quan điều tra để khởi tố, điều tra.

“Cần công khai xét xử các vụ vi phạm môi trường, lựa chọn vụ việc điển hình để có tính răn đe chung, tránh việc đổ lỗi cho khách quan hoặc đưa nhiều nguyên nhân trốn tránh trách nhiệm của tổ chức và cá nhân”- đại biểu Ngô Sách Thực cho biết.

Minh Anh (t/h)

Minh Anh (t/h)