Kinh tế tuần hoàn (Bài 3): Thúc đẩy xanh hóa các ngành sản xuất
Kinh tế môi trường - Ngày đăng : 08:30, 21/07/2022
Tầm quan trọng của phát triển bền vững được thể hiện qua việc cam kết của Việt Nam tại COP26 (Hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu của Liên Hợp Quốc năm 2021) với mục tiêu “chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng xanh hóa các ngành kinh tế, áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn dựa trên nền tảng khoa học và công nghệ, phát huy lợi thế cạnh tranh và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường”.
Phát triển bền vững đóng vai trò quan trọng trong việc vừa thúc đẩy kinh tế vừa đảm bảo nguồn tài nguyên và nguồn lực cho tương lai tại Việt Nam.
Những xu hướng về phát triển bền vững mà Việt Nam.
Ứng dụng công nghệ trong quy trình tái chế và xử lý rác thải
Phân loại rác thải để xử lý là cách để giảm thiểu các tác hại cho môi trường. Các ứng dụng công nghệ ra đời nhằm xây dựng thói quen phân loại rác tại nguồn cho người dân, hỗ trợ thu gom, xử lý rác tái chế thông qua các phần mềm được cài đặt trên điện thoại thông minh tải từ App Store hoặc Google Play. Bên cạnh đó, các startup này còn phối hợp cùng công ty môi trường hoặc các đơn vị tổ chức những hoạt động, nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng về sự cần thiết phải phân loại rác tại nguồn, hướng dẫn người dân nhận biết các loại rác tái chế và rác không thể tái chế.
Mô hình kinh doanh sáng tạo nâng cao ý thức bảo vệ môi trường
Nổi bật trong danh sách các công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực này là mô hình kinh doanh vừa mang lại lợi nhuận vừa nâng cao ý thức và trách nhiệm của cộng đồng đối với môi trường và sự phát triển bền vững bằng cách kết hợp các buổi hoạt động ngoài trời, hội thảo hoặc mô hình đổi, tái chế vật dụng cũ để mua vật dụng mới.
Hiện nay, nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam đã bắt đầu triển khai các mô hình kinh doanh hướng đến phát triển bền vững dưới sự hỗ trợ từ Chính phủ, hướng đến mục đích kéo dài vòng đời sản phẩm, giảm thiểu nguyên vật liệu sản xuất có tác động tiêu cực tới môi trường; ứng dụng công nghệ phát triển các dịch vụ thân thiện với môi trường nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu.
Sáng chế công nghệ tạo ra nguồn cung mới bảo vệ môi trường
Tại Việt Nam, vẫn chưa có nhiều công ty khởi nghiệp cung cấp các giải pháp phát triển bền vững. Trong số ít đó, nổi bật là các công ty khởi nghiệp với các sáng chế về vật liệu bảo vệ môi trường, mang đến những giải pháp mới hoặc giải pháp thay thế để tăng lợi ích về kinh tế và thân thiện với môi trường như các sản phẩm vi sinh xử lý nước tại chỗ hướng tới kết hợp mạng lưới cảm biến hoạt động trên điện thoại di động hay vật liệu mới tinh chế mỡ động vật.
Một số sáng kiến công nghệ được áp dụng phổ biến hiện nay có thể kể đến khai thác năng lượng từ sóng và thủy triều, sử dụng thực vật và vi khuẩn để làm sạch ô nhiễm, Chôn khí thải vào lòng đất…
Năng lượng sạch sử dụng trong phương tiện giao thông và vận tải
Ngành giao thông đang tìm ra những phương pháp hiệu quả để giảm lượng khí thải. Bước đầu tiên điển hình nhất có lẽ là tối ưu hóa tải và lái xe kết hợp với việc đưa các loại nhiên liệu thay thế vào như động cơ diesel hay phương tiện chạy bằng điện.
Phương tiện giao thông chạy bằng điện cũng đang là xu thế nổi bật dựa vào doanh số bán tăng chóng mặt tại các thị trường lớn trên thế giới. Tờ InsideEVs.com tại Mỹ cho biết, năm 2019 doanh số xe điện đã tăng 21% so với năm 2018 với số lượng xe bán ra đạt trên 200,000 chiếc. Doanh số xe ô tô điện Trung Quốc tăng 42% trong 3 tháng đầu năm 2020. Năm 2021, số lượng ô tô điện bán ra ước tính đạt 1,9 triệu chiếc. Bên cạnh đó, nhiều quốc gia trên thế giới đã đặt mục tiêu ngừng hẳn việc kinh doanh xe sử dụng động cơ đốt trong trước năm 2050. Hãng nghiên cứu thị trường Canalys dự báo đến năm 2028 doanh số xe điện dự kiến đạt tới con số 30 triệu chiếc, và chiếm 48% tổng lượng xe du lịch năm 2030. Đây cũng là ngành công nghiệp ô tô đầy tiềm năng mà một số tập đoàn lớn của Việt Nam đang hướng tới, trong đó có Vin Fast.
Các công nghệ thân thiện với khí hậu trong hệ sinh thái nông nghiệp
Các công nghệ được ứng dụng trong lĩnh vực nông nghiệp theo xu hướng phát triển bền vững và thân thiện với môi trường trên thế giới có thể kể đến như: năng lượng tái tạo, không cày xới, công nghệ sinh học, canh tác hữu cơ, canh tác thẳng đứng, tưới tiêu, quản lý dịch hại tổng hợp, máy bay không người lái, quản lý hạm đội và cảm biến kỹ thuật số.
Theo ý kiến của nhiều chuyên gia tại Việt Nam, để chuyển đổi được nền nông nghiệp hiện trạng sang một nền nông nghiệp sinh thái hiện đại cần sự điều hành của Nhà nước và đầu tư của xã hội: phát triển nền nông nghiệp sinh thái, sản xuất hàng hóa hiện đại, thân thiện với môi trường; ứng dụng công nghệ phù hợp trong các khâu của chuỗi giá trị nông sản kết hợp với các phương thức quản trị hiện đại; tìm ra mô hình sản xuất thích hợp với từng vùng, gắn hệ thống định vị GPS vào đàn gia súc...
Kinh tế tuần hoàn trong các ngành nghề tại Việt Nam
Nông, lâm, ngư nghiệp: Mô hình VAC, mô hình VACR trong nông nghiệp…) hướng đến tận dụng Biomas…; mô hình thu gom phế phẩm nông nghiệp như thân các loại cây, rơm, vỏ trấu; mô hình bioaquatic trong nuôi trồng thủy sản..
Khai khoáng: Các hoạt động khai thác khoáng sản có tiềm năng áp dụng các nguyên tắc của KTTH ngay từ giai đoạn thiết kế các dự án khai thác mỏ để sử dụng hiệu quả chất thải từ quá trình khai thác, giảm thiểu các tác động xấu đến môi trường; tuần hoàn ngay trong quá trình vận hành các hoạt động khai thác, tuyển khoáng.
Công nghiệp chế biến, chế tạo: Tuần hoàn nước, các nguyên vật liệu… trong các cơ sở sản xuất, kinh doanh đã được áp dụng; sản xuất ra các sản phẩm thân thiện với môi trường; hoạt động của lĩnh vực sửa chữa điện, điện tử; các cửa hàng buôn bán đồ cũ cũng; mô hình chuyển từ sản phẩm thành dịch vụ như trong lĩnh vực pin, ắc quy xe điện…
Cung cấp nước, hoạt động quản lý và xử lý rác thải, nước thải: Các đơn vị thu gom, phân loại, xử lý chất thải đóng vai trò là trung gian trong thúc đẩy tái chế, tái sử dụng và giảm thiểu chất thải do các hoạt động kinh tế, dân sinh gây ra. Trên thực tiễn đã có nhiều mô hình đã và đang thực hiện theo hướng này như các mô hình xử lý chất thải nhựa, ủ, chế biến phân từ rác thải, phát triển năng lượng điện từ rác thải…
Xây dựng: Tận dụng, tái sử dụng, tái chế các loại chất thải trong quá trình xây dựng như đát đá, chất thải rắn từ vật liệu xây dựng như gạch, ngói, vữa, bê tông, vật liệu kết dính quá hạn sử dụng được tái chế làm vật liệu xây dựng hoặc tái sử dụng làm vật liệu san lấp cho các công trình xây dựng.