An Giang: Cảnh báo 5 đoạn sông đặc biệt nguy hiểm có nguy cơ sạt lở cao

Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh An Giang, qua tính toán kết quả đo đạc, quan trắc cảnh báo sạt lở đợt I/2022, các đoạn bờ sông cảnh báo có hệ số ổn định mái dốc. Toàn tỉnh có 56 đoạn sông cảnh báo sạt lở (không đổi so năm 2021), với tổng chiều dài 181.450m. Trong đó, có 5 đoạn được cảnh báo ở mức độ đặc biệt nguy hiểm, 37 đoạn ở mức độ nguy hiểm, 14 đoạn ở mức độ bình thường.

Theo đó, đoạn sông đầu tiên được cảnh báo nguy cơ sạt lở ở mức đặc biệt nguy hiểm là đoạn sông Tiền chảy qua xã Phú AN, huyện Phú Tân,tỉnh An Giang đáy sông sâu và sát bờ, thường diễn biến sạt lở đột xuất. Khu vực ấp Phú Quới gần trung tâm của lạch sâu -37m (lạch dài 1km, độ sâu từ -20m đến -37m, cách bờ từ 100-140m), có 1 nhà thờ, 5 nhà máy xay xát, ít nhà dân, chủ yếu là vườn tạp và đất canh tác hoa màu. Hiện đường bờ chỉ cách Tỉnh lộ 954 khoảng 20m; phía bờ đối diện đang bồi lắng.

Thứ 2 là đoạn sông Hậu chảy qua xã Châu Phong (TX. Tân Châu) sạt lở mạnh hàng năm, đang đe dọa đường giao thông dài 6.900m, trong đó sạt lở mạnh thuộc ấp Vĩnh Tường 1 và Vĩnh Lợi 2, dài 4.400m. Địa hình vách lòng sông khá đứng, độ sâu thay đổi từ -11m đến -19m từ thượng nguồn về hạ nguồn, chỉ cách bờ từ 30-50m.

Khu vực ngã 3 sông Châu Đốc, dòng chảy có sự hợp lưu của sông Hậu và sông Châu Đốc nên tạo dòng xoáy đào khoét đáy sông, tạo hố sâu ở khu vực giữa sông, hố có độ sâu -30m có chiều dài 130m, rộng 70m, dấu hiệu nguy hiểm có thể xảy ra sạt lở bất ngờ với những mảng trượt lớn. Khu vực này đông dân cư, nơi giao nhau giữa Tỉnh lộ 953 và Tỉnh lộ 951.

Thứ 3 là đoạn sông Hậu chảy qua xã Bình Mỹ (huyện Châu Phú) có đáy sông sâu và gần Quốc lộ 91, hình thái đáy sông cho thấy nguy cơ sạt lở rất cao và nguy hiểm. Cụ thể, dài 1.900m, kéo dài từ vàm kênh Cây Dương đến bến phà Năng Gù, trong đó trọng yếu tại khu vực Trường Tiểu học “A” Bình Mỹ (điểm 2). Địa hình đáy sông có lạch sâu cách bờ phía Bình Mỹ khoảng 60m, chiều dài lạch sâu 370m, rộng trung bình 70m, độ sâu từ -15m đến -19m.

Thứ 4 là đoạn sông Hậu, sông Vàm Nao chảy qua huyện Chợ Mới, từ xã Kiến An đến chợ xã Mỹ Hội Đông, dài 3.600m (điểm cuối là chùa Liên Hoa). Kết quả đo độ sâu vẫn còn áp bờ đoạn cảnh báo, nhưng độ sâu giảm dần về hạ nguồn, từ -25m ở thượng nguồn và giảm dần về -16m ở hạ nguồn. Khu vực này nhiều nhà dân sống ven sông và cặp đường lộ giao thông.

Cuối cùng là đoạn sông Hậu chảy qua xã Mỹ Hòa Hưng (TP. Long Xuyên): Khu vực ấp Mỹ Thuận và ấp Mỹ Khánh, dài 3.300m. Địa hình đáy sông cách bờ ấp Mỹ Khánh khoảng 60m, độ sâu từ -10m đến -17m, dọc theo khu vực này là lộ giao thông và nhà dân; phía bờ đối điện đang bồi lắng.

Nguyên nhân và giải pháp

Theo các chuyên gia, nguyên nhân sạt lở chủ yếu do diễn biến thời tiết bất thường, tác động của quá trình biến đổi khí hậu và ảnh hưởng của các đập thủy điện trên sông Mekong gây thiếu bùn cát bồi lắng; yếu tố thủy lực, dòng chảy, hình thái dòng sông, cấu trúc địa chất bờ sông; vận động kiến tạo và hoạt động kinh tế - xã hội (ghe tàu, khai thác cát, hoạt động xây dựng, vận tải 2 bên bờ sông...).

Tỉnh An Giang nói riêng và ĐBSCL nói chung là vùng đất trẻ, nền đất yếu, rất dễ bị xâm thực, bào mòn nhanh; sự tác động của sông nước, biên độ chênh lệch của đỉnh triều - chân triều và nhiều dòng sông giao nhau, làm cho dòng chảy không bình thường, tạo ra dòng chảy xoáy.

Cùng với đó, dân cư phát triển nhanh, tăng mật độ xây dựng nhà ở bê-tông kiên cố, xây dựng công trình kho bãi, nhà máy, công trình giao thông gần bờ sông; việc gia tăng phương tiện giao thông trên bờ, dưới sông gây chấn động và sóng… là những nguyên nhân dẫn đến sạt lở đất ven sông, kênh, rạch trên địa bàn tỉnh.

Theo dự báo của Đài Khí tượng thủy văn tỉnh, từ đầu tháng 6/2022, mực nước tại các trạm trên lưu vực sông Mekong có xu thế lên dần. Tổng lượng dòng chảy sông Mekong về đầu nguồn sông Cửu Long qua Tân Châu, Châu Đốc có khả năng ở mức cao hơn so với trung bình nhiều năm từ 30-40%.

Mực nước cao nhất tại các trạm đầu nguồn sông Cửu Long và vùng hạ lưu sông xuất hiện trong tuần giữa tháng, ở mức cao hơn so với cùng kỳ 2021 từ 0,15-0,25m; mực nước thấp nhất có khả năng xuất hiện trong tuần đầu tháng, ở mức cao hơn cùng kỳ 2021 từ 0,35-0,95m…

Sở Tài nguyên và Môi trường đề xuất các sở, ngành liên quan và chính quyền địa phương cần thường xuyên tăng cường theo dõi, cảnh báo người dân, yêu cầu họ thông báo ngay khi phát hiện dấu hiệu sạt lở; có giải pháp bảo vệ đường bờ tại khu vực đoạn cua cong; cắm biển báo cảnh báo khu vực sạt lở; có kế hoạch đề xuất nạo vét, khơi thông chỉnh trị dòng chảy hạn chế sạt lở, di dời người dân khỏi nơi xung yếu.

Lan Amh