TP.HCM phấn đấu giảm khai thác nước dưới đất xuống 100.000m3/ngày đêm vào năm 2025

Lượng khai thác nước ngầm giảm mạnh

Ngày 30/3/2018, UBND TP.HCM đã ban hành Quyết định số 1242/QĐ –UBND về Kế hoạch giảm khai thác nước dưới đất và trám lấp giếng khai thác nước dưới đất đến năm 2025 nhằm đưa ra các giải pháp khai thác, sử dụng hợp lý, tiết kiệm, hiệu quả nguồn tài nguyên nước dưới đất gắn với bảo vệ, hạn chế ô nhiễm, suy thoái, cạn kiệt nguồn nước, sụt lún đất.

Theo báo cáo của Sở TN&MT TP.HCM, sau 4 năm thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ,TP.HCM đã thực hiện giảm mạnh lượng khai thác nước dưới đất từ 716.581m3/ngày/đêm xuống còn 264.581m3/ngày/đêm. Trong đó, lượng khai thác nước ngầm hộ gia đình ước giảm còn 235.703m3/ngày/đêm; lượng khai thác nước ngầm trong các khu công nghiệp, khu chế xuất giảm 28.805m3/ngày/đêm; lượng khai thác nước ngầm bên ngoài các khu công nghiệp, khu chế xuất (không phải hộ gia đình) giảm 145.220m3/ngày/đêm…

Nếu tính theo số lượng công trình đang khai thác nước ngầm và quyền cấp phép, sau 4 năm thực hiện giảm cấp phép khai thác theo lộ trình, hiện nay TP.HCM còn 159 công trình, trong đó có 9 công trình (giảm 6 công trình) do Bộ TN&MT cấp phép với tổng lưu lượng 80.980 m3/ngày/đêm và 150 công trình (giảm 416 công trình) do Sở TN&MT TP.HCM cấp phép với tổng lưu lượng 63.445 m3/ngày/đêm.

Tuy nhiên, theo Sở TN&MT TP.HCM, so với kế hoạch đề ra, kết quả giảm khai thác nước dưới đất mới chỉ đạt 73,3%, trong quá trình triển khai, thực hiện giảm khai thác nước dưới đất còn gặp nhiều khó khăn.

Theo đó, một số khu vực nguồn nước cấp còn hạn chế, chưa có mạng lưới cấp nước cấp 2, cấp 3 hoặc áp lực nước chưa ổn định; người dân muốn tiết kiệm chi phí khi sử dụng nước và thói quen sử dụng nước hàng ngày; quy định đối tượng hộ gia đình sử dụng nước dưới đất không xin phép, không phải đăng ký… nên dẫn đến tình trạng khai thác nước dưới đất để sử dụng của người dân vẫn còn phổ biến ở nhiều khu vực các huyện ngoại thành như Củ Chi, Hóc Môn…

Ngoài ra, theo Sở TN&MT, các công trình khai thác thuộc thẩm quyền cấp phép của Bộ TN&MT có thời hạn giấy phép từ 5 – 10 năm, lưu lượng cấp phép lớn, do đó sẽ khó khăn để đưa nhóm đối tượng này vào chỉ tiêu giảm hàng năm của thành phố. Trong khi đó, việc khai thác nước ngầm đã giảm vượt yêu cầu chỉ tiêu của thành phố, nhưng vì phải cân đối chung với các công trình khai thác do Bộ TN&MT cấp phép nên tỷ lệ giảm khai thác ở các doanh nghiệp chưa đạt được kế hoạch đề ra.

Nhiều giải pháp để hoàn thành mục tiêu

Để thực hiện lộ trình giảm khai thác theo Quyết định số 1242/QĐ-UBND, Sở Tài nguyên và Môi trường đã ban hành các kế hoạch, công văn hướng dẫn, phối hợp với Uy ban nhân dân các quận - huyện, Sawaco triển khai thực hiện kế hoạch.

Ông Nguyễn Toàn Thắng – Giám đốc Sở TN&MT TP. HCM cho biết, Sở đang chủ trì triển khai đồng bộ các giải pháp để hoàn thành mục tiêu đến năm 2025, TP. HCM sẽ giảm khai thác nước dưới đất còn 100.000m3/ngày/đêm; đồng thời, thực hiện trám lấp các giếng hư hỏng, giếng không sử dụng, giếng không có giấy phép khai thác đúng kỹ thuật.

Theo đó, Sở xây dựng kế hoạch để triển khai thực hiện giảm khai thác nước dưới đất theo lộ trình đã đề ra, gửi Ủy ban nhân dân quận, huyện, thành phố Thủ Đức, Sawaco cùng phối hợp triển khai thực hiện. Trong nội dung Kế hoạch có quy định rõ trách nhiệm của các đơn vị có liên quan và các giải pháp cụ thể cho từng nhóm đối tượng gồm hộ gia đình, doanh nghiệp sản xuất kinh doanh dịch vụ (trong KCX-KCN, ngoài KCX-KCN) và Sawaco.

Ngoài ra, Sở đã tham mưu cho Ủy ban nhân dân Thành phố có văn bản số 3162/UBND-ĐT ngày 16 tháng 7 năm 2018 kiến nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường, Cục Quản lý tài nguyên nước rà soát, xem xét giảm lưu lượng khai thác đối với các công trình theo lộ trình giảm khai thác của Quyết định số 1242/QĐ-UBND.

Bên cạnh việc ban hành các kế hoạch, văn bản hướng dẫn và phối hợp thực hiện với các đơn vị có liên quan để thực hiện lộ trình giảm khai thác nước dưới đất; trong từng nhóm đối tượng cụ thể chịu sự tác động của Quyết định 1242/QĐ UBND, Sở Tài nguyên và Môi trường đang thực hiện những giải pháp sau:

Nhóm đối tượng sử dụng nước dưới đất là hộ gia đình, Sở Tài nguyên và Môi trường đã phối hợp với Ủy ban nhân dân các quận - huyện, thành phố Thủ Đức cùng với Sawaco, Công ty Cổ phần Hạ tầng Nước Sài Gòn, các công ty kinh doanh nước sạch trên địa bàn thành phố khảo sát từng khu vực để lắp đặt đồng hồ nước sạch cho người dân sử dụng, đồng thời đẩy nhanh công tác phát triển mạng lưới cấp nước, đảm bảo áp lực và chất lượng nước sạch nhằm khuyến khích người dân sử dụng nước thủy cục thay cho nước giếng.

Với nhóm đối tượng doanh nghiệp hoạt động sản xuất kinh doanh trong và ngoài KCX-KCN có nhu cầu khai thác, sử dụng nước dưới đất, Thành phố chỉ xem xét cấp phép ngắn hạn cho các đơn vị có hoạt động sản xuất đặc thù (ngành nhuộm, giải khát,...) và những nơi có nguồn nước cấp không đủ về áp lực. Phối hợp Cục Thuế Thành phố kiểm soát việc nộp thuế tài nguyên nước, nộp phí cấp quyền khai thác tài nguyên nước; triển khai đồng thời việc thu tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước với quá trình cấp phép khai thác tài nguyên nước, một mặt tạo điều kiện cho doanh nghiệp thực hiện quyền và nghĩa vụ khai thác; mặt khác để cho doanh nghiệp nhận thấy khi sử dụng nước dưới đất để sản xuất thì giá thành không thấp hơn nhiều so với việc sử dụng nước sạch của mạng lưới cấp nước của Thành phố.

Đối với Sawaco, Thành phố giao Tổng Công ty nghiên cứu nâng công suất và hiện đại hóa các nhà máy cấp nước sử dụng nước trong hoạt động sản xuất kinh doanh nước sạch, giảm tỉ lệ thất thoát nước trong hoạt động cung cấp nước sạch, Sở chỉ xem xét cấp phép khai thác nước dưới đất phục vụ cho mục đích cấp nước sinh hoạt đối với những khu vực chưa đưa được nguồn nước mặt từ sông Sài Gòn, sông Đồng Nai về hệ thống xử lý nước sạch. Đồng thời Sở có Công văn đề nghị Sawaco phối hợp với các đơn vị cấp nước thành viên liên hệ Bộ Tài nguyên và Môi trường, Sở Tài nguyên và Môi trường thực hiện điều chỉnh, gia hạn giấy phép khai thác nước dưới đất theo hướng giảm lưu lượng khai thác nước dưới đất phù hợp với lưu lượng khai thác thực tế và lộ trình giảm khai thác nước dưới đất theo Quyết định số 1242/QĐ-UBND.

Bên cạnh đó, Sở TN&MT kiến nghị UBND TP.HCM cho phép cấp giấy phép khai thác nước trong ngắn hạn (thời hạn giấy phép 1 năm) đối với những khu vực chưa có mạng lưới cấp nước, hoặc đã có mạng lưới nhưng chất lượng, áp lực nước còn yếu, không đáp ứng đủ nhu cầu của doanh nghiệp.

Linh Chi