"Rối" tình trạng thiếu hàng trên thị trường xăng dầu

Bộ Công Thương cho biết, trong những ngày gần đây, có hiện tượng một số doanh nghiệp kinh doanh bán lẻ xăng dầu xin đóng cửa hoặc tạm ngừng kinh doanh, tập trung tại một số tỉnh, thành phố như TPHCM, An Giang, Bình Phước, Đắk Lắk… Theo đó, có hơn 100 cửa hàng đóng cửa trong tổng số 17.000 cửa hàng đang hoạt động.

Cụ thể, đến 17h chiều ngày 10/10, trên địa bàn TPHCM có 3/550 cửa hàng đóng cửa và 121/550 cửa hàng tạm hết mặt hàng xăng. Tỉnh Bình Phước có 27/415 cửa hàng bán lẻ xăng dầu dừng hoạt động và 23 cửa hàng hết xăng còn dầu, 2 cửa hàng hết dầu còn xăng. An Giang có 2/559 cửa hàng xăng dầu tạm dừng kinh doanh và 30/559 vẫn mở cửa bán hàng nhưng không có xăng để bán.

Tại Hậu Giang, có 21/211 cửa hàng bán lẻ xăng dầu hết xăng, dầu và 7 cửa hàng bán lẻ xăng dầu hết xăng, còn dầu. Tỉnh Ninh Thuận có 5/128 cửa hàng xăng dầu đóng cửa. Đăk Lăk có 9/475 cửa hàng tạm dừng hoạt động do hết xăng, dầu và 15 cửa hàng vẫn hoạt động nhưng hết xăng hoặc dầu.

Bộ Công Thương thông tin, nguyên nhân do từ cuối năm 2021 đến nay, các chi phí kinh doanh xăng dầu tăng mạnh, các thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu không có đủ nguồn tài chính để nhập hàng nên chủ yếu chỉ duy trì lượng hàng đủ để cung cấp cho hệ thống phân phối của mình và duy trì lượng dự trữ tồn kho theo quy định.

Nhiều doanh nghiệp đã giảm mạnh chiết khấu bán hàng để hạn chế việc lấy nhiều hàng của các đại lý bán lẻ, dẫn đến doanh nghiệp bán lẻ kinh doanh thua lỗ. Ngoài ra, bão lũ vừa qua đã ảnh hưởng một phần đến việc giao hàng của các doanh nghiệp, dẫn đến gián đoạn hoặc thiếu hụt nguồn cung cục bộ tại một số địa phương.

Theo Bộ Công Thương, dù có sự thiếu hụt xăng dầu cục bộ tại một số cửa hàng xăng dầu nhưng tồn kho xăng dầu của các doanh nghiệp đầu mối vẫn cơ bản đáp ứng đủ cho nhu cầu tiêu dùng xăng dầu trong nước, đồng thời nguồn cung xăng dầu từ việc nhập khẩu và mua trong nước của các doanh nghiệp vẫn liên tục được bổ sung.

Chẳng hạn, tồn kho của Petrolimex đến ngày 8/10 còn khoảng 489 nghìn m3 (gồm 208 nghìn m3 xăng và 280 nghìn m3 dầu); PVOil còn khoảng 230 nghìn m3; Công ty xăng dầu Quân đội còn khoảng 19 nghìn m3; Saigon Petro còn khoảng 11 nghìn m3; Petimex Đồng Tháp còn khoảng 45 nghìn m3; Thanh Lễ còn khoảng 60 nghìn m3....

Bộ Công Thương cho hay, qua trao đổi với các doanh nghiệp đầu mối xăng dầu lớn, các doanh nghiệp cam kết vẫn tiếp tục nỗ lực nhập hàng để bảo đảm cung ứng xăng dầu cho các cửa hàng thuộc hệ thống phân phối của mình nên không sợ thiếu nguồn cung.

Để đảm bảo nguồn cung, Bộ Công Thương cho biết, đã kiến nghị Bộ Tài chính giảm các loại thuế liên quan đến mặt hàng xăng dầu (thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt); đồng thời sớm rà soát và gửi thông báo áp dụng mức chi phí đưa xăng dầu trong nước, đảm bảo tính đúng, tính đủ trong giá cơ sở xăng dầu nhằm khuyến khích các doanh nghiệp tăng lượng nhập hàng, bảo đảm duy trì nguồn cung xăng dầu ổn định cho thị trường.

Bộ Công Thương đang phối hợp với các địa phương chỉ đạo các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu trên địa bàn có phương án bảo đảm nguồn cung xăng dầu; duy trì việc cung ứng xăng dầu trong hệ thống phân phối của doanh nghiệp; tăng cường cung ứng xăng dầu tại một số địa phương có hiện tượng thiếu xăng dầu cục bộ.

Để xử lý vấn đề này, mới đây nhất Liên bộ Công Thương - Tài chính đã phối hợp rà soát và thống nhất sẽ điều chỉnh tăng mức chi phí vận chuyển xăng dầu từ nhà máy về cảng và mức premium trong nước (các chi phí trong kinh doanh xăng dầu) trong giá cơ sở mặt hàng xăng dầu vào kỳ điều hành giá xăng dầu ngày 11/10. Bộ Công Thương cũng đã chỉ đạo các thương nhân đầu mối và thương nhân phân phối xăng dầu chủ động nguồn hàng, có phương án nhập khẩu và thực hiện nghiêm kế hoạch phân giao tổng nguồn, hạn mức nhập khẩu tối thiểu (đối với các thương nhân đầu mối) đã được Bộ Công Thương phê duyệt năm 2022 để bảo đảm cung cấp đầy đủ xăng dầu cho thị trường trong nước, bảo đảm an ninh năng lượng, kiên quyết không để xảy ra thiếu hụt nguồn cung trong mọi tình huống.

Gỡ khó về vốn cho DN, Vụ Thị trường trong nước cho biết, đã đề nghị Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chỉ đạo các ngân hàng thương mại có chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện cho các DN kinh doanh xăng dầu về hạn mức tín dụng, lãi suất ưu đãi nhằm giúp tăng nguồn lực để nhập khẩu từ nước ngoài và mua xăng dầu từ nguồn sản xuất trong nước. Chuyên gia kinh tế Vũ Vinh Phú cho rằng, việc điều chỉnh premium trong nước và chi phí đưa xăng dầu từ nhà máy lọc dầu đến cảng tuy đúng đắn trong thời điểm hiện nay song chỉ là giải pháp tạm thời, giúp giải quyết khó khăn trước mắt. Về lâu dài, cần phải có một đề án về phân phối lưu thông mặt hàng xăng dầu. Phải cắt bớt các khâu trung gian để giá bán đến người dân là giá bán cạnh tranh nhất, DN tham gia kinh doanh xăng dầu có lợi nhuận hợp lý trong chuỗi cung ứng.

Trước đó, để tránh tình trạng đứt gãy nguồn cung xăng dầu trong nước, trong văn bản khẩn gửi liên Bộ Công Thương - Tài chính và Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp ngày 2/9, Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) đã kiến nghị liên bộ cần kịp thời điều chỉnh chi phí premium (khoản phải trả cho các nhà cung cấp xăng dầu, coi như lợi nhuận của bên bán) và chi phí vận tải, vốn là các yếu tố cấu thành trong giá cơ sở nhưng chưa được điều chỉnh tại kỳ điều hành giá 11/7, và bổ sung ngay vào kỳ điều hành 12/9. Việc này nhằm giảm bớt khó khăn cho các thương nhân đầu mối. Cơ quan quản lý nhà nước đẩy mạnh công tác kiểm tra, giám sát ngay từ đầu nguồn thông qua việc kết nối dữ liệu từ các kho của các thương nhân đầu mối trong việc tiếp nhận hàng nhập khẩu hoặc mua từ các Nhà máy lọc dầu trong nước.

Lâm Minh