Đề xuất thu phí bảo vệ môi trường đối với khí thải: Đơn vị thuộc lĩnh vực nào phải thực hiện nghĩa vụ?

Đề xuất 2 mức thu phí với khí thải

Ô nhiễm môi trường không khí, nhất là tại các đô thị lớn đang có xu hướng ngày càng gia tăng, có thời điểm chất lượng ô nhiễm môi trường không khí ở mức báo động. Một trong những nguyên nhân của tình trạng này là do hoạt động xả khí thải của các cơ sở xả thải và phương tiện giao thông vận tải.

Bộ Tài chính cho biết, ở nước ta, cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội, chất lượng môi trường không khí tại các thành phố lớn, một số khu công nghiệp, làng nghề đang ngày càng suy giảm, tác hại nghiêm trọng đến sức khoẻ cộng đồng, thiệt hại cho nền kinh tế, đe dọa tới môi trường.

Do đó, việc xây dựng Nghị định về phí bảo vệ môi trường đối với khí thải là cần thiết. Điều này phản ánh chủ trương của Đảng và Chính phủ, đồng thời hoàn thiện hệ thống pháp luật phí để phù hợp với thực tiễn và từng bước tăng cường ý thức bảo vệ môi trường trong cộng đồng.

Bên cạnh đó, việc quy định thu phí bảo vệ môi trường đối với khí thải sẽ khuyến khích các cơ sở xả thải đầu tư công nghệ giảm thiểu xả thải gây ô nhiễm môi trường cũng như góp phần làm tăng hiệu suất thực thi công vụ, tiết kiệm nguồn nhân lực và tạo thuận lợi cho tổ chức, cá nhân liên quan trong việc thu nộp phí bảo vệ môi trường đối với khí thải.

Dự thảo đề xuất, đối tượng chịu phí bảo vệ môi trường theo quy định tại Nghị định này là bụi, khí thải xả ra môi trường của các dự án, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ quy định. Người nộp phí bảo vệ môi trường đối với khí thải theo quy định tại Nghị định này là các cơ sở xả khí thải.

Sở Tài nguyên và Môi trường, Phòng Tài nguyên và Môi trường thu phí bảo vệ môi trường đối với khí thải của các cơ sở xả khí thải trên địa bàn quản lý.

Căn cứ tình hình thực tế quản lý, Sở Tài nguyên và Môi trường báo cáo Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương phân công địa bàn, đối tượng thu phí cho Sở Tài nguyên và Môi trường, Phòng Tài nguyên và Môi trường tổ chức thực hiện thu phí bảo vệ môi trường đối với khí thải của các cơ sở xả khí thải trên địa bàn.

Về mức thu phí bảo vệ môi trường đối với khí thải, căn cứ Luật Phí và lệ phí và bảo đảm thống nhất với quy định thu phí bảo vệ môi trường đối với nước thải công nghiệp tại Nghị định số 53/2020 của Chính phủ, Bộ Tài chính trình Chính phủ quy định xây dựng mức phí gồm 2 phần: Phí cố định thu đối với mọi cơ sở xả khí thải, để bảo đảm chi phí xử lý các chất nằm ngoài 04 chất (Bụi tổng, NOx, SOx, CO); Phí biến đổi thu bổ sung đối với các cơ sở phải quan trắc khí thải (thu đối với 4 chất: Bụi tổng, NOx, SOx, CO).

Cụ thể: Đối với phí cố định, mức phí cố định (f) đối với các cơ sở xả khí thải là 3.000.000 đồng/năm. Mức phí cố định được quy định theo năm. Trường hợp người nộp phí nộp theo quý thì số phí phải nộp tính cho một quý là f/4; Trường hợp người nộp phí nộp theo tháng thì số phí phải nộp tính cho một tháng là f/12.

Trước mắt chỉ quy định người nộp phí là các cơ sở xả khí thải

Hiện cả nước có khoảng 5,1 triệu ô tô cùng một lượng lớn xe máy lưu hành; hàng chục khu tổ hợp, liên hợp trong đó tập trung nhiều dự án, loại hình sản xuất bauxite, gang thép, lọc hóa dầu, trung tâm điện lực đang hoạt động. Ngoài ra, Việt Nam có gần 120.000 cơ sở sản xuất công nghiệp, trong đó 138 đơn vị gây ô nhiễm nghiêm trọng; khoảng 110.000 doanh nghiệp xây dựng. Các cơ sở này phát sinh khối lượng lớn khí thải công nghiệp, bụi thải, tác động xấu đến môi trường.

Theo Bộ Tài chính, phần lớn các tổ chức, cá nhân xả thải gây ô nhiễm không khí chưa ý thức đầy đủ trách nhiệm của mình. Vì vậy, việc nghiên cứu, xây dựng Nghị định phí bảo vệ môi trường với khí thải là cần thiết và nhằm từng bước nâng cao ý thức bảo vệ môi trường của tổ chức, cá nhân xả thải và toàn xã hội.

Vì đây là chính sách mới, để có cơ sở tính toán số phí, nguồn thải nộp phí, phải xác định được khối lượng chất gây ô nhiễm. Trước mắt, Bộ này đề nghị Chính phủ chỉ quy định với các đơn vị như sản xuất gang thép, luyện kim, than cốc, hóa chất vô cơ cơ bản, phân bón vô cơ và hợp chất nitơ, lọc hóa dầu, nhiệt điện, xi măng phải nộp phí này.

Cũng theo Bộ Tài chính, phí bảo vệ môi trường đối với khí thải là khoản thu mới. Dự kiến khi thực hiện chính sách này sẽ làm tăng thêm khoảng 1.200 tỷ đồng/năm cho ngân sách Nhà nước. Số tiền này góp phần khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường không khí tại địa phương nơi có nguồn thải gây ô nhiễm môi trường không khí.

Tô Anh