Thành phố Hồ Chí Minh sẽ giữ vai trò tiên phong phát triển xanh, thực hiện mục tiêu Net Zero

Ngày 15/9, Diễn đàn Kinh tế TP.HCM (HEF) năm 2023, với chủ đề “Tăng trưởng xanh - Hành trình hướng tới giảm phát thải ròng bằng không” đã diễn ra thành công, với 1 phiên toàn thể và 3 phiên thảo luận song song, qua đó gợi mở, đóng góp nhiều ý kiến quý báu cho TP.HCM trên hành trình chuyển đổi xanh.

Diễn đàn HEF là sự kiện quốc tế thường niên do UBND TP. HCM chủ trì tổ chức nhằm mục tiêu tiếp nhận các ý kiến đóng góp của các diễn giả, chuyên gia trong nước và quốc tế về các lĩnh vực phát triển kinh tế - xã hội; các đề án, mục tiêu, chương trình trọng điểm của thành phố.

Diễn đàn năm nay thu hút sự tham gia của hơn 1.200 đại biểu đến từ các định chế tài chính quốc tế, các tổ chức quốc tế như Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF); các nhà quản lý và lãnh đạo các địa phương nước ngoài đến từ 21 quốc gia, đại diện các cơ quan ngoại giao, cơ quan lãnh sự, doanh nghiệp trong nước và ngoài nước; các chuyên gia trong nước và chuyên gia ở các quốc gia thành công trong lĩnh vực kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, hướng tới tăng trưởng xanh, bền vững của thế giới.

Phát biểu khai mạc diễn đàn, Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Văn Nên gợi mở: “TP.HCM mong được học hỏi, chia sẻ kinh nghiệm của mỗi tổ chức, cá nhân về hành trình tăng trưởng xanh đầy ý nghĩa” đã trở thành động lực để các phiên làm việc của diễn đàn được diễn ra sôi nổi với nhiều ý kiến tâm huyết.

Trong phần tham luận của mình, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM Phạm Bình An đã phác họa thực trạng và định hướng phát triển kinh tế xanh tại TP.HCM. Theo đó, TP.HCM phát triển kinh tế xanh trong bối cảnh là 1 trong 10 thành phố chịu ảnh hưởng nặng nề của biến đổi khí hậu. TP.HCM có quy mô kinh tế lớn nhất cả nước, với GRDP chiếm 15,6%, thu ngân sách 26,4%, số doanh nghiệp hoạt động 29,7%. Dù vậy, những năm gần đây, tăng trưởng của TP.HCM có xu hướng chậm lại và thành phố đang tìm động lực tăng trưởng mới.

Theo báo cáo kiểm kê khí nhà kính trên địa bàn TP.HCM ban hành năm 2021, năng lượng cố định đang chiếm 57% lượng phát thải khí nhà kính ở TP.HCM, tiếp đến là giao thông 36%, và các nguồn khác chiếm 6%. Trong các nguồn năng lượng cố định, sản xuất công nghiệp và xây dựng chiếm tỷ lệ cao nhất, tiếp đến là phát thải từ tòa nhà dân cư, trung tâm thương mại và các nguồn khác. Năng lượng sạch vẫn còn chiếm tỷ lệ khiêm tốn.

Trước bối cảnh trên, Thứ trưởng Bộ TN-MT Lê Công Thành cho rằng, xét về các yếu tố cho sự phát triển của kinh tế xanh, TP.HCM có nhiều điều kiện thuận lợi so với các địa phương khác trong cả nước về thu hút nguồn lực. Doanh nghiệp cần tham gia với vai trò tiên phong trong quá trình chuyển đổi năng lượng, giảm phát thải khí nhà kính. Ông cũng khuyến nghị, TP.HCM đơn giản hóa các thủ tục chuẩn bị đầu tư, xây dựng và vận hành đối với các dự án thân thiện môi trường, phát thải ít carbon.

Trong khi đó, ông Yasuo Takahashi, nguyên Thứ trưởng Bộ Môi trường Nhật Bản, Giám đốc điều hành Viện Chiến lược môi trường toàn cầu (IGES), cho rằng, TP.HCM trong chuyển đổi xanh cần quan tâm, tác động thường xuyên đến hành vi tiêu dùng của người dân.

Tại các hoạt động trong khuôn khổ HEF 2023, đại diện các định chế tài chính, các CEO trong nước và quốc tế đã bày tỏ thiện chí hợp tác và cam kết mạnh mẽ trong việc hợp tác, hỗ trợ để TP.HCM đạt mục tiêu tăng trưởng xanh, giảm phát thải ròng bằng không.

Một nội dung rất được quan tâm tại Diễn đàn Kinh tế TP.HCM năm nay là việc công bố nội dung hợp tác giữa TP.HCM và Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF). Tuyên bố chung đã được ký giữa Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi và Giáo sư Klaus Schwab, nhà sáng lập kiêm Chủ tịch WEF. Trong thời gian qua, hai bên đã có những cuộc gặp, trao đổi, làm việc và thống nhất hợp tác thành lập Trung tâm Cách mạng công nghiệp 4.0 tại TP.HCM. Diễn đàn Kinh tế TP.HCM tham gia vào hệ sinh thái của WEF và Trung tâm Cách mạng công nghiệp 4.0 tại TP.HCM sẽ là một phần trong mạng lưới toàn cầu của WEF.

Trung tâm sẽ đề xuất giải pháp và kiến nghị chính sách, nghiên cứu trên các lĩnh vực ưu tiên đột phá của thành phố phù hợp với định hướng quốc gia và xu thế quốc tế, qua đó huy động nguồn lực, vốn, hỗ trợ Chính phủ và doanh nghiệp áp dụng các công nghệ mới phù hợp với xu hướng của cách mạng công nghiệp 4.0 tại TP.HCM nói riêng, Việt Nam nói chung.

Trước đó, đại diện WEF tham dự HEF, ông Jeremy Jurgens, Giám đốc điều hành kiêm Giám đốc Trung tâm Cách mạng công nghiệp lần thứ tư của WEF nêu ra một số sáng kiến mà WEF đang áp dụng trong mạng lưới của mình. Đó là các sáng kiến về Thành phố Net-zero (Net-zero carbon cities), nơi mà chính phủ và doanh nghiệp hợp tác hướng đến tương lai xanh hơn. Đó cũng là sáng kiến về Nông nghiệp chính xác (Precision Agriculture), giúp nông dân tiếp tục canh tác bền vững, góp phần xanh hóa kinh tế, với những số liệu ấn tượng về lượng phát thải giảm, tiết kiệm nước sạch 5%-10% trong khi năng suất tăng 10%. Bên cạnh đó là sáng kiến Sản xuất tiên tiến (Advanced Manufacturing) - sáng kiến rất quan trọng bởi ngành công nghiệp đang tham gia 30% vào phát thải CO2.

“Mạng lưới của chúng tôi sẽ giúp các quốc gia học tập lẫn nhau để áp dụng công nghệ chuyển đổi một cách có trách nhiệm, để đối mặt với những thách thức về kinh tế”, đại diện WEF nói và khẳng định sẵn sàng hợp tác với TP.HCM để mở rộng mạng lưới, cùng TP.HCM bước đi vững chắc trên hành trình xanh hóa.

Tại diễn đàn, ông Aguin Toru, Trưởng đại diện Ngân hàng Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JBIC) tại Hà Nội, cũng đưa ra cam kết mạnh mẽ hỗ trợ nhân sự, kỹ thuật và tài chính cho Việt Nam nói chung và TP.HCM nói riêng. Ông Aguin Toru cho biết, trong tháng 9, JBIC có sự kiện công bố hợp tác giảm phát thải carbon, chuyển đổi năng lượng đảm bảo tăng trưởng kinh tế. Ông nhìn nhận Việt Nam có hoài bão mạnh mẽ hơn so với nhiều quốc gia khác trong khu vực trong thực hiện mục tiêu Net Zero năm 2050.

“Áp lực đặt ra không nhỏ. Chúng tôi muốn hỗ trợ, cùng với Việt Nam bắt đầu hành trình này bằng những hành động thực tế. Chúng tôi đang làm việc với các ngân hàng ở Việt Nam để có thể linh hoạt tạo nguồn; có những hoạt động thử nghiệm để hỗ trợ điện mặt trời áp mái trong các khu công nghiệp, bắt đầu từ những doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam”, ông Aguin Toru nói. Ông cũng bày tỏ hy vọng các nhà đầu tư FDI có thể bắt đầu các hoạt động thúc đẩy sử dụng năng lượng tái tạo, từ đó có một nguồn cung ổn định cho Việt Nam để đảm bảo trong quá trình chuyển đổi vẫn giữ được an ninh năng lượng.

Phát biểu tại chương trình tổng kết và Gala 15-9, Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi cho biết, diễn đàn thu hút hơn 1.500 đại biểu đến từ các tổ chức quốc tế, định chế tài chính, cơ quan nghiên cứu, các trường đại học, đại diện các cơ quan ngoại giao, chuyên gia, đại diện lãnh đạo các bộ ngành, địa phương, cộng đồng doanh nghiệp, các nhà nghiên cứu. Đây là số lượng tham gia đông nhất qua 4 kỳ tổ chức Diễn đàn Kinh tế TP.HCM. Diễn đàn đã ghi nhận trên 80 ý kiến tham luận, thảo luận tại các phiên làm việc và buổi gặp gỡ “CEO 100 Tea Connect”. Qua đó cho thấy việc tăng trưởng xanh là lựa chọn tất yếu và chúng ta cần hợp tác hành động để đạt được mục tiêu trên. Các ý kiến xuyên suốt diễn đàn cũng gợi ý những mô hình, cách làm hay làm tham khảo tốt cho TP.HCM và Việt Nam trong tăng trưởng xanh, hướng đến phát triển bền vững.

Chủ tịch UBND TP.HCM nhấn mạnh, với những góp ý tại diễn đàn, thấy rằng có đủ cơ sở để hoàn thiện khung chiến lược tốt, từ đó xây dựng khung hành động với mốc thời gian, lĩnh vực cụ thể. Song song đó là ban hành quy định, quy chuẩn phù hợp quốc tế. “TP.HCM sẽ giữ vai trò tiên phong phát triển xanh, thực hiện mục tiêu Net Zero”, Chủ tịch UBND TPHCM khẳng định.

Đồng chí Phan Văn Mãi mong muốn quá trình hoàn thiện các khung chiến lược, khung hành động và triển khai thực hiện sẽ tiếp tục nhận được sự hợp tác trong nước, quốc tế. TP.HCM sẽ có tổng hợp, kiến nghị Chính phủ cập nhật, bổ sung chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh, xem xét ban hành các chính sách thúc đẩy phát triển xanh trong thời gian tới.

Mai Hạ