Nhiều diện tích trồng khoai sọ ở Lai Châu bị ảnh hưởng do nắng nóng

Theo số liệu thống kê của Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) huyện Phong Thổ, toàn huyện có 780,86ha khoai sọ, chủ yếu là giống địa phương, được trồng rải rác ở các xã, thị trấn trên địa bàn. Trong đó, trồng tập trung ở các xã: Nậm Xe, Ma Li Pho, Hoang Thèn, Mường So, Khổng Lào. Khoai sọ được đánh giá là loại cây không kén đất, dễ trồng, chăm sóc, ít bị sâu bệnh và cho năng suất cao, giá bán ổn định, thị trường tiêu thụ thuận lợi. Đây cũng chính là lý do loại cây này nhanh chóng được người dân đưa vào trồng và mở rộng diện tích qua các năm.

Bà Trần Thị Thủy - Phó Phòng NN&PTNT huyện Phong Thổ cho biết: Trước đây, người dân trong huyện chủ yếu trồng lúa, ngô, sắn, chuối và một số loại cây ăn quả khác. 3 năm trở lại đây, khi cây khoai sọ cho thấy nhiều ưu điểm vượt trội, giá trị kinh tế rõ rệt, bà con mới mở rộng diện tích. Đặc biệt là khi các hộ nghèo được cơ quan chuyên môn huyện phối hợp triển khai các dự án liên kết sản xuất và tiêu thụ nông sản theo chuỗi giá trị; nông dân được hỗ trợ giống khoai, phân bón, kỹ thuật thì diện tích khoai sọ càng được nhân lên.

Nhưng từ đầu năm đến nay, thời tiết diễn biến phức tạp, nắng nóng kéo dài, khô hanh, lượng mưa ít, không đủ để cung cấp cho cây phát triển nên diện tích khoai sọ bị ảnh hưởng nhiều. Phòng NN&PTNT huyện Phong Thổ đã phối hợp với các xã, thị trấn tuyên truyền, vận động người dân sử dụng nước, tiến hành nạo vét kênh mương khơi thông dòng chảy dẫn nước về tưới, chống hạn cho khoai sọ. Dù vậy, do diện tích khoai sọ phần lớn trồng từ đầu năm đúng vào lúc trời ít mưa, khô hạn và trồng ở trên sườn núi nhiều nên việc bị ảnh hưởng không tránh khỏi. Qua thống kê, toàn huyện có trên 30ha khoai sọ bị ảnh hưởng, thiệt hại do nắng nóng (xã Nậm Xe 6,7ha, xã Hoang Thèn 22ha và thị trấn Phong Thổ 2,1ha).

Tại bản Nậm Pậy (thị trấn Phong Thổ), những vườn khoai bị mất khoảng do cây không mọc được, nhiều diện tích trong tình trạng còi cọc, chậm lớn. Ông Lò Văn Thụ, người dân trong bản kể: Năm 2023, gia đình tôi trồng khoai sọ trên diện tích 500m2 đất, thu được 50kg củ. Thấy khoai phù hợp điều kiện tự nhiên khí hậu địa phương, năng suất cao, bán được giá (trên 20.000 đồng/kg) nên gia đình rất phấn khởi. Năm nay, với hy vọng khoai sọ tăng nguồn thu cho gia đình, ông quyết định chuyển gần 1.000m2 đất trồng chuối bị sâu bệnh sang trồng khoai sọ. Không may, nắng nóng làm 50% số khoai sọ trồng bị thối, không mọc được mầm, số còn lại lên được thì cũng còi cọc, chậm lớn.

“Lo lắng khoai không lớn được ảnh hưởng đến năng suất nên gia đình tôi dành nhiều thời gian để làm cỏ, vun gốc. Gần đây, khi thấy trời có mưa nhỏ gia đình tôi tận dụng thời gian làm cỏ lần 2 và bón phân cho cây. Diện tích khoai sọ của gia đình phần nào hồi phục, dần xanh tốt” - ông Thụ chia sẻ.

Ông Trần Văn Phủ - Trưởng bản Nậm Pậy cho hay, bản có 105 hộ, 493 nhân khẩu, 100% số hộ trồng khoai sọ với tổng diện tích 2ha. Hộ ít thì trồng vài trăm mét vuông, hộ nhiều khoảng 1.000m2. Phần lớn diện tích khoai sọ của hầu hết các hộ bị ảnh hưởng do nắng nóng. Như gia đình chị Mào Thị Hoa trồng 400m2, chỉ sống được 20%, còn lại 80% không mọc lên được. Diện tích đất trống do khoai không mọc mầm, chị phải trồng thay thế bằng sắn. Còn gia đình anh Lò Văn Tuấn lần đầu tiên trồng khoai sọ cũng đứng ngồi không yên khi 300m2 khoai trồng mới lên được 1-2 lá cũng chết dần, đến nay số khoai chết lên đến 40% diện tích. Không chỉ công sức lao động của cả gia đình không mang lại hiệu quả mà gần 1 triệu đồng tiền đầu tư mua giống cũng khó có khả năng thu hồi. Định hướng sang năm mở rộng diện tích khoai sọ từ nguồn giống trồng năm nay của anh cũng có nguy cơ giảm đi một nửa.

Trước những tác động của nắng nóng, thời gian tới, Phòng NN&PTNT huyện Phong Thổ tiếp tục phối hợp với các xã, thị trấn vận động nhân dân làm tốt công tác điều tiết nước tưới cho khoai sọ kết hợp chăm sóc diện tích khoai hiện có và tiến hành trồng dặm đối với diện tích khoai bị chết. Đối với diện tích khoai chết không đủ nguồn giống trồng lại thì các gia đình căn cứ vào tình hình thực tế để chuyển đổi sang các loại cây trồng khác, hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại do nắng nóng gây ra.

Thùy Minh