Với giá rất đắt, những chiếc ngà voi đang trở thành một trong những vật phẩm quý giá nhất trên thế giới. Hiện nay, giá của 1 kg ngà voi cắt miếng lên tới vài ngàn USD.

Những năm gần đây, tình trạng buôn bán động vật hoang dã, đặc biệt là ngà voi diễn biến hết sức phức tạp. Thực trạng này khiến công tác đấu tranh, ngăn chặn các đường dây tội phạm gặp không ít khó khăn.

Đại úy Nguyễn Khánh Hòa - Đội CS Điều tra tội phạm, Công an quận Hai Bà Trưng, Hà Nội cho biết: “Phát hiện nhiều vụ án vi phạm liên quan tới tàng trữ, buôn bán trái phép sản phẩm từ ngà voi cho thấy việc mua bán này ngày càng phức tạp, công an Quận Hai Bà Trưng sẽ phối hợp các cơ quan trên địa bàn phát hiện xử lý nghiêm hành vi này.”

Thực chất ngà voi chỉ là một chiếc răng của loài động vật này chứ không có tác dụng chữa bệnh như đồn thổi. Dù chưa có nghiên cứu khoa học nào chứng minh được tác dụng thần kỳ của ngà voi như đồn thổi nhưng trong dân gian có bộ phận người dân tin rằng đeo ngà voi sẽ có tác dụng phòng độc, tránh gió. Với niềm tin này, những sản phẩm từ ngà voi được săn lùng ráo riết. Giá của một chiếc vòng đeo tay làm từ ngà voi được rao bán hàng chục triệu đồng. Ngà voi cũng được xẻ nhỏ để làm ra các loại đồ trang sức cho phụ nữ với giá không hề thấp hơn các loại đá quý.

Trong 10 năm gần đây mức độ buôn bán động vật hoang dã trái phép, đặc biệt là ngà voi chưa có dấu hiệu giảm. Mỗi năm, lực lượng chức năng tịch thu, bắt giữ hàng nghìn, hàng chục nghìn mẫu vật. Thống kê từ các vụ vận chuyển ngà voi, cho thấy các chuyến hàng lớn có xuất xứ từ các nước châu Phi trung chuyển qua nhiều quốc gia khác nhau trước khi đến Việt Nam.

Ông Vương Quốc Chiến - Dự án Giảm cầu ngà voi, Tổ chức WWF cho biết: “Cụ thể trong số hơn 90 cửa hàng khảo sát tại Đà Nẵng thì phát hiện hơn 10 cửa hàng có bày bán hoặc công khai hoặc không công khai (nhưng hỏi thì có) các sản phẩm chế tác từ ngà voi như vòng tay, dây chuyền, nhẫn, vv. Còn tại TP Nha có dấu hiệu buôn bán sản phẩm chế tác từ ngà voi.”

Theo thống kê, trong năm 2023 các cơ quan chức năng đã phát hiện và bắt giữ liên tục các vụ vận chuyển ngà voi trái phép vào việt Nam với khối lượng lớn. Gần đây nhất, tháng 4/2024, lô hàng gần 1,6 tấn ngà voi được phát hiện tại Cảng Hải Phòng. Ngà voi được sơn đen để qua mắt lực lượng chức năng. Số lượng, khối lượng các vụ buôn bán ngà voi được phát hiện phần nào cho thấy thực trạng buôn bán vận chuyển trái phép ngà voi ra và vào Việt Nam vẫn đang diễn ra hết sức phức tạp và khó kiểm soát.

Ông Vương Tiến Mạnh - Phó Giám đốc Cơ quan Thẩm quyền quản lý CITES Việt Nam cho biết: “Liên tục chuyển đổi tuyến đường, phương thức khác nhau: bộ, biển, hàng không. Với lô hàng lớn thường bằng đường biển và trung chuyển qua nhiều quốc gia để làm mất dấu của LL chức năng - chính vì vậy có nhiều phức tạp.”

Buôn bán ngà voi thường tập trung ở các thành phố lớn. Hoạt động buôn bán tưởng chừng nhỏ lẻ nhưng lại gây ra những hệ lụy vô cùng lớn, bởi là 1 trong những mắt xích quan trọng thúc đẩy việc buôn lậu ngà voi với số lượng lớn. Cho đến nay nhiều người, đặc biệt trong quan niệm Á Đông vẫn có quan niệm rằng Voi là một trong những chúa tể của muôn loài và vì vậy việc sở hữu một sản phẩm được làm từ ngà voi sẽ có khả năng đem lại sức mạnh và uy quyền cho họ. Thế nhưng, vì lợi nhuận và thị hiếu, hoạt động kinh doanh ngà voi bất hợp pháp vẫn đang diễn biến phức tạp trên thị trường.

Trong bối cảnh này, công tác đấu tranh, ngăn chặn triệt để tình trạng buôn bán, tiêu thụ động vật hoang dã trái phép không chỉ nhằm bảo vệ động vật hoang dã, đa dạng sinh học mà còn trực tiếp góp phần bảo vệ cuộc sống của con người. Công tác này đòi hỏi sự cam kết, vào cuộc mạnh mẽ của các cơ quan quản lý Nhà nước, các cơ quan thực thi pháp luật cũng như cả cộng đồng. Hy vọng rằng, với sự nỗ lực của tất cả các ngành, các cấp, có thể ngăn chặn triệt để tình trạng săn bắt, buôn bán động vật hoang dã bất hợp pháp.

Trần Đức - Ngọc Ánh