Luật Bảo vệ môi trường nên tăng cường phân cấp, phân quyền cho địa phương

Sáng 6/9, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp, cho ý kiến hoàn thiện Dự thảo nghị định sửa đổi bổ sung Nghị định số 08/NĐ-CP/2022 quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường (Dự thảo Nghị định).

Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung 50/169 điều, 14/34 phụ lục, bổ sung 2 phụ lục, thay thế 2 phụ lục.

Tăng cường phân cấp, phân quyền cho địa phương

Bộ trưởng Bộ TN&MT Đỗ Đức Duy nhấn mạnh, dự thảo Nghị định tập trung sửa đổi, bổ sung các quy định nhằm cắt giảm thủ tục hành chính (TTHC) về đánh giá tác động môi trường, giấy phép môi trường, tăng cường phân cấp, phân quyền cho địa phương.

Bộ TN&MT chỉ tập trung giải quyết TTHC về môi trường cho các đối tượng: Thực hiện trên địa bàn liên tỉnh; có hoạt động xả nước thải vào nguồn nước mặt liên tỉnh; thuộc thẩm quyền quyết định, chấp thuận chủ trương đầu tư hoặc quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác của Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ; các loại hình có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường với quy mô, công suất lớn (ngoài các đối tượng đã thực hiện phân cấp).

Dự kiến có khoảng 55,96% hồ sơ sẽ được phân cấp cho UBND cấp tỉnh thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường; có khoảng 11,05% đối tượng được cắt giảm TTHC về thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường.

Bộ trưởng Đỗ Đức Duy đã trao đổi với lãnh đạo các tỉnh Hưng Yên, Hà Nam, TP. Đà Nẵng, Tập đoàn Điện lực Việt Nam… về kiến nghị mở rộng cơ chế cấp giấy phép môi trường chung cho nhiều công trình trong cùng một dự án, hoặc nhiều dự án trên một địa bàn; quy mô, loại dự án đầu tư công cần lấy tham vấn về môi trường tại địa phương; hướng dẫn trình tự, thủ tục đấu thầu thu gom, xử lý chất thải;…

Dự thảo Nghị định đã rà soát, cập nhật, sửa đổi danh mục quy hoạch phải lập báo cáo đánh giá môi trường chiến lược (ĐMC); làm rõ hơn về yếu tố nhạy cảm về môi trường; cụ thể hóa một số quy định trong đánh giá tác động môi trường, giấy phép môi trường, đăng ký môi trường để đảm bảo rõ ràng, minh bạch; sửa đổi một số quy định về trách nhiệm tái chế, xử lý sản phẩm bao bì của tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu (EPR); về quản lý chất thải, nguồn chi sự nghiệp bảo vệ môi trường; quản lý nhà nước, thanh tra, kiểm tra; quy chế quản lý và bảo vệ môi trường di sản thiên nhiên; bảo vệ môi trường trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, đô thị, nông thôn…

Tại cuộc họp, lãnh đạo Bộ KH&ĐT, Bộ Công Thương, đại diện Bộ Tư pháp đã thảo luận, tiếp tục làm rõ một số nhóm vấn đề còn ý kiến khác nhau: Miễn thuế xuất khẩu sản phẩm được sản xuất từ hoạt động tái chế, xử lý chất thải; miễn thuế nhập khẩu máy móc, thiết bị, phương tiện, dụng cụ, vật tư chuyên dùng nhập khẩu để sử dụng trong các dự án, cơ sở thực hiện dịch vụ thu gom, vận chuyển xử lý chất thải rắn sinh hoạt tập trung và dịch vụ xử lý nước thải sinh hoạt tập trung; thu phí xử lý chất thải đối với hàng hóa, thiết bị, nguyên vật liệu sản xuất đối với doanh nghiệp.

Danh mục, tỉ lệ phế liệu nhập khẩu từ nước ngoài làm nguyên liệu sản xuất. Mức cận dưới của đối tượng phải có giấy phép môi trường. Quy định chi sự nghiệp môi trường cho các hoạt động bảo vệ môi trường có tính chất đầu tư. Cơ quan có thẩm quyền ban hành Quy chế quản lý và sử dụng tiền đóng góp tài chính vào Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam.

Bên cạnh đó, ý kiến của Hiệp hội Giấy Việt Nam, Hiệp hội Tái chế chất thải Việt Nam, Hiệp hội Nhựa Việt Nam, đã đóng góp chi tiết một số điều, khoản liên quan đến quy định nhập khẩu phế liệu để sản xuất hạt nhựa, giấy,… để bảo đảm tính khả thi sau khi nghị định được ban hành.

Quản lý theo mục tiêu, tính chất nguồn gây ô nhiễm

Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đánh giá cao công tác chuẩn bị, tiếp thu, giải trình của cơ quan soạn thảo, và các ý kiến tại cuộc họp để tiếp tục hoàn thiện dự thảo Nghị định.

Những vấn đề được trao đổi giữa có cơ quan soạn thảo, cơ quan quản lý, doanh nghiệp, tổ chức cần được cụ thể hóa trong từng điều, khoản, mục, không dừng ở "tuyên ngôn chính sách".

Cùng với việc đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho địa phương, Phó Thủ tướng cho rằng cần có các quy định gắn với trách nhiệm, thẩm quyền của cấp xã, phường; rà soát lại các phụ lục chi tiết, tiêu chí định lượng rõ ràng, dễ hiểu, dễ thực hiện, theo hướng quản lý theo mục tiêu, tính chất, mức độ tác động, tính chất nguồn gây ô nhiễm môi trường chứ không chỉ là quy mô, phạm vi dự án.

Phó Thủ tướng đề nghị Bộ TN&MT tiếp tục bám sát Luật Bảo vệ môi trường và pháp luật chuyên ngành; đẩy mạnh giải quyết TTHC trên môi trường điện tử; tiếp tục đánh giá tác động của những chính sách bảo vệ môi trường, khuyến khích tái chế đối với doanh nghiệp; nghiên cứu, dự báo những lĩnh vực, loại chất thải mới phát sinh để tính toán, thiết kế cơ chế, chính sách bảo vệ môi trường từ sớm, từ xa.

Phó Thủ tướng cũng cho ý kiến về kiến nghị tích hợp nhiều công trình, dự án trên cùng một địa bàn khi cấp giấy phép môi trường; đánh giá tác động môi trường của các dự án sử dụng đất chuyển đổi mục đích sử dụng từ đất trồng lúa; thẩm quyền giao cho các bộ, ngành ban hành các quy chuẩn về bảo vệ môi trường trong lĩnh vực chuyên ngành; yêu cầu về đánh giá tác động môi trường từ giai đoạn chuẩn bị dự án xin chủ trương đầu tư; cơ chế sử dụng nguồn kinh phí bảo vệ môi trường, xử lý chất thải do doanh nghiệp đóng góp…

Mai Hạ