Đề xuất dành hơn 256.000 tỉ đồng để phát triển văn hóa giai đoạn 2025 - 2035
Tin tức - Sự kiện - Ngày đăng : 15:45, 08/10/2024
Sáng 8/10, tiếp tục Phiên họp thứ 38, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025-2035 (gọi tắt là Chương trình).
Theo tờ trình của Chính phủ, Chương trình được thực hiện trên phạm vi cả nước và tại một số quốc gia có mối quan hệ văn hóa lâu dài, tương tác văn hóa lâu dài với Việt Nam, có đông đảo người Việt Nam sinh sống, lao động, học tập. Trong đó, ưu tiên nguồn lực của Chương trình để đầu tư cho các nhiệm vụ trọng tâm, trọng điểm theo nhóm mục tiêu đã được xác định.
Chương trình tập trung vào các hoạt động thuộc các lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật cụ thể gồm: Di sản văn hóa; văn hóa cơ sở; nghệ thuật biểu diễn (âm nhạc, sân khấu, múa...); văn học; mỹ thuật, nhiếp ảnh và triển lãm; điện ảnh; thư viện; giáo dục văn hóa; đào tạo; văn hóa dân tộc (văn nghệ dân gian, văn nghệ các dân tộc thiểu số,…); văn hóa đối ngoại; công nghiệp văn hóa…
Tổng các nguồn lực huy động để thực hiện Chương trình giai đoạn 2025-2030 dự kiến là 122.250 tỉ đồng. Trong đó gồm vốn ngân sách trung ương hỗ trợ trực tiếp ít nhất là 77.000 tỉ đồng (chiếm 63%); vốn ngân sách địa phương khoảng 30.250 tỉ đồng (chiếm 24,6%); vốn huy động hợp pháp khác: khoảng 15.000 tỉ đồng (chiếm 12,4%).
Dự kiến tổng các nguồn lực huy động để thực hiện Chương trình giai đoạn 2031-2035 là 134.000 tỉ đồng.
Thời gian thực hiện Chương trình trong 11 năm, từ năm 2025-2035 và chia làm 2 giai đoạn với 7 mục tiêu tổng quát, 9 nhóm mục tiêu cụ thể, nhằm tạo sự chuyển biến mạnh mẽ và toàn diện trong phát triển văn hóa và xây dựng, hoàn thiện nhân cách, chuẩn mực đạo đức, bản sắc, bản lĩnh, hệ giá trị con người, gia đình Việt Nam; hội nhập quốc tế và tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại, xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, phát huy sức mạnh mềm của văn hóa Việt Nam…
Đến năm 2030 phấn đấu: 80% các đơn vị hành chính cấp huyện có Trung tâm Văn hóa - Thể thao đạt chuẩn, đảm bảo vận hành hiệu quả các thiết chế văn hóa cơ sở cấp xã, thôn; 95% di tích quốc gia đặc biệt và 70% di tích quốc gia được tu bổ, tôn tạo; các ngành công nghiệp văn hóa đóng góp vào 7% GDP của cả nước; 100% các đơn vị thực hiện hoạt động văn hóa, nghệ thuật thực hiện chuyển đổi số, ứng dụng các thành tựu của Cách mạng công nghiệp lần thứ 4; 100% học sinh, học viên, sinh viên trong hệ thống giáo dục quốc dân được tiếp cận, tham gia hiệu quả, thường xuyên các hoạt động giáo dục nghệ thuật, giáo dục di sản văn hóa…
Thẩm tra tờ trình, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa Nguyễn Đắc Vinh đề nghị xem xét tính khả thi của 2 mục tiêu đến năm 2030: Phấn đấu 100% các đơn vị hoạt động văn hóa, nghệ thuật thực hiện chuyển đổi số, ứng dụng các thành tựu của Cách mạng công nghiệp lần thứ 4; và 100% học sinh, học viên, sinh viên trong hệ thống giáo dục quốc dân được tiếp cận, tham gia hiệu quả, thường xuyên các hoạt động giáo dục nghệ thuật, giáo dục di sản văn hóa.
“Đề nghị Chính phủ tiếp tục cân nhắc về khả năng đạt được các mục tiêu này”, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa Nguyễn Đắc Vinh lưu ý.
Về kinh phí thực hiện Chương trình, Ủy ban Văn hóa - Giáo dục cơ bản nhất trí với dự kiến tổng mức đầu tư và các nguồn vốn để thực hiện. Việc bố trí nguồn lực thỏa đáng là cần thiết để cụ thể hóa đầy đủ, hiệu quả các quan điểm, chủ trương của Đảng về phát triển văn hóa.
Cho ý kiến về vấn đề trên, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nhấn mạnh, chương trình mục tiêu quốc gia là nhiệm vụ quốc gia, tập trung những thứ mà từng bộ, từng ngành, từng địa phương không làm được, phải có quốc gia làm. Theo ông nên tập trung vào công nghiệp văn hóa để tăng nguồn thu, lấy văn hóa nuôi văn hóa.
Trên tinh thần này, Phó Chủ tịch Quốc hội đề xuất nên giảm bớt vấn đề xây dựng. "Tiền bỏ ra xây không biết bao nhiêu cho đủ. Xây xong không phát huy hiệu quả thì không nên xây. Bảo tồn, bảo tàng, di tích thì cần tôn tạo, nhưng xây thêm, xây hoành tráng ra, rồi bỏ không đấy.”
Đi vào cụ thể, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị cân nhắc bố trí vốn của năm 2025 vì khi Quốc hội thông qua chương trình đã là thời điểm tháng 11/2024. "Bố trí vốn được không và có tiêu được không?”
Phó Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ, chương trình xác định giai đoạn 1 của chương trình (2026-2030) tập trung giải quyết các vấn đề hạn chế, thách thức đặt ra trong thời gian qua "là chưa ổn, đề nghị phải có bước đột phá phát triển. Trong khi đó giai đoạn 2 thuộc kỳ trung hạn lại muộn quá".
Cùng quan điểm, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Lê Quang Mạnh cho rằng, thực tế cho thấy khả năng giải ngân trong lĩnh vực văn hóa, đặc biệt chương trình mục tiêu quốc gia trước đây là rất khó khăn.
Ông Lê Quang Mạnh dẫn chứng: Giai đoạn 2012 - 2015 chương trình mục tiêu 7.968 tỷ đồng, thực tế chỉ thực hiện được 1.786 tỷ đồng. Giai đoạn 2016 - 2020, dự kiến 10.620 tỷ đồng nhưng thực tế bố trí được 2.700 tỷ đồng.
“Đây là lý do chúng tôi quan ngại khi quy mô vốn lớn trong khi thực tiễn không giải ngân được”, Chủ nhiệm Lê Quang Mạnh nói, đồng thời băn khoăn khi quy mô dự án rất lớn nhưng chỉ có 1 năm chuẩn bị khung chính sách cho đầu tư.