Mới đây, Bộ Thông tin và Truyền thông đã tổ chức Hội nghị tập huấn nâng cao năng lực truyền thông về phòng chống tác hại của thuốc lá tại TP. Hồ Chí Minh. Hội nghị nhằm mục tiêu tăng cường sự hiểu biết, quan tâm của đội ngũ phóng viên, biên tập viên các cơ quan báo chí Trung ương và địa phương trong công tác tuyên truyền nội dung về phòng chống tác hại của thuốc lá tại Việt Nam.

Tại hội nghị, bà Nguyễn Thị Thu Hương – Quỹ phòng, chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế) đã trình bày các nội dung về tình hình thực thi chính sách pháp luật về phòng chống tác hại của thuốc lá trên thế giới và Việt Nam.

Theo bà Hương, sau khi có Luật phòng, chống tác hại thuốc lá (PCTHTL), sự hỗ trợ của Quỹ PCTHTL các bộ ngành địa phương tham gia công tác này tích cực. Do đó, việc giảm sử dụng thuốc lá đạt được kết quả đáng ghi nhận. Năm 2015 tỉ lệ sử dụng thuốc lá tại Việt Nam từ 22,5% đến năm 2023 giảm còn 20,2%.

Trong nhóm 13-15 tuổi, năm 2014 tỉ lệ sử dụng thuốc lá điếu 2,5% đến năm 2022 giảm còn 1,9%.

Bà Hương nhận định, các tập đoàn thuốc lá đa quốc gia thường truyền thông là có trách nhiệm với cộng đồng nhưng thay vì khuyên mọi người bỏ thuốc lá điếu, họ đưa ra thông điệp để khuyến khích người dùng chọn thuốc lá điện tử (TLĐT), thuốc lá nung nóng (TLNN) lá giúp giảm tác hại, giúp cai nghiện thuốc lá điếu nhưng thực sự không phải vậy. Các tập đoàn thuốc lá đa quốc gia nhắm vào giới trẻ Việt Nam. Các sản phẩm thuốc lá mới này có những thiết kế bắt mắt, hương vị phù hợp, những tiện ích theo “trend” giới trẻ…

Vì vậy, tỉ lệ dùng TLĐT, TLNN trong giới trẻ Việt Nam tăng nhanh chóng từ 3,5% năm 2022 lên 8,0% năm 2023.

Đáng chú ý, năm 2023 khảo sát học sinh từ lớp 6 đến lớp 12 ở 11 tỉnh thành cho thấy tỉ lệ học sinh lớp 8, 9 dùng TLĐT, TLNN cao nhất lần lượt 9,1% và 10,4%. Đây là nhóm độ tuổi mong muốn có những trải nghiệm mới, là nhóm dễ bị các tập đoàn thuốc lá đa quốc gia dùng lập luận không đúng để mở rộng thị trường tiêu thụ.

“Những kết quả Việt Nam đã đạt được trong giảm tỉ lệ dùng thuốc lá điếu gần 10 năm qua có nguy cơ bị phá bỏ bởi việc gia tăng sử dụng TLĐT đang nhắm vào giới trẻ. Nguy cơ là cả giới trẻ nghiện nicotin trong sản phẩm thuốc lá mới" - Bà Hương cho biết.

Tổ chức Y tế thế giới đã khẳng định, không có bằng chứng nào chứng minh TLĐT, TLNN ít gây hại hơn thuốc lá điếu thông thường. TLĐT, TLNN đều chứa nicotine là chất gây nghiện cao, gây hại đến sức khỏe, đặc biệt là sự phát triển não bộ ở trẻ em, thanh thiếu niên, có các hóa chất độc hại và gây ung thư. Bên cạnh đó, qua tổng hợp báo cáo của gần 700 cơ sở khám, chữa bệnh tại Việt Nam, riêng năm 2023 có hơn 1.200 ca nhập viện điều trị các triệu chứng ngộ độc do sử dụng TLĐT, TLNN.

Vì vậy, không có lý do gì khẳng định đây là sản phẩm ít gây hại hơn cho sức khỏe.

Theo bà Hương, Bộ Y tế đã trình Chính phủ xem xét và trình Quốc hội ban hành Nghị quyết cấm sản xuất kinh doanh và sử dụng các sản phẩm TLĐT, TLNN. Nếu cấm sản xuất, kinh doanh người dân vẫn dùng và khi việc sử dụng quá phổ biến, việc ban hành Nghị quyết hay các quy định chỉ là hình thức.

Thanh Thanh