Đẩy mạnh phòng, chống tội phạm trên không gian mạng, tội phạm sử dụng công nghệ cao

Thảo luận ở hội trường về báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật năm 2024, các đại biểu cơ bản đồng tình và tán thành với nhiều nội dung. Trong đó nổi bật là Chính phủ tiếp tục có nhiều nỗ lực và đề ra nhiều giải pháp quyết liệt, có hiệu quả đối với đấu tranh tội phạm và vi phạm pháp luật để đảm bảo phát triển kinh tế - xã hội, ổn định đời sống của nhân dân và hoàn thiện thể chế pháp luật trong lĩnh vực này được thực hiện một cách kịp thời và được nâng cao về chất lượng. Bên cạnh đó, các báo cáo đã đánh giá cơ bản toàn diện và đầy đủ về tồn tại, hạn chế.

Tội phạm và vi phạm pháp luật trong thanh thiếu niên có chiều hướng gia tăng

Quan tâm đến Báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tội phạm tội phạm và vi phạm pháp luật, đại biểu Dương Khắc Mai - Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Nông phản ánh thực trạng tình hình tội phạm và vi phạm pháp luật do người chưa thành niên thực hiện tiếp tục có chiều hướng gia tăng.

“Toàn quốc phát hiện 5.216 vụ, 15.243 đối tượng, trong đó hơn 30% là nữ, tăng 7,58% về số vụ, 15,62% về số đối tượng đã khởi tố là 2.854 vụ, 6.325 bị can, xử lý hành chính hơn 10.000 vụ, trong đó nhiều em là học sinh, sinh viên, là điều rất báo động, tạo ra sự lo lắng trong xã hội. Thời gian vừa qua đã xảy ra nhiều vụ việc hết sức đau lòng, chỉ một mâu thuẫn nhỏ, chỉ cảm thấy không vừa ý, không vừa mắt trong đời sống sinh hoạt, các em có thể giải quyết với nhau bằng hung khí và để lại những hậu quả nặng nề cho bản thân các em, gia đình và xã hội”, đại biểu nêu thực trạng.

Từ dẫn chứng số liệu nêu trên, đại biểu Dương Khắc Mai cho rằng, nhiều phụ huynh cảm thấy chưa thực sự an tâm khi con em mình ra đường tham gia các hoạt động xã hội, kể cả trong nhà trường. Bên cạnh đó, vẫn thường xuyên xảy ra những vụ việc thanh thiếu niên tụ tập gây rối trật tự công cộng và thông qua mạng xã hội để giải quyết mâu thuẫn lẫn nhau.

Đại biểu nhận thấy, qua mỗi chuyến khảo sát, giám sát tới các trung tâm cai nghiện, nhà tạm giữ và các trại giam, tỷ lệ trại viên và phạm nhân là thanh thiếu niên ngày càng tăng cao trong những năm gần đây, trong khi tuổi đời của các cháu, các em còn rất trẻ.

Để kéo giảm và ngăn ngừa tội phạm và vi phạm pháp luật do người chưa thành niên thực hiện, đặc biệt là trong học sinh, sinh viên, bên cạnh là trách nhiệm của chính quyền, nhà trường, gia đình và xã hội, đại biểu Dương Khắc Mai đề nghị Chính phủ đánh giá sát hơn, toàn diện hơn về tình hình trong thời điểm hiện nay và dự báo trong thời gian sắp tới để có những giải pháp đồng bộ, toàn diện, đồng thời có những biện pháp, chế tài mạnh mẽ để kiểm soát tốt hơn việc sử dụng mạng xã hội để phạm tội và vi phạm pháp luật trong thanh thiếu niên.

Cùng quan điểm nêu trên, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga - Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương cho rằng, đây là thực trạng rất đáng lo ngại. Có rất nhiều vụ án đã được gây ra bởi người chưa thành niên phạm tội mà thủ đoạn và hậu quả để lại vô cùng to lớn, có những vụ gây rúng động xã hội.

Trước thực tế như vậy, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga cho rằng, rất cần có những biện pháp quyết liệt, cứng răn mang tính phòng ngừa và răn đe đối với người chưa thành niên phạm tội và người chưa thành niên có nguy cơ phạm tội. Đặc biệt, tới đây Quốc hội sẽ thông qua dự thảo Luật Tư pháp người chưa thành niên. Đây là một đạo luật rất nhân văn, nhưng cũng rất dễ trở thành chính sách để các đối tượng phạm tội lợi dụng, lôi kéo, xúi giục, thuê mướn người chưa thành niên thực hiện những hành vi phạm tội.

Vì vậy, đại biểu tỉnh Hải Dương đề nghị Chính phủ, Bộ Công an, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội và các Bộ, ngành có liên quan cần tích cực phối hợp trong công tác quản lý, phòng ngừa tội phạm và vi phạm pháp luật do người chưa thanh niên gây ra; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục trong nhà trường và xã hội; xây dựng môi trường học tập, sinh hoạt an toàn, lành mạnh để hạn chế những ảnh hưởng tiêu cực đến tinh thần, lối sống của người chưa thành niên.

Đẩy mạnh phòng, chống tội phạm trên không gian mạng

Nhận thấy bức tranh chung về tình hình an ninh, trật tự xã hội cũng còn nhiều vấn đề đáng lo ngại, đại biểu Trình Lam Sinh - Đoàn ĐBQH tỉnh An Giang cho rằng, các loại tội phạm và vi phạm pháp luật vẫn còn tiếp tục tiếp tục diễn biến phức tạp, một số loại tội phạm có chiều hướng gia tăng như tội phạm giết người; tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản; tội phạm ma túy; chống người thi hành công vụ; tội phạm kinh tế, tham nhũng, v.v.. Đáng chú ý, đại biểu nhận thấy, tội phạm sử dụng công nghệ cao hoạt động trên không gian mạng có yếu tố nước ngoài và chủ yếu để lừa đảo chiếm đoạt tài sản, đánh bạc trái phép, mua bán dữ liệu cá nhân… đang ngày càng gia tăng và diễn biến phức tạp với các phương thức, thủ đoạn hết sức tinh vi.

Một trong những hình thức phổ biến của tội phạm trong lĩnh vực này là sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử để chiếm đoạt tài sản. Đây là vấn đề hết sức nghiêm trọng, đe dọa sự an toàn và ổn định của an ninh mạng và của xã hội của nước ta. Có thể nói, sự phát triển của khoa học công nghệ nói chung và công nghệ thông tin mạng viễn thông nói riêng đã trở thành một môi trường cho tội phạm mới.

Trước thực trạng trên, đại biểu Trình Lam Sinh đề nghị các cơ quan chức năng tiếp tục thực hiện tốt công tác dự báo và liên tục có những cảnh báo về hành vi, thủ đoạn của các loại tội phạm để người dân được biết; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật khác có sử dụng công nghệ cao. Đề nghị các cơ quan chức năng khai thác có hiệu quả tiện ích của các trang mạng xã hội để đăng tải, cập nhật các thông tin cảnh báo về tội phạm, hành vi, thủ đoạn tội phạm phù hợp với diễn biến tình hình mới, nhất là ở khu vực nông thôn và miền núi. Đồng thời cần có các giải pháp mạnh mẽ hơn để phòng, chống các hành vi vi phạm pháp luật và tội phạm trên không gian mạng.

Cùng quan tâm đến tình hình tội phạm sử dụng công nghệ cao tiếp tục gia tăng với nhiều phương thức, thủ đoạn phạm tội mới, đại biểu Trần Thị Thanh Hương - Đoàn ĐBQH tỉnh An Giang nêu rõ, năm 2024, lực lượng chức năng đã ngăn chặn truy cập trên 23.500 trang mạng, tài khoản mạng xã hội có hành vi vi phạm pháp luật. Với trên 161 triệu thuê bao di động cả nước hiện nay, nguy cơ dữ liệu cá nhân bị lộ, lọt, bị mua bán vẫn đang diễn ra phổ biến trên không gian mạng, gây ra nhiều hậu quả khó lường.

Đại biểu Trần Thị Thanh Hương nhận thấy, việc mua bán thông tin cá nhân trên không gian mạng diễn ra công khai, trắng trợn với những thông tin chi tiết được rao bán từ họ tên, số chứng minh nhân dân, địa chỉ, điện thoại, số tài khoản, chức vụ, thậm chí các trang web còn ghi rõ số điện thoại để người có nhu cầu liên hệ dễ dàng thương lượng, mua bán.

Tuy nhiên hiện tại, trong hệ thống pháp luật Việt Nam chỉ có Nghị định số 13 năm 2023 về bảo vệ dữ liệu cá nhân, ngoài ra chưa có văn bản luật nào quy định về vấn đề này. Chính vì vậy, cử tri và nhân dân rất kỳ vọng vào sự ra đời của Luật Dữ liệu, đồng thời kiến nghị Chính phủ tăng cường chỉ đạo cho các ngành chức năng tích cực hơn nữa trong việc tìm các giải pháp hiệu quả, sớm chấn chỉnh tình trạng này để thông tin của mỗi cá nhân sẽ được giữ gìn và bảo vệ, nhất là trên không gian mạng.

Cũng tại Phiên họp, Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang giải trình, làm rõ các vấn đề ĐBQH nêu. Với vai trò là Cơ quan chủ trì soạn thảo Báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật năm 2024, Bộ trưởng Bộ Công an cho biết sẽ nghiêm túc lắng nghe, tiếp thu các ý kiến và đây là cơ sở để tiếp tục cải tiến, đổi mới theo hướng đầy đủ và toàn diện hơn trong thời gian tới.

Phong Anh