Tuy nhiên, với người mắc bệnh tiểu đường, đây cũng là khoảng thời gian đầy thử thách trong việc kiểm soát lượng đường trong máu. Những món ăn ngày Tết thường chứa nhiều đường, tinh bột, chất béo và ít chất xơ, dễ dẫn đến tăng đường huyết. Để đảm bảo sức khỏe, người mắc bệnh tiểu đường cần đặc biệt lưu ý về chế độ ăn uống. Dưới đây là những lời khuyên hữu ích.

Nguyên tắc chung

Thông thường, vì lý do kiểm soát đường huyết nên người mắc bệnh tiểu đường phải kiêng khem cả năm, bởi vậy người mắc bệnh tiểu đường cần tuân thủ một số nguyên tắc dinh dưỡng quan trọng, bao gồm: Kiểm soát lượng carbohydrate; ăn uống đều đặn, đủ chất xơ và hạn chế chất béo bão hòa.

Carbohydrate ảnh hưởng trực tiếp đến đường huyết do đó, nhóm người mắc bệnh tiểu đường phải cần hạn chế các thực phẩm chứa nhiều tinh bột và đường như: bánh chưng, bánh tét, mứt, kẹo. Còn chất xơ giúp làm chậm quá trình hấp thụ đường, ổn định đường huyết nên người mắc bệnh tiểu đường cần bổ sung rau xanh, trái cây ít đường.

Chất béo bão hòa thường có trong những món ăn chiên rán như bánh chưng rán hay thịt kho. Nếu không hạn chế việc thu nạp chất béo bão hòa, người mắc bệnh tiểu đường có thể đối mặt với nguy cơ rối loạn chuyển hóa.

Việc ăn uống đều đặn sẽ tránh cho nhóm người này ăn quá nhiều trong một bữa, thay vào đó chia thành nhiều bữa nhỏ để kiểm soát đường huyết tốt hơn.

Theo các bác sĩ nội tiết và dinh dưỡng, nếu không phải nhập viện hoặc đang điều trị các biến chứng của bệnh tiểu đường, người bệnh vẫn có thể ăn được tất cả các món cổ truyền ngày Tết nhưng với khẩu phần hợp lý, và hạn chế đồ ngọt. Lý do, để duy trì lượng đường huyết trong thời gian dài thì việc kiêng khem và dùng thuốc đã được áp dụng trước đó. Bằng chứng thể hiện qua HbA1c, một trong những chỉ số xét nghiệm quan trọng phản ánh tình trạng glucose máu trong 3 tháng gần nhất.

g gần nhất. Tuy nhiên, người bệnh cũng cần chú ý ăn theo đúng lượng thực phẩm trong khẩu phần ăn như ngày thường. Cùng với chế độ ăn uống, người bệnh cần phải uống thuốc đầy đủ, đúng giờ và duy trì vận động hợp lý.

Vì sao người bệnh đái tháo đường tránh ăn vặt

Bánh, mứt, kẹo, nước ngọt, thực phẩm khô, trái cây sấy khô… là những món ăn vặt chủ yếu trong ngày Tết. Đây là thủ phạm làm tăng lượng đường trong máu, nguy hiểm với người bệnh đái tháo đường.

Đường là một loại carbohydrate xuất hiện tự nhiên trong nhiều loại thực phẩm. Cơ thể chủ yếu sử dụng carbohydrate làm nguồn năng lượng để não, hệ thần kinh trung ương và các tế bào hồng cầu hoạt động bình thường.

Lượng đường trong máu có mối quan hệ phức tạp với carbohydrate hấp thụ vào cơ thể. So với protein và chất béo, carbohydrate có tác động lớn nhất đến lượng đường trong máu, đó là lý do tại sao việc theo dõi lượng carbohydrate nạp vào cơ thể lại rất quan trọng để kiểm soát bệnh đái tháo đường.

Vì vậy, các bác sĩ khuyên người bệnh đái tháo đường nên hạn chế ăn thực phẩm tinh chế, chế biến có chứa nhiều carbohydrate và thực phẩm chứa nhiều đường như: Bánh kẹo, nước ngọt, nước ép trái cây, trái cây ngọt nhiều (mít khô, vải khô, nhãn khô...), ngũ cốc tinh chế như bánh mì trắng, gạo trắng và ngũ cốc có đường, độ ngọt và đồ ăn nhanh như bánh ngọt, bánh quy… vì khi ăn vào làm tăng nhanh đường huyết.

Đó chính là lý do người bệnh đái tháo đường sợ không dám ăn các món ăn vặt. Đây là biện pháp an toàn nhưng vẫn có giải pháp giúp người bệnh đái tháo đường vui trong ngày Tết, đó là chuẩn bị những món ăn vặt an toàn và lành mạnh.

Một số món ăn vặt an toàn cho người bệnh đái tháo đường trong ngày Tết

Trái cây

Ăn trái cây là cách tốt nhất để chúng ta bổ sung nhiều loại vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể như: vitamin A, C, D, E, K, kali, kẽm, magiê, sắt, natri, folate… Trái cây còn là một nguồn chất xơ dồi dào rất tốt cho hệ tiêu hóa, ngăn ngừa táo bón và giúp ổn định đường huyết.

Các loại trái cây phù hợp cho người bệnh đái tháo đường là những loại chứa ít glucose, nhiều chất xơ và vitamin. Những loại trái cây có chỉ số đường huyết thấp (GI bằng 55 hoặc ít hơn) giúp đường huyết tăng một cách chầm chậm như: Ổi, bưởi, cam, táo, lê, thanh long, bơ, chuối… người bệnh nên ăn.

Với những loại trái cây có chỉ số đường huyết cao (GI bằng 70 trở lên) như: Nhãn, vải, mít, sầu riêng… người bệnh nên hạn chế ăn vì khi ăn vào đường tăng nhanh.

Lượng trái cây nên ăn mỗi lần là 15g carbohydrat/lần, 2-3 lần/ngày.

Các loại hạt

Các loại hạt (hạt điều, hạnh nhân, hạt dẻ, hướng dương, hạt lạc, óc chó, mắc ca…) là một trong những món ăn vặt thân thiện với người bệnh đái tháo đường. Chúng có nhiều chất xơ, protein, chất béo lành mạnh và rất ít carbohydrate.

Sự kết hợp của chất béo lành mạnh, protein và chất xơ trong các loại hạt làm chậm quá trình tiêu hóa và giúp ổn định đường huyết.

Để có một món ăn vặt an toàn nhâm nhi vui vẻ trong ngày Tết, người bệnh đái tháo đường nên chọn các loại hạt không thêm gia vị như muối và đường. Người bệnh có thể ăn từ 2-3 nắm/ngày. Không nên ăn quá nhiều vì có thể dẫn đến thừa năng lượng gây tăng cân.

Sữa chua

Sữa chua có chỉ số đường huyết thấp đồng thời là loại thực phẩm rất giàu dinh dưỡng và lành mạnh do ít chất béo và cholesterol. Sữa chua giàu protein và carbs chất lượng cao nhưng lại là thực phẩm tiêu hóa chậm, do đó ít làm tăng đường huyết đột ngột. Probiotics trong sữa chua ảnh hưởng tích cực đến sức khỏe đường ruột và có thể cải thiện mức độ glucose và insulin của cơ thể.

Sữa chua Hy Lạp chứa gấp đôi protein nhưng hàm lượng chất béo thấp hơn so với sữa chua thường, cho phép xây dựng một bữa ăn nhẹ chỉ có từ 10-15g carbohydrate, đây là mức lý tưởng với người bệnh đái tháo đường. Mỗi lần người bệnh nên ăn 1 hộp sữa chua không đường.

Theo ThS. BS Nguyễn Thu Yên, chuyên gia Nội tiết - Đái tháo đường, món ăn vặt lý tưởng dành cho người bệnh đái tháo đường là những thực phẩm chứa ít tinh bột, giàu đạm, chất xơ và bao gồm chất béo lành mạnh. Những người bệnh có huyết áp ổn định có thể uống trà, cà phê không đường (có thể thêm chút đường dành cho người đái tháo đường) hoặc nước nấu bằng loại cỏ ngọt có vị ngọt tự nhiên dễ uống.

Người bệnh đái tháo đường nên tránh ăn các loại trái cây sấy khô có chỉ số đường huyết cao, nhiều đường, nhiều năng lượng; tránh nước ngọt đóng chai vì trung bình 100ml nước ngọt đóng chai chứa 10g carbohydrat; tránh các loại bánh kẹo ngọt, mứt Tết, chè kho,..

Mai Ngọc