Mâm cỗ cúng Rằm tháng Giêng cần chuẩn bị những gì để gia tăng phúc thọ
Cuộc sống xanh - Ngày đăng : 12:00, 09/02/2025
Cúng rằm tháng Giêng là một trong những phong tục cổ truyền quan trọng của người Việt. Vào ngày này, người dân thường sẽ lên chùa lễ Phật, làm việc thiện, phóng sinh, thả đèn hoa đăng, dọn dẹp bàn thờ và chọn ngày giờ để làm lễ cúng gia tiên,... tỏ lòng thành kính, hiếu thảo với ông bà, tổ tiên và các vị thần linh đồng thời cầu mong một năm mới bình an, may mắn, gia tăng phúc thọ cho gia đình.
Cúng rằm tháng Giêng là một trong những phong tục cổ truyền quan trọng của người Việt
Rằm tháng Giêng, hay còn gọi là Tết Nguyên tiêu, là đêm rằm đầu tiên của năm mới, “nguyên” nghĩa là thứ nhất, “tiêu” nghĩa là đêm. Tết Nguyên tiêu là một ngày lễ quan trọng trong phong tục tập quán của người theo đạo Phật. Vì vậy trong dân gian thường nói "Cúng quanh năm không bằng rằm tháng Giêng". Năm nay, Rằm tháng Giêng trùng ngày thứ Tư, 12/02/2025 (dương lịch).
Vào ngày này, mỗi gia đình thường chuẩn bị mâm cỗ cúng thể hiện lòng thành kính với tổ tiên, ông bà, cầu năm mới phát tài phát lộc, khỏe mạnh. Tùy theo từng vùng, từng điều kiện gia đình mà có cách chuẩn bị mâm cỗ khác nhau. Quan trọng nhất vẫn là lòng thành tâm của gia chủ gửi tới tổ tiên, ông bà.
Nên chọn ngày nào để cúng Rằm tháng Giêng
Theo truyền thống từ xưa, lễ cúng Rằm tháng Giêng thường được tiến hành vào giờ Ngọ (tức từ 11h đến 13h) ngày chính Rằm (15/1 âm lịch). Đây được cho là khung giờ thần Phật giáng thế, sẽ chứng nghiệm cho lòng thành của gia chủ.
Tuy nhiên, nếu các gia đình không sắp xếp cúng được đúng giờ Ngọ ngày chính Rằm thì có thể chọn cúng Rằm tháng Giêng 2025 vào các khung giờ từ 7h sáng ngày 14 đến 17-19h ngày chính Rằm (15 tháng Giêng).
Ngoài việc thành tâm cúng bái tại nhà, vào ngày rằm tháng Giêng, nhiều gia đình có thói quen đi lễ chùa, cầu bình an và may mắn cho các thành viên trong gia đình.
Mâm cúng rằm tháng Giêng
Để cúng rằm tháng Giêng, gia chủ cần chuẩn bị 1 mâm cỗ cúng Phật, 1 mâm cỗ cúng gia tiên và tiến hành dọn dẹp bàn thờ cẩn thận, không làm đổ vỡ. Cách chuẩn bị mâm cỗ cúng Phật và cúng gia tiên như sau:
Mâm cỗ chay cúng trời Phật gồm: Hoa quả, chè xôi, các món đậu, bánh trôi nước… Điểm đặc biệt trên mâm cỗ chay là sự hiện diện của bánh trôi nước. Ý nghĩa của việc ăn bánh trôi ngày tết Nguyên tiêu là mong muốn mọi việc quanh năm được hanh thông, trôi chảy.
Các món trong mâm chay có thể khác biệt nhưng phải đảm bảo được sự hài hòa. Theo đó, các gia chủ nên chuẩn bị cúng với món ăn màu đỏ tượng trưng cho hành Hỏa, món màu xanh tượng trưng cho hành Mộc, món màu trắng tượng trưng cho hành Thủy, màu đen thể hiện cho hành Thổ và màu vàng tượng trưng cho hành Kim.
Mâm lễ mặn cúng Rằm tháng Giêng thường gồm có: Hương thơm, hoa tươi (hoa cúc vàng, trầu 3 lá, cau 3 quả, đĩa quả (5 loại quả, mỗi quả 1 màu), 1 bao thuốc lá, 1 gói chè (loại 1 lạng/gói), 1 chén rượu, 1 chén trà (khô), 1 chén nước, 1 chén gạo, 1 chén muối, 1 đĩa to bánh kẹo các loại, 1 đĩa xôi (hoặc bánh chưng), 1 con gà luộc, tiền vàng mã (xưa các cụ dùng 5 đinh tiền vàng lễ, mỗi đinh gồm 10 lễ).
Mâm cỗ cúng gia tiên thường gồm 4 bát và 6 đĩa (có thể nhiều hơn). Trong đó, 4 bát sẽ gồm: ninh măng, bát bóng, bát miến, bát mọc và 6 đĩa gồm: thịt gà hoặc thịt lợn, giò hoặc chả, nem thính có thể thay bằng đĩa xào, dưa muối, đĩa xôi hoặc bánh chưng và bát nước chấm…
Tuy nhiên, số lượng các món ăn sẽ tùy vào hoàn cảnh, điều kiện kinh tế cũng như đặc trưng của vùng miền.
Lưu ý: Mỗi món ăn trong mâm cúng rằm tháng Giêng sẽ mang một ý nghĩa nhất định. Chẳng hạn như bánh chưng thể hiện cho sự sinh sôi, nảy nở, phát triển; còn dưa hành thuộc về phần Dương, thịt lợn thì thuộc phần Âm. Theo đó, dù là mâm cỗ to hay mâm cỗ nhỏ, bạn cũng nên chuẩn bị các món ăn làm sao cho thể hiện được sự cân bằng Âm Dương.