Chị Y Teh (SN 1985) xuất thân từ một gia đình có hoàn cảnh khó khăn ở thôn Kon Gung, xã Đăk Mar, huyện Đăk Hà. Hành trình trở thành “Cô đỡ thôn bản” của chị cũng đầy thử thách khi bản thân bị teo chân trái bẩm sinh khiến việc đi lại trở nên khó khăn. Chứng kiến nhiều chị em phụ nữ ở thôn Kon Gung khổ sở khi “vượt cạn”, có trường hợp cả sản phụ và trẻ sơ sinh đều tử vong do điều kiện kinh tế khó khăn hay phong tục tập quán cũ của người đồng bào dân tộc Rơ Ngao nơi mình sinh sống, chị Y Teh quyết tâm nỗ lực học tập, rời xa quê hương để đem con chữ, đem cái nghề về “cứu” lấy những hoàn cảnh ấy.

Chủ tịch nước: Ngành y tế Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu to lớn, để lại những dấu ấn sâu sắc

Xuất phát từ sự thương cảm, sau khi tốt nghiệp Trung học phổ thông, chị Y Teh đăng ký đi học lớp “Cô đỡ thôn bản” 18 tháng tại Bệnh viện Từ Dũ (thành phố Hồ Chí Minh). Sau khi hoàn thành khóa đào tạo, chị Y Teh trở về quê hương bắt tay vào công việc mà mình đã chọn. Những ngày đầu, chị gặp phải vô vàn những khó khăn, vất vả. Y Teh nói: Người dân phần lớn là người dân tộc thiểu số nên nhận thức hạn chế, thêm vào đó là điều kiện kinh tế khó khăn, đường sá đi lại vất vả, chị em đẻ nhiều, đẻ dày. Đặc biệt, do tập quán, và việc sinh nở đều do các “Bà mụ vườn” đỡ, rất nhiều chị em không dám cho chị đỡ. Nhiều phụ nữ mang thai gần đến ngày sinh vẫn đi làm nương rẫy, nên có trường hợp đẻ “rơi” không có người đỡ… Việc thuyết phục người dân bỏ các hủ tục là việc hết sức khó khăn, người đi tuyên truyền bị mắng chửi là chuyện bình thường.

Bản thân chị bị tật bẩm sinh ở bàn chân trái nên đi lại khó khăn. Mỗi lần có những ca trở dạ vào ban đêm, chị phải vất vả lắm, thậm chí phải nhờ người nhà chở đến để khám, đỡ đẻ. Có những hôm, đỡ đẻ xong, chị ở lại chăm sóc cho hai mẹ con sản phụ đến sáng mới có người chở về nhà. Nhiều lúc chị cũng cảm thấy mệt mỏi, lung lay ý chí gắn bó với nghề, nhưng lòng trắc ẩn trong Y Teh mạnh mẽ hơn đã khiến chị miệt mài bước tiếp.

Vượt qua những khó khăn, trở ngại, chị đã quyết tâm hơn, kiên trì hơn với công việc của mình. Sự kiên trì của chị và nhờ việc tuyên truyền của địa phương, người dân đã dần hiểu ra, thay đổi dần hành vi, bỏ dần các hủ tục lạc hậu. Đến nay, không chỉ thay đổi nhận thức trong việc sinh đẻ, chị em khi mang thai đều giữ mối liên hệ thường xuyên với chị để được tư vấn sức khỏe, chế độ dinh dưỡng, khám thai định kỳ và chăm sóc bản thân. Đáng mừng hơn là tất cả phụ nữ đến thời điểm chuẩn bị sinh đều gọi chị đến khám, tư vấn và chuẩn bị các điều kiện cần thiết cho quá trình “vượt cạn”.

Năm 2015, vào thời điểm chị nản chí, có ý định bỏ nghề thì thì xảy ra vụ tai biến sản khoa nghiêm trọng làm một sản phụ và một trẻ sơ sinh tử vong. Nguyên nhân là do, đến ngày sinh nở nhưng sản phụ vẫn chủ quan, tự sinh ở nhà mà không đến trạm y tế, không tìm người đỡ. Sau khi sinh 4 tiếng, thấy bất ổn, sản phụ gọi chị đến nhưng không kịp, sản phụ và đứa trẻ tử vong trước khi chị đến nơi. Chứng kiến sự mất mát to lớn đó, cùng với sự động viên kịp thời của bác sỹ Nguyễn Hồ Định - Phó Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Đăk Hà, chị đã từ bỏ ý định bỏ nghề và quyết tâm sẽ gắn bó với nghề để cống hiến cho cộng đồng.

Kể về kỷ niệm đáng nhớ trong nhiều năm gắn bó với nghề, chị Y Teh chia sẻ: Đó là trường hợp chị Y Đăng trở dạ đứa con đầu lòng lúc gần 5 giờ sáng ngày 29 Tết Nguyên đán 2018. Dù đã được tư vấn, nhưng khi gần sinh, gia đình chị Y Đăng không gọi cô đỡ mà gọi “Bà mụ vườn” đến đỡ. Sau hồi lâu không đẻ được, thai phụ đau dữ dội, khó thở nhiều, gia đình mới gọi chị Teh đến hỗ trợ. Chị khám và phát hiện thai ngược, không thể đỡ đẻ thường nên gọi xe cấp cứu đưa sản phụ đến đến bệnh viện kịp thời. Sau gần một tiếng trong phòng mổ, sản phụ sinh được một bé trai nặng 3,4kg trong hạnh phúc vỡ òa của gia đình và đội ngũ y, bác sỹ tham gia ca mổ cấp cứu. Hay ca ngày 06/3/2018, chị Y Ngoan trở dạ sinh đứa con thứ hai. Sau khi sinh được 20 phút, sản phụ bị xuất huyết nhiều, gây nguy hiểm đến tính mạng sản phụ. Chị Y Teh lúc đó đã kịp thời gọi xe chở cả hai mẹ con đến Trung tâm Y tế huyện Đăk Hà cấp cứu kịp thời nên cả 2 mẹ con đều ổn định, hiện nay đã ra viện. Nhìn những đứa trẻ được sinh ra khỏe mạnh, chị thấy rất vui vì công sức tuyên truyền, vận động của mình đã đạt hiệu quả; hiện tại nhiều người dân đã nhận thức được việc đến các cơ sở y tế để sinh đẻ cho an toàn.

Ngoài việc đỡ đẻ, khám thai, tư vấn sức khỏe, chế độ dinh dưỡng cho phụ nữ mang thai, chị Y The còn tận dụng các buổi họp thôn, sinh hoạt phụ nữ tư vấn cho người dân hiểu về sinh đẻ an toàn.

Dù chưa một lần sinh con, nhưng chị Y Teh đã làm “mẹ” hàng trăm đứa trẻ, đôi bàn tay chị đã trực tiếp đón, chăm sóc cho hàng trăm mầm sống. Khi được hỏi về việc học tập và làm theo lời Bác, chị Y Teh rất hồn nhiên: Mình thì nghĩ đơn giản là thấy việc gì tốt cho mọi người thì mình cố gắng làm, nhất là khi bà con mình còn khó khăn. Mình không làm được nhiều thì mình làm trong khả năng của mình thôi. Thế nên dù có vất vả, thiệt thòi cho mình mà thấy người khác vui, mạnh khỏe là mình cũng hạnh phúc rồi.

Nhiều người dân thôn Kon Gung và Đăk Mút cảm phục và biết ơn với cống hiến thầm lặng mà chị Y Tẹh đã dành cho cộng đồng. Vượt qua khó khăn, gian khổ, rào cản của những hủ tục lạc hậu, thiếu thốn kinh tế và cả sự ngăn cản của gia đình, Chị trở thành cánh tay nối dài của ngành Y tế, góp phần chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ em, chăm sóc sức khỏe ban đầu cho đồng bào dân tộc thiểu số ở trong thôn.

Với những thành tích đó, chị đã được tham dự Hội nghị Cô đỡ thôn bản tiêu biểu toàn quốc và được Bộ Y tế trao tặng Bằng khen của về thành tích xuất sắc trong công tác chăm sóc sức khỏe bà mẹ trẻ em.

Tuấn Anh