Một nghiên cứu mới công bố ngày 3/3 cho thấy băng tan ở Nam Cực và việc giải phóng lượng lớn nước ngọt vào đại dương có thể sẽ làm chậm dòng hải lưu vòng Nam Cực (ACC), dòng hải lưu mạnh nhất trên Trái Đất.

Các nhà khoa học cảnh báo, sự suy giảm này sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với hệ thống khí hậu toàn cầu.

Theo nghiên cứu công bố trên tạp chí Environmental Research Letters, các nhà khoa học đã sử dụng một trong những siêu máy tính mạnh nhất của Australia để mô phỏng tác động của băng tan đối với ACC, một dòng chảy đóng vai trò then chốt trong việc điều hòa khí hậu toàn cầu.

Kết quả mô phỏng cho thấy, trong kịch bản phát thải cao, khi nồng độ khí thải từ nhiên liệu hóa thạch tiếp tục tăng trong 25 năm tới, ACC có thể giảm tốc độ dòng chảy khoảng 20%.

Nhà khoa học Bishakhdatta Gayen tại Đại học Melbourne cho biết, đại dương là một hệ thống cực kỳ phức tạp và cân bằng tinh vi. Ông nhận định, nếu “động cơ” của dòng hải lưu này bị phá vỡ, hậu quả có thể rất nghiêm trọng, làm gia tăng các bất thường về khí hậu với các hiện tượng cực đoan ở một số khu vực, cũng như đẩy nhanh tình trạng ấm lên toàn cầu do khả năng hấp thụ carbon của đại dương bị suy giảm.

Thông thường, ACC hoạt động như một "băng chuyền đại dương", vận chuyển khối lượng nước khổng lồ qua Ấn Độ Dương, Đại Tây Dương và Thái Bình Dương. Nước ngọt tan ra từ băng sẽ làm nhạt nước biển, cản trở quá trình lưu chuyển nước lạnh giữa bề mặt và dưới đáy đại dương.

Trong khi đó, đại dương lại đóng vai trò quan trọng như "bộ điều hòa" khí hậu và bể chứa carbon, với khả năng hấp thụ lượng nhiệt lớn từ khí quyển.

Ngoài ra, ACC còn hoạt động như một rào cản ngăn chặn các loài sinh vật ngoại lai xâm nhập vào bờ biển Nam Cực. Khi dòng chảy ACC chậm lại, tảo và động vật thân mềm sẽ dễ dàng xâm lấn hơn và gây mất cân bằng sinh thái.

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, ngay cả khi đạt được mục tiêu giữ nhiệt độ Trái Đất không tăng quá 1,5 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp theo Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu, ACC vẫn đối mặt với nguy cơ giảm tốc bởi nhiệt độ tăng, dù ít, cũng sẽ tiếp tục thúc đẩy quá trình tan băng ở Nam Cực.

Nhóm nghiên cứu, bao gồm các nhà khoa học từ Australia, Ấn Độ và Na Uy, lưu ý rằng kết quả nghiên cứu này trái ngược với các nghiên cứu trước đó vốn ghi nhận sự gia tăng tốc độ của ACC.

Các nhà nghiên cứu cho rằng cần có thêm quan sát và mô hình hóa để hiểu rõ hơn về phản ứng của Nam Cực đối với biến đổi khí hậu.

Ngọc Ánh