[Góc nhìn tuần qua]: Cần có các giải pháp phù hợp và hiệu quả hơn để cải thiện chất lượng không khí

Người dân đều có thể cảm nhận rõ mức độ ô nhiễm khi chứng kiến cảnh đường phố chìm trong bầu không khí màu trắng đục, nhất là trong giai đoạn thuờng có sương mù như hiện nay khiến khói bụi bị giữ lại càng làm gia tăng tình trạng ô nhiễm không khí.

Theo TS. Angela Pratt - Trưởng Đại diện WHO tại Việt Nam, ở Việt Nam, ít nhất 70.000 người tử vong mỗi năm vì ô nhiễm không khí từ các bệnh đường hô hấp cấp, sự trầm trọng thêm các bệnh nền như hen suyễn và các tình trạng khác như đột quỵ, bệnh tim và ung thư phổi. Tính trung bình cứ mỗi 7,5 phút lại có một người Việt Nam tử vong vì một căn bệnh do tiếp xúc với không khí bị ô nhiễm.

Mạng lưới quan trắc không khí tại Việt Nam tính đến năm 2025 chỉ có 141 trạm bao gồm cả cấp quốc gia và cấp tỉnh. Hiện trên cả nước chỉ có 20/63 tỉnh thành có kế hoạch quản lý chất lượng không khí. Cấp quốc gia đang thiếu 50% so với quy hoạch tổng thể. Cấp tỉnh sự phân bổ máy không đồng đều, nhiều tỉnh chưa có trạm quan trắc tự động nào. Chưa kể số trạm được đầu tư bị hỏng hóc, số liệu không được cập nhật liên tục.

Những đô thị lớn như Hà Nội và TP Hồ Chí Minh chưa kiểm kê được nguồn thải. Mức độ ô nhiễm không khí tại nơi này nhiều năm liên tục ở mức nghiêm trọng. Các chuyên gia cho rằng một trong những giải pháp quan trọng đầu tiên là phải "bắt bệnh" ô nhiễm không khí. Tuy nhiên để làm được điều đó, chúng ta phải chờ các quy định, quy chuẩn, tiêu chuẩn đối với phương tiện tham gia giao thông, cụ thể là xe máy. Tiêu chuẩn hiện nay về khí thải với ô tô lưu hành ở Việt Nam chưa được chặt chẽ, cần được rà soát, sửa đổi. Hiện nay Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang tiến hành xây dựng quy chuẩn mới đối với khí thải ô tô, hiện quy chuẩn này đã được trình Bộ Khoa học và Công nghệ để thẩm định.

Tình trạng ô nhiễm không khí tại các thành phố lớn ở Việt Nam không chỉ diễn ra trong vài tháng gần đây mà đã kéo dài suốt hơn một thập kỷ, với mức độ thay đổi theo từng thời điểm. Trên thế giới, nhiều quốc gia cũng đối mặt với vấn đề tương tự. Chẳng hạn, tại Ấn Độ, vùng thủ đô Delhi và các khu vực lân cận hôm nay ghi nhận chỉ số AQI lên đến 380, trong khi vào cuối năm ngoái, chỉ số này từng chạm ngưỡng gần 500 – mức ô nhiễm kỷ lục.

Tại nhiều nước Châu Á đã triển khai nhiều giải pháp hiệu quả trong việc phòng chống ô nhiễm không khí, đặc biệt trong lĩnh vực giao thông vận tải. Việc sử dụng phương tiện giao thông công cộng rất phổ biến, giúp giảm đáng kể lượng khí thải. Tuy nhiên, để học hỏi từ họ, Việt Nam cần quy hoạch và xây dựng các hệ thống giao thông thuận tiện, khuyến khích người dân sử dụng.

Một số giải pháp khác có thể áp dụng là phát triển phương tiện chạy bằng năng lượng pin, thay thế dần các phương tiện sử dụng nhiên liệu hóa thạch. Những bước đi này không chỉ giúp cải thiện chất lượng không khí mà còn thể hiện cam kết của Việt Nam với quốc tế, hướng đến mục tiêu "Net Zero" mà Chính phủ đã ký kết.

Ban Biên tập Moitruong.net.vn