Trước tình hình này, chính quyền nước này đã phải ban bố cảnh báo khẩn cấp ở cấp độ cao nhất tại nhiều khu vực, đặc biệt là tỉnh Quý Châu ở Tây Nam Trung Quốc.

Tại huyện Dung Giang, tỉnh Quý Châu, tình hình lũ lụt diễn biến đặc biệt nghiêm trọng. Chính quyền địa phương đã kích hoạt lại hệ thống ứng phó khẩn cấp cấp 1 – mức cao nhất – từ trưa ngày 28-6. Chỉ trong vòng vài ngày từ 24-6 đến 27-6, khu vực này đã ghi nhận 6 người thiệt mạng và hơn 80.000 người buộc phải sơ tán. Nhiều khu vực trũng bị ngập sâu, cơ sở hạ tầng hư hỏng nặng nề, giao thông bị gián đoạn, thông tin liên lạc gián đoạn và một số người dân còn mắc kẹt trong vùng nguy hiểm.

Không chỉ có Dung Giang, huyện Vinh Giang cùng thuộc tỉnh Quý Châu cũng phải sơ tán khẩn cấp gần 42.000 người dân thuộc hơn 11.000 hộ gia đình. Chính quyền địa phương đã huy động hơn 1.000 binh sĩ cùng nhiều phương tiện cứu hộ như máy xúc, xe ủi đất để ứng cứu và gia cố các tuyến đê xung yếu. Tại Tam Đô, sạt lở đất đã khiến một phần cầu trên tuyến cao tốc bị sập, gây nguy hiểm nghiêm trọng đến việc đi lại.

Hệ thống cảnh báo và ứng phó với lũ lụt của Trung Quốc được chia thành 4 cấp, với cấp 1 là mức cảnh báo cao nhất, dành cho những trận lũ có nguy cơ gây thiệt hại lớn và yêu cầu các biện pháp ứng phó mạnh mẽ, khẩn cấp. Trước tình hình nước sông Đô Liễu chảy qua Quý Châu vượt quá ngưỡng an toàn, chính quyền đã nâng cảnh báo từ cấp 2 lên cấp 1 để chủ động đối phó.

Không chỉ riêng Quý Châu, các tỉnh thành khác ở miền Nam Trung Quốc như Vân Nam, Quảng Tây, Hải Nam và Quảng Đông cũng ghi nhận mực nước vượt ngưỡng cảnh báo ở 13 con sông lớn. Đặc biệt tại huyện Hoài Tập, tỉnh Quảng Đông, trạm thủy văn đã ghi nhận mức nước lên đến 55,22m – vượt 5,22m so với mức cảnh báo – và là mức cao nhất kể từ khi trạm này được thành lập.

Trước tình hình thiên tai phức tạp, Bộ Thủy lợi Trung Quốc đã kích hoạt ứng phó khẩn cấp cấp độ 4 tại 9 tỉnh, thành phố và khu tự trị. Đồng thời, các đoàn công tác được cử đi để hỗ trợ các địa phương như Hồ Nam, Hồ Bắc và An Huy. Bộ này cũng nhấn mạnh việc tăng cường cảnh báo thiên tai, sơ tán người dân sớm, điều tiết hồ chứa hợp lý và bảo vệ hệ thống đê điều nhằm giảm thiểu thiệt hại.

Lũ lụt nghiêm trọng lần này một lần nữa cho thấy tác động ngày càng rõ rệt của biến đổi khí hậu tại châu Á. Theo Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO), khu vực này đang ấm lên với tốc độ gần gấp đôi mức trung bình toàn cầu, làm gia tăng các hiện tượng thời tiết cực đoan như mưa lớn, hạn hán, bão và lũ lụt. Những hiện tượng này gây ra tổn thất lớn về kinh tế và đời sống người dân.

Để thích ứng với biến đổi khí hậu, Trung Quốc đã triển khai nhiều dự án phòng chống lũ quy mô lớn như hệ thống chuyển nước Nam – Bắc, hay kế hoạch xây dựng mạng lưới nước quốc gia đến năm 2035. Bên cạnh đó, các giải pháp dựa vào thiên nhiên như khôi phục đầm lầy, rừng ngập mặn và vùng đất ngập nước ven biển cũng được đẩy mạnh nhằm tạo vùng đệm tự nhiên cho lũ và triều cường.

Ngoài ra, Trung Quốc còn đẩy mạnh ứng dụng công nghệ để giám sát và dự báo lũ. Thành phố Bắc Kinh đã áp dụng dữ liệu từ camera độ nét cao, radar và hình ảnh vệ tinh để theo dõi tình hình theo thời gian thực. Tại Ninh Ba, dữ liệu lớn từ các công ty viễn thông được sử dụng để phân tích và truyền thông tin đến người dân nhanh chóng.

Trung Quốc đối mặt với đợt nắng nóng kéo dài khắc nghiệt

Một sáng kiến đáng chú ý khác là chương trình “thành phố bọt biển” triển khai từ năm 2015, được thí điểm ở 30 thành phố lớn như Vũ Hán và Trịnh Châu. Các thành phố này sử dụng các công trình như mái nhà xanh, công viên thấm nước và vỉa hè thấm nước để thu hồi và tái sử dụng tới 70% lượng nước mưa, giúp giảm ngập úng đô thị và tận dụng nguồn nước hiệu quả.

Trong bối cảnh thời tiết cực đoan ngày càng gia tăng, Trung Quốc đã nhận ra vai trò quan trọng của các đập thủy điện không chỉ trong phát điện mà còn trong điều tiết lũ. Ví dụ điển hình là năm 2020, hồ chứa Pubugou ở Tứ Xuyên được xả trước khi mưa lớn xảy ra, giúp tích trữ được 500 triệu m³ nước, qua đó giảm thiểu mức độ lũ lụt đáng kể.

Anh Minh