Việt Nam đang từng bước chuyển dịch từ mô hình tăng trưởng truyền thống “nâu” – dựa vào khai thác tài nguyên và chi phí môi trường – sang mô hình “xanh”, hướng tới phát triển bền vững. Trong quá trình đó, sự tham gia chủ động của khu vực kinh tế tư nhân không chỉ là điều kiện cần thiết mà còn là động lực cốt lõi.

Có thẻ thấy, kể từ khi công cuộc Đổi mới được khởi xướng vào năm 1986, khu vực kinh tế tư nhân tại Việt Nam đã có những bước phát triển vượt bậc. Hiện nay, khu vực này chiếm hơn 40% GDP, đóng góp khoảng 85% lực lượng lao động trong nền kinh tế và tạo ra hơn 98% số lượng doanh nghiệp trên toàn quốc.

Tuy nhiên, phần lớn các doanh nghiệp tư nhân vẫn ở quy mô nhỏ và vừa, năng lực cạnh tranh chưa cao, khả năng đổi mới công nghệ còn hạn chế. Đặc biệt, vấn đề môi trường vẫn chưa thực sự được quan tâm đúng mức. Nhiều doanh nghiệp hoạt động theo mô hình “phát triển trước, xử lý sau”, dẫn đến hệ lụy ô nhiễm môi trường đất, nước, không khí – ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng và phát triển bền vững.

Theo báo cáo của Bộ Tài nguyên và Môi trường, mỗi năm Việt Nam phát sinh hàng trăm triệu tấn chất thải rắn, hàng tỷ mét khối nước thải từ các hoạt động công nghiệp – phần lớn chưa qua xử lý. Nhiều khu công nghiệp, cụm công nghiệp tư nhân vẫn chưa đầu tư hệ thống xử lý nước thải tập trung, hoặc vận hành không hiệu quả. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết: khu vực kinh tế tư nhân không thể đứng ngoài cuộc trong quá trình chuyển đổi sang tăng trưởng xanh.

Tăng trưởng xanh được hiểu là mô hình phát triển kinh tế kết hợp giữa tăng trưởng với sử dụng hiệu quả tài nguyên thiên nhiên, giảm phát thải khí nhà kính, nâng cao chất lượng môi trường và đời sống người dân. Đây không chỉ là yêu cầu của phát triển bền vững, mà còn là xu hướng tất yếu của thị trường toàn cầu.

Trong những năm gần đây, nhiều doanh nghiệp tư nhân tại Việt Nam đã chủ động tiếp cận và áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn, sản xuất sạch hơn, sử dụng năng lượng tái tạo, đầu tư công nghệ thân thiện với môi trường… Những mô hình trên cho thấy tăng trưởng xanh hoàn toàn có thể mang lại lợi ích kép: vừa tăng trưởng kinh tế, vừa bảo vệ môi trường – nếu doanh nghiệp thực sự thay đổi tư duy và chiến lược.

Để khu vực kinh tế tư nhân thực sự trở thành động lực cho tăng trưởng xanh và bảo vệ môi trường bền vững, cần có một hệ thống giải pháp toàn diện, đồng bộ, liên kết chặt chẽ giữa Nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng xã hội.

Ban Biên tập Moitruong.net.vn