Khung Dịch vụ Khí hậu Quốc gia (NFCS) là hệ thống phối hợp liên ngành nhằm cung cấp các thông tin và dự báo khí hậu đáng tin cậy, kịp thời, phù hợp với nhu cầu thực tiễn. Mục tiêu của NFCS là hỗ trợ các địa phương và đơn vị liên quan ra quyết định trong các lĩnh vực như nông nghiệp, tài nguyên nước, y tế, phòng chống thiên tai…

Nghiên cứu mới: Đề xuất 4 tiêu chí cho giải pháp khí hậu dựa vào thiên nhiên

Trên thế giới, một số quốc gia đã xây dựng hệ thống dịch vụ khí hậu đa tầng, ứng dụng công nghệ hiện đại như: radar, mô hình dự báo số, trí tuệ nhân tạo, công nghệ chi tiết hóa… để nâng độ chính xác trong dự báo khí tượng thủy văn.

Bên cạnh đó, Khung Dịch vụ Khí hậu Toàn cầu (GFCS) cũng đã được Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) triển khai và nhiều nước cam kết thực hiện. Tuy nhiên, tại Việt Nam hiện vẫn chưa ban hành Khung Dịch vụ Khí hậu Quốc gia (NFCS) chính thức.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng gia tăng về cường độ và tần suất, việc nghiên cứu, xây dựng và triển khai NFCS là yêu cầu cấp thiết và mang tính chiến lược để nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo.

Tại buổi tham vấn nhu cầu sử dụng thông tin khí hậu trong sản xuất nông nghiệp – một phần trong quá trình xây dựng NFCS do Viện Khoa học Khí tượng thủy văn và Biến đổi Khí hậu thực hiện ngày 4/8, bà Nguyễn Thị Giang, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP. Cần Thơ cho biết, việc xây dựng NFCS là rất cần thiết, bởi hiện nay mỗi địa phương tiếp cận và sử dụng thông tin dự báo, cảnh báo theo các phương thức khác nhau.

Điển hình, các chi cục thuộc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP. Cần Thơ đang tham khảo các thông tin từ nhiều nguồn như: Viện Khoa học Thủy lợi miền Nam, Đài Khí tượng Thủy văn TP. Cần Thơ, Đài Khí tượng Thủy văn Nam bộ, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn quốc gia… Về cơ bản, các thông tin này đáp ứng được yêu cầu quản lý và chỉ đạo sản xuất, nhưng lại rời rạc, trùng lặp thông số, thiếu sự kết nối trên nền tảng chung. Điều này gây khó khăn cho người dùng trong việc tiếp cận và khai thác hiệu quả dữ liệu khí hậu.

Ông Trần Vĩnh Nghi, Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật TP. Cần Thơ đánh giá, thời gian qua, các trung tâm khí tượng cung cấp kịp thời các thông tin về thời tiết, khí hậu, các khu vực bị ảnh hưởng bởi hạn hán, xâm nhập mặn, thông tin triều cường… theo tuần, tháng hoặc theo mùa vụ. Nhờ đó, ngành chủ động triển khai biện pháp đến nông dân, hạn chế thấp nhất thiệt hại.

Tuy nhiên, về dài hạn, ông Nghi lo ngại, trước bối cảnh biến đổi khí hậu, điều kiện thời tiết cực đoan, các thông tin có còn phù hợp để phục vụ công tác quy hoạch, chuyển đổi cơ cấu cây trồng của địa phương.

Ông dẫn chứng trường hợp năm 2023, theo dự báo, độ mặn thấp hơn so với trung bình các năm 2015-2016 và 2019-2020. Khi đó, ngành nông nghiệp tỉnh Sóc Trăng (cũ) xác định rủi ro không lớn. Ngành cũng khuyến cáo bà con hạn chế xuống giống vụ đông xuân muộn. Tuy nhiên do giá lúa tăng cao, nhiều bà con không ngần ngại xuống giống, ngành cũng linh động để bà con sản xuất.

Do đó, việc tham vấn ý kiến từ các sở, ngành, đơn vị liên quan, cơ quan khí tượng thủy văn địa phương, cán bộ xã và người dân trong quá trình xây dựng NFCS là bước đi quan trọng để đảm bảo khung dịch vụ này sát nhu cầu, có tính khả thi cao và phù hợp điều kiện thực tế.

Thanh Thanh