Ngày 21/8 tại Hà Nội, đã diễn ra Diễn đàn “Đầu tư phát triển năng lượng hướng tới mục tiêu tăng trưởng kinh tế cao và bền vững”.

Phát biểu khai mạc, TS Tạ Đình Thi – Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội nhấn mạnh: Diễn đàn đã đặt ra nhiều giải pháp mang tính đột phá nhằm tháo gỡ các rào cản, đặc biệt là cơ chế huy động vốn cho phát triển năng lượng sạch. Kết quả thảo luận sẽ được tổng hợp thành báo cáo kiến nghị gửi Chính phủ và các bộ, ngành để phục vụ hoạch định chính sách kinh tế vĩ mô, cũng như định hướng chiến lược năng lượng quốc gia đến năm 2045.

Theo PGS.TS Trần Đình Thiên - Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, để bổ sung 150.000 MW năng lượng tái tạo đến 2035 (tương đương 1.500 dự án mới), Việt Nam cần hơn 136 tỷ USD vốn đầu tư đến năm 2030, trung bình 25 tỷ USD mỗi năm. Đây là thách thức rất lớn, đòi hỏi đổi mới mạnh mẽ về cơ chế, chính sách.

Chủ tịch Hiệp hội Dầu khí Việt Nam Nguyễn Quốc Thập cho rằng phát triển năng lượng phải gắn với cam kết Net Zero, trong đó điện gió ngoài khơi, năng lượng mặt trời, thủy điện tích năng, hydro xanh sẽ là hướng đi mới. Đầu tư năng lượng cần được coi như đầu tư hạ tầng trọng yếu, với chính sách đồng bộ về thị trường carbon, định giá khí thải và ưu đãi giá điện.

Ở góc độ tài chính, TS Nguyễn Anh Tuấn, chuyên gia tài chính chỉ ra rào cản lớn là cơ chế giá điện chưa ổn định, pháp lý thiếu đồng bộ, hạ tầng truyền tải yếu và khó tiếp cận tín dụng dài hạn. Ông kiến nghị hoàn thiện khung pháp lý, phát triển lưới điện thông minh và đa dạng hóa nguồn vốn thông qua trái phiếu xanh, hợp tác công – tư.

Tại diễn đàn, các tham luận tập trung vào nhiều vấn đề then chốt: xu hướng tăng trưởng kinh tế Việt Nam giai đoạn 2026 – 2030, nhu cầu vốn đầu tư năng lượng, chia sẻ kinh nghiệm quốc tế trong phát triển năng lượng xanh, nhận diện những “nút thắt” thể chế, pháp lý và đề xuất giải pháp tháo gỡ. Một nội dung đáng chú ý là vai trò ngày càng lớn của khu vực kinh tế tư nhân trong đầu tư năng lượng tái tạo và năng lượng mới. Đây được xem là động lực quan trọng để hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng nhanh, bền vững của Việt Nam.

Với sự tham gia sôi nổi của các chuyên gia hàng đầu, diễn đàn đã mang đến những khuyến nghị có giá trị lý luận và thực tiễn, góp phần xây dựng nền tảng cho chiến lược phát triển năng lượng xanh, sạch, thân thiện môi trường. Các chuyên gia cũng nhấn mạnh: Vốn đầu tư toàn xã hội cần đạt ít nhất 38% GDP, tương đương 240–245 tỷ USD/năm, trong đó ngành điện chiếm trên 21 tỷ USD. Thể chế còn vướng mắc, hơn 2.200 dự án với vốn 6 triệu tỷ đồng đang bị đình trệ. Việt Nam phụ thuộc nhiều vào công nghệ nước ngoài, trong khi nhân lực chất lượng cao còn thiếu.

Để khắc phục, cần chiến lược phát triển đa dạng công nghệ, song song với đầu tư đào tạo kỹ sư, thạc sĩ, tiến sĩ gắn nghiên cứu – ứng dụng. Bên cạnh đó, phải mở cửa cho khu vực tư nhân tham gia đầu tư hạ tầng truyền tải và xây dựng thị trường điện minh bạch, hiện đại.

Kết thúc diễn đàn, các khuyến nghị nhấn mạnh: Năng lượng chính là chìa khóa để Việt Nam duy trì tăng trưởng 8–10%/năm giai đoạn 2026–2030, trở thành quốc gia thu nhập cao vào 2045, đồng thời hiện thực hóa cam kết phát thải ròng bằng “0”.

Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo khẩn trương tháo gỡ khó khăn cho các dự án điện năng lượng tái tạo

Mai Hạ