Ứng phó biến đổi khí hậu: Nhiều giải pháp bảo đảm an ninh nguồn nước
An ninh nguồn nước - Ngày đăng : 08:00, 25/08/2025
Ứng phó biến đổi khí hậu: Nhiều giải pháp bảo đảm an ninh nguồn nước
Biến đổi khí hậu đang tác động mạnh mẽ đến tài nguyên nước tại Việt Nam, gây suy giảm chất lượng, khan hiếm nguồn cung và đe dọa hệ thống cấp nước đô thị. Trước thực trạng này, các nhà khoa học và cơ quan quản lý đã đưa ra nhiều kịch bản, giải pháp nhằm bảo đảm an ninh nguồn nước.
Chất lượng sông suy giảm, hạ tầng thiếu chống chịu
Theo nghiên cứu của Trường Đại học Thủy lợi, Đại học Tài nguyên & Môi trường Hà Nội và Viện Quy hoạch Thủy lợi Miền Nam, chất lượng nước tại các sông lớn ở Hải Phòng và vùng lân cận đang suy giảm nghiêm trọng do ô nhiễm thượng nguồn, xâm nhập mặn và hoạt động kinh tế ven sông. Các chỉ số COD, BOD5 đều tăng cao, ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn nước thô cung cấp cho các nhà máy.
Trong khi đó, hệ thống khai thác nước lại thiếu tính chống chịu: 95% nhà máy không có hồ chứa dự phòng, đa số phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn nước sông. Hệ thống quan trắc, cảnh báo sớm hầu như không có, khiến công tác ứng phó bị động khi sự cố xảy ra.ư
Các chuyên gia đề xuất địa phương cần sớm xây dựng kịch bản quản lý rủi ro khí hậu, tăng cường giám sát, kiểm soát nguồn thải và đầu tư công nghệ xử lý nước.
TP.HCM tính phương án di dời điểm lấy nước
Tại TP.HCM, tình trạng xâm nhập mặn từ biển ảnh hưởng lớn đến nguồn nước thô của các nhà máy nước trên sông Đồng Nai và sông Sài Gòn. Nhóm nghiên cứu Trường Đại học Bách khoa TP.HCM cho biết, nồng độ mặn có xu hướng tăng mạnh, đặc biệt khi kết hợp tác động của biến đổi khí hậu và nước biển dâng.
Để ứng phó, các nhà khoa học kiến nghị di dời vị trí lấy nước thô của trạm Hòa Phú lùi 22,5 km về phía thượng lưu sông Sài Gòn, đồng thời xây dựng hồ chứa nước thô để bảo đảm cấp nước ổn định cho thành phố.
Yêu cầu xây dựng kế hoạch tổng thể
TS Lê Đức Thường (Trường Đại học Xây dựng Miền Trung) cho rằng, tình trạng khan hiếm và ô nhiễm nước đang trở nên phổ biến, đòi hỏi phải đổi mới cách quản lý theo hướng tích hợp, thích ứng biến đổi khí hậu.
Việc tính toán chỉ số dễ bị tổn thương tài nguyên nước (VI) cho thấy lưu vực sông Ba đang ở mức rủi ro cao (0,586 vào năm 2024) và có thể tăng mạnh đến năm 2030 nếu không có biện pháp can thiệp. Ngược lại, nếu áp dụng các giải pháp thích ứng, chỉ số này có thể giảm đáng kể.
Các chuyên gia nhấn mạnh, quản lý thiếu bền vững, phân bố nguồn nước không hợp lý và năng lực điều hành còn hạn chế là nguyên nhân chính đe dọa an ninh nguồn nước. Do đó, cần sớm xây dựng kế hoạch tổng thể quản lý tài nguyên nước, ban hành chính sách nâng cao năng lực quản lý và ứng dụng công nghệ hiện đại.
Việc đưa yếu tố biến đổi khí hậu vào khai thác, sử dụng và quản lý tài nguyên nước được xem là yêu cầu cấp thiết. Đây là cơ sở để giảm nguy cơ mất an toàn cấp nước trong mùa khô, cũng như trong những giai đoạn thời tiết cực đoan, góp phần bảo đảm phát triển bền vững.
