Chiều 23/9, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì Phiên họp lần thứ 14 của Ban Chỉ đạo Quốc gia về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU).

Phiên họp được tổ chức trực tiếp tại Trụ sở Chính phủ, trực tuyến với 21 tỉnh, thành phố ven biển. Dự phiên họp có các đồng chí: Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà, Trưởng Ban Chỉ đạo; Quyền Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng; lãnh đạo các bộ, ngành, cơ quan Trung ương, thành viên Ban Chỉ đạo; lãnh đạo các tỉnh, thành phố ven biển.

Đặt kỳ vọng phiên họp thứ 14 là phiên họp cuối cùng của Ban Chỉ đạo, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh quyết tâm gỡ “thẻ vàng” IUU trong năm 2025, đồng thời đưa ra 6 yêu cầu quan trọng nhằm thiết lập lại trật tự quản lý đội tàu, phát triển ngành thủy sản bền vững, bảo vệ uy tín và hình ảnh quốc gia.

Quyết liệt hành động, chấm dứt vi phạm

Phiên họp được tổ chức tại Trụ sở Chính phủ và trực tuyến với 21 tỉnh, thành phố ven biển, có sự tham dự của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, Quyền Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng, cùng lãnh đạo nhiều bộ, ngành, địa phương.

Đáng chú ý, trong tháng 10 tới, Đoàn kiểm tra của Ủy ban châu Âu (EC) sẽ vào Việt Nam để kiểm tra tình hình chống khai thác IUU.

Tại phiên họp, các đại biểu đã đánh giá khách quan thực trạng, chỉ rõ tồn tại, nguyên nhân và trách nhiệm của các cấp, từ đó đề xuất giải pháp tháo gỡ những “điểm nghẽn” đang cản trở nỗ lực gỡ “thẻ vàng”.

Những năm qua, thủy sản tiếp tục là một trong những ngành kinh tế mũi nhọn. Sau gần 8 năm triển khai các biện pháp chống khai thác IUU, Ban Chỉ đạo quốc gia đã tổ chức 13 phiên họp, 4 đoàn kiểm tra tại các địa phương; Chính phủ và Thủ tướng đã ban hành nhiều chỉ thị, công điện chỉ đạo.

Đến nay, 99% tàu cá đã lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS); việc xử lý vi phạm có chuyển biến, với 26 tàu bị xử phạt hành chính và 8 tàu bị khởi tố hình sự từ đầu năm 2024 đến nay. Kim ngạch xuất khẩu thủy sản đạt khoảng 10 tỷ USD năm 2024, xuất khẩu sang hơn 170 quốc gia và vùng lãnh thổ.

Tuy nhiên, vẫn còn tình trạng tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài, gây ảnh hưởng xấu đến uy tín quốc gia và sinh kế ngư dân. Một số biện pháp quản lý tàu cá chưa hiệu quả, ý thức chấp hành pháp luật của một bộ phận ngư dân còn hạn chế.

Cách tiếp cận toàn diện, mục tiêu gỡ "thẻ vàng" năm 2025

Kết luận phiên họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh phát triển ngành thủy sản phải mang tính chiến lược, lâu dài, gắn với bảo vệ chủ quyền quốc gia và nâng cao đời sống ngư dân. Ông yêu cầu cách tiếp cận căn cơ, bài bản, tổng thể, toàn diện, không manh mún hay đối phó.

Thủ tướng nêu 5 mục tiêu xuyên suốt thời gian tới:

Thiết lập lại trật tự quản lý đội tàu chặt chẽ, nghiêm minh, đúng luật;

Phát triển ngành thủy sản, nghề cá đánh bắt xa bờ bền vững, an toàn, lâu dài, đúng pháp luật quốc tế, gắn với sản xuất, kinh doanh và sinh kế của người dân;

Chuyển đổi trạng thái ngành thủy sản từ chủ yếu đánh bắt xa bờ sang chủ yếu nuôi trồng, chế biến thủy sản gần bờ để tạo việc làm, sinh kế và nâng cao an toàn cho ngư dân, góp phần bảo vệ nguồn lợi thủy sản, bảo vệ môi trường và chủ quyền biển đảo, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân vùng;

Bảo vệ hình ảnh, uy tín, danh dự của đất nước con người và dân tộc Việt Nam;

Quyết tâm gỡ “thẻ vàng” IUU trong năm 2025.

Sáu yêu cầu trọng tâm của Thủ tướng

Để hiện thực hóa mục tiêu, Thủ tướng Phạm Minh Chính đưa ra 6 yêu cầu cụ thể:

Thứ nhất, cấp ủy, chính quyền và toàn xã hội, nhất là người đứng đầu các cơ quan phải vào cuộc với tinh thần, trách nhiệm cao, làm việc tất cả vì sự phát triển của đất nước, ngành thủy sản và lợi ích của ngư dân.

Thứ hai, rà soát, hoàn thiện thể chế, những quy định chưa sửa đổi được ngay thì Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất Chính phủ ban hành ngay Nghị quyết để điều chỉnh, hoàn thành ngay trong tháng 9.

Thứ ba, kiện toàn Ban Chỉ đạo theo chính quyền địa phương 2 cấp và tổ chức bộ máy mới; nâng cao năng lực của các thành viên.

Thứ tư, thành lập Tổ công tác do Thứ trưởng Bộ Công an làm Tổ trưởng với sự tham gia của lãnh đạo các cơ quan để xử lý dứt điểm các vụ việc vi phạm hình sự đã phát hiện, cố gắng hoàn thành trước 15/10.

Thứ năm, Ban Chỉ đạo họp hằng tuần để kiểm điểm việc thực hiện nhiệm vụ của các bộ ngành, cơ quan, địa phương; thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, nâng cao ý thức người dân.

Thứ sáu, số hóa toàn bộ công tác quản lý tàu cá, kết nối dữ liệu với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư; giao Tập đoàn Công nghiệp – Viễn thông Quân đội triển khai, hoàn thành chậm nhất trước 15/10.

Cùng với đó, Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương ven biển thực hiện nghiêm Chỉ thị 32-CT/TW của Ban Bí thư, Nghị quyết 52/NQ-CP của Chính phủ, Nghị quyết 04/2024 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao.

Các bộ Công an, Quốc phòng, Ngoại giao, Công Thương, Khoa học và Công nghệ, cùng UBND các địa phương ven biển đều được giao nhiệm vụ cụ thể: từ kiểm soát tàu cá ra vào cảng, xử lý vi phạm, đàm phán quốc tế, đến hỗ trợ sinh kế, tín dụng, đào tạo nghề cho ngư dân.

Thủ tướng nhấn mạnh: “Phải huy động trí tuệ, sức mạnh, uy tín và danh dự của Việt Nam để gỡ thẻ vàng IUU trong năm 2025, bảo vệ lợi ích quốc gia, đồng thời bảo đảm sinh kế bền vững cho hàng triệu ngư dân ven biển.”

Phát động đợt cao điểm chống khai thác IUU, quyết tâm gỡ “thẻ vàng” EC

Mai Hạ