Bảo tồn biển đảo và các khu rừng ngập mặn

Cà Mau có đường bờ biển dài 310km với 145.000ha rừng, đây được coi như lá chắn để chống sóng gió, triều cường, bảo vệ vùng ven biển. Nơi đây cũng có hàng trăm loài thủy sinh cư trú, chim di cư, góp phần duy trì cân bằng sinh thái.

Tuy nhiên, trong nhiều năm qua, do biến đổi khí hậu, mực nước biển dâng, tình trạng sạt lở diễn biến phức tạp nên diện tích rừng ngập mặn ở Cà Mau bị suy giảm nghiêm trọng. Theo thống kê, giai đoạn 2011 – 2025, sạt lở bờ biển đã làm mất khoảng 6.250ha đất và rừng phòng hộ.

Để ứng phó với biến đổi khí hậu và bảo vệ an toàn cho các vùng ven biển, tỉnh Cà Mau đã tập trung triển khai đồng bộ các giải pháp phục hồi rừng ngập mặn. Tính đến hết năm 2025, tổng diện tích rừng được phục hồi ước đạt 1.819ha.

Cụ thể, 1.269ha được trồng mới tại các Ban Quản lý rừng phòng hộ và Công ty TNHH MTV lâm nghiệp Ngọc Hiển. Khoanh nuôi xúc tiến tái sinh tự nhiên tại Vườn quốc gia Mũi Cà Mau trên diện tích 550ha, gồm 210ha khoanh nuôi mới và 300ha chuyển tiếp từ các năm trước. Đáng chú ý, phần lớn diện tích khoanh nuôi tại các khu vực có tiềm năng bồi tụ phù sa cao, góp phần thúc đẩy quá trình lấn biển tự nhiên.

Song song với đó, tỉnh Cà Mau còn siết chặt quản lý các khu bảo vệ nguồn lợi thủy sản và khu vực cấm khai thác có thời hạn trên địa bàn để bảo tồn đa dạng sinh học cũng như phát triển bền vững kinh tế biển.

Hiện trên địa bàn tỉnh Cà Mau có khoảng 10 đảo, thuộc 3 cụm đảo là Hòn Khoai, Hòn Chuối, Hòn Đá Bạc, có diện tích khoảng 638ha. Đây là những khu vực quy hoạch để làm khu bảo tồn biển, sau đó sẽ tiến hành thả rạn san hô nhân tạo.

Mục tiêu của tỉnh đến năm 2030 nâng diện tích khu bảo tồn biển của tỉnh lên 53.600ha và sẽ có thêm 4 khu vực lưu trú nhân tạo cho các loài động vật biển, bảo đảm chất lượng hệ sinh thái thủy sản. Điều này sẽ giúp đa dạng sinh vật vùng ven biển và phục hồi hệ sinh thái rừng phòng hộ.

Đồng hành cùng người dân để phát triển bền vững

Theo Chi cục Kiểm lâm Cà Mau, việc quy hoạch bảo tồn biển đảo, phục hồi rừng ngập mặn không chỉ đảm bảo cho hệ sinh thái phát triển đa dạng, mà đó cũng là sinh kế cho người dân trên địa bàn các xã ven biển. Do đó, để triển khai có hiệu quả các giải pháp trên, tỉnh Cà Mau đã tích cực đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng về vai trò sống còn của rừng ngập mặn trong ứng phó biến đổi khí hậu và bảo vệ sinh kế ven biển. Đồng thời, triển khai thực hiện hiệu quả quy hoạch lâm nghiệp, trong đó chú trọng phục hồi rừng đặc biệt là rừng ngập mặn ven biển, được xem là nền tảng.

Ngoài ra, tỉnh Cà Mau cũng đẩy mạnh ứng dụng công nghệ GIS, viễn thám trong giám sát, quản lý và theo dõi diễn biến rừng một cách chủ động, chính xác. Tập trung phát huy vai trò của người dân thông qua mô hình quản lý rừng dựa vào cộng đồng, gắn quyền lợi với trách nhiệm bảo vệ rừng.

Đặc biệt là tăng cường kiểm tra, giám sát và thực thi pháp luật về lâm nghiệp, chủ động kêu gọi và tranh thủ nguồn lực từ các chương trình, dự án trong và ngoài nước về phục hồi rừng, tạo nên nguồn lực bền vững để bảo vệ “lá chắn sinh học” quan trọng nhất của vùng đất cực Nam Tổ quốc.

Ngoài ra, chính quyền địa phương còn áp dụng mô hình giao khoán rừng cho hộ dân quản lý. Với diện tích rừng được nhận khoán, người dân vừa trồng, chăm sóc, vừa kết hợp sản xuất như nuôi tôm – rừng, khai thác mật ong, thủy sản sinh thái. Mô hình này giúp người dân có thu nhập ổn định, đồng thời nâng cao ý thức bảo vệ rừng.

Thực tiễn cho thấy, rừng chỉ thật sự được bảo vệ bền vững khi người dân sống dưới tán rừng có sinh kế ổn định và được hưởng lợi trực tiếp từ rừng. Thêm vào đó, việc kết hợp với phát triển du lịch sinh thái cộng đồng cũng là hướng đi phù hợp để vừa bảo vệ rừng, vừa tạo sinh kế lâu dài.

Với những giải pháp cụ thể, vừa đảm bảo giữ vững hệ sinh thái đa dạng, vừa gắn với lợi ích của người dân sẽ giúp Cà Mau phát triển bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Cà Mau ban hành phương án ứng phó sạt lở, sụt lún đất

Quang Tú