Bão và thiệt hại - bài học nhãn tiền

Năm 2025, ba cơn bão liên tiếp tàn phá khắp các vùng đồng bằng, trung du và miền núi, để lại cảnh tượng thiên tai khốc liệt: hàng nghìn ha lúa, ngô, sắn, mía, keo, cao su bị ngập úng, gãy đổ; hàng nghìn ngôi nhà tốc mái; nhiều hộ dân gần như trắng tay.

Chị Thúy, ở xã Tân Phú, ngậm ngùi: “Nhà có 5 ha cao su đang kỳ thu hoạch, bão tràn qua gãy hết. Bao công sức, tiền của giờ mất cả. Chúng tôi chỉ biết bán cây đổ gãy mong thu lại chút vốn.”

Tại xã Nghĩa Đồng, ông Nguyễn Văn Hòa chỉ tay ra cánh đồng mía chết khô trước nhà: “Vụ mía này coi như mất trắng, bao nhiêu công sức, vốn liếng chăm bón giờ bão cuốn đi cả rồi.”

Những thiệt hại ấy không chỉ là mất mát vật chất mà còn là lời cảnh tỉnh rõ ràng: Nông nghiệp truyền thống nhỏ lẻ, manh mún, thiếu liên kết và phụ thuộc vào điều kiện tự nhiên, rất dễ tổn thương trước biến đổi khí hậu và thị trường bấp bênh.

Giữa bức tranh tan hoang ấy, xã Quỳnh Thắng, nổi lên với những triền đồi dứa xanh mướt, trụ vững giữa mưa gió, trở thành minh chứng sống cho sự cần thiết đổi mới tư duy nông nghiệp.

Cơ chế hỗ trợ và phát triển cây trồng thích ứng

Nhận thấy tầm quan trọng của việc chọn cây trồng phù hợp, tỉnh Nghệ An đã triển khai cơ chế hỗ trợ toàn diện: Quy hoạch vùng nguyên liệu tập trung, khuyến khích trồng dứa, chè, cây ăn quả có múi; áp dụng tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP; liên kết HTX - doanh nghiệp - thị trường.

Điều đáng chú ý là quá trình trồng dứa đã trải qua từ nhỏ lẻ lên quy mô lớn. Ban đầu, người dân chỉ thử nghiệm vài ha rải rác, chủ yếu phục vụ tiêu dùng trong vùng. Nhưng với hiệu quả kinh tế rõ rệt, khả năng chống chịu thiên tai và nhu cầu thị trường tăng cao, dứa nhanh chóng được quy hoạch vùng trồng tập trung, mở rộng lên hàng nghìn ha, trở thành cây trồng chiến lược miền Tây tỉnh. Cây có múi cũng được quy hoạch tương tự, với vùng trồng tập trung, cải thiện chất lượng giống và liên kết chuỗi tiêu thụ ổn định, giúp nông dân giảm rủi ro thiên tai và tăng giá trị nông sản.

Lãnh đạo xã Quỳnh Thắng, chia sẻ: Cơ chế hỗ trợ từ tỉnh, kết hợp với lựa chọn cây trồng thích hợp và liên kết vùng, sẽ giúp nông dân đứng vững trước thiên tai và biến đổi khí hậu. Dứa hay cây có múi không chỉ mang lại thu nhập mà còn là lá chắn bảo vệ cuộc sống nông dân.

Chuyển đổi tư duy - hướng đi sống còn

Từ bài học bão lũ, việc chọn cây trồng phù hợp, quy hoạch vùng sản xuất tập trung và liên kết chuỗi giá trị trở thành hướng đi sống còn.

Tại Quỳnh Thắng, dứa đã chuyển từ trồng nhỏ lẻ, rải rác sang quy mô tập trung, chiếm 62% thu nhập nông nghiệp của xã, năng suất trung bình 40 tấn/ha, riêng giống MD2 đạt 60–80 tấn/ha. Các vùng trồng tập trung được chia thành ba khu vực, liên kết với 2 HTX và 2 doanh nghiệp, sản phẩm đạt chuẩn GlobalGAP và OCOP 3 sao.

Bà Nguyễn Thị Hoa, nông dân xóm 3, cho biết: “Sau bão, ngô đổ rạp, keo gãy hết, chỉ có cây dứa đứng vững. Nhờ có nó mà chúng tôi có thêm niềm tin để giữ đất sản xuất, thay vì phải bỏ quê ra thành phố làm công nhân.”

Nghệ An đang từng bước chuyển đổi tư duy nông nghiệp: tích tụ đất, áp dụng khoa học kỹ thuật, nâng cao chất lượng giống, phát triển nông nghiệp hữu cơ, xây dựng thương hiệu và chuỗi liên kết bền vững. Đồng thời, tỉnh cũng hướng tới liên kết vùng Bắc Trung bộ, đồng bộ tiêu chuẩn và lịch thời vụ, giảm cạnh tranh nội bộ, thu hút doanh nghiệp chế biến và tiêu thụ sản phẩm.

Giữa đồng bão tan hoang, màu xanh bền bỉ của dứa và cây có múi không chỉ là hy vọng, mà còn là minh chứng rõ ràng rằng thay đổi tư duy, chọn cây trồng phù hợp và xây dựng chuỗi liên kết vững chắc chính là chìa khóa giúp nông dân Nghệ An đứng vững và phát triển bền vững trước biến đổi khí hậu.

Nghệ An: Hướng tới sản xuất vụ Đông 2025 bền vững, thân thiện với môi trường

Hải Yến