Ngày 31/10 tại Hà Nội, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam tổ chức Tọa đàm khoa học “Xây dựng định hướng nghiên cứu khoa học của Cơ quan Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam giai đoạn 2026 - 2030”. Chủ trì buổi tọa đàm có bà Hà Thị Nga, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam và ông Vũ Văn Tiến, Ủy viên Đoàn Chủ tịch, Trưởng ban Tuyên giáo Cơ quan Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam.

Phát biểu khai mạc, Phó Chủ tịch Hà Thị Nga nhấn mạnh, công tác nghiên cứu khoa học là một nhiệm vụ trọng tâm, có vai trò quan trọng trong tổ chức và hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Thời gian qua, các đề tài nghiên cứu của cơ quan MTTQ Việt Nam đã góp phần làm rõ nhiều vấn đề lý luận, pháp lý về vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ của Mặt trận; đồng thời đề xuất nhiều giải pháp thiết thực trong thực tiễn hoạt động. Tuy nhiên, hoạt động nghiên cứu vẫn còn những hạn chế như thiếu các công trình mang tầm chiến lược, chưa có nhiều đề tài quy mô quốc gia, nội dung nghiên cứu còn dàn trải, thiếu các hướng tiếp cận mới về chuyển đổi số, khoa học – công nghệ hay dự báo chiến lược.

Trong bối cảnh hệ thống MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội đang thực hiện mô hình tổ chức tinh gọn theo Nghị quyết 18-NQ/TW, yêu cầu đổi mới nghiên cứu trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Việc xây dựng định hướng nghiên cứu khoa học giai đoạn 2026–2030 sẽ giúp Mặt trận có cơ sở lý luận vững chắc, phục vụ hiệu quả cho quá trình đổi mới tổ chức, nội dung, phương thức hoạt động trong tình hình mới.

Đảm bảo tính chiến lược, đồng bộ và đổi mới trong nghiên cứu

Tại tọa đàm, ông Tạ Văn Sỹ, nguyên Giám đốc Trung tâm Bồi dưỡng cán bộ và Nghiên cứu khoa học MTTQ Việt Nam, trình bày tham luận “Sự cần thiết xây dựng định hướng trong công tác nghiên cứu khoa học của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam giai đoạn 2026-2030”.
Ông cho rằng, nếu thiếu định hướng, hoạt động nghiên cứu dễ rơi vào tình trạng manh mún, không gắn kết với chức năng, nhiệm vụ của Mặt trận. Việc định hướng sẽ đảm bảo tính chiến lược, đồng bộ và kế thừa, đồng thời khắc phục các hạn chế còn tồn tại.

Theo ông, giai đoạn tới cần ưu tiên nghiên cứu ba nhóm trọng tâm:
Đầu tiên đó là cơ sở lý luận và thực tiễn về vai trò của Mặt trận trong hệ thống chính trị, phù hợp với tiến trình xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN. Tiếp theo, đổi mới tổ chức, bộ máy, nội dung, phương thức hoạt động theo hướng tinh gọn, hiệu quả. Cuối cùng là ứng dụng khoa học – công nghệ, đặc biệt là chuyển đổi số, dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo trong giám sát, phản biện xã hội và nắm bắt dư luận nhân dân.

Cùng với đó, cần nghiên cứu về phát huy dân chủ, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc; nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế của các tổ chức mặt trận, liên minh chính trị; và chú trọng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ Mặt trận có năng lực phân tích chính sách, đổi mới sáng tạo.

Đề xuất 7 nhóm định hướng nghiên cứu trọng tâm

Tiếp nối nội dung, TS. Nguyễn Văn Pha, Ủy viên Đoàn Chủ tịch, nguyên Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, đề xuất 7 nhóm nội dung định hướng nghiên cứu cụ thể cho giai đoạn 2026–2030:

Thứ nhất, nghiên cứu về củng cố và phát huy khối đại đoàn kết toàn dân tộc, tập trung vào các giải pháp phát huy vai trò Mặt trận trong xây dựng đồng thuận xã hội, củng cố niềm tin của nhân dân với Đảng, Nhà nước, cũng như gắn kết cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài.

Thứ hai, nghiên cứu về thực hiện dân chủ và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của nhân dân, với trọng tâm là đổi mới cơ chế dân chủ cơ sở, nâng cao hiệu quả tiếp công dân và xử lý khiếu nại, tố cáo qua hệ thống Mặt trận.

Thứ ba, nghiên cứu về giám sát và phản biện xã hội, bao gồm hoàn thiện cơ chế pháp lý, đổi mới nội dung giám sát các chính sách an sinh, ứng dụng công nghệ số trong phản biện xã hội, học hỏi kinh nghiệm quốc tế.

Thứ tư, nghiên cứu về đổi mới tổ chức và phương thức hoạt động của Mặt trận, trong đó có nghiên cứu mô hình tổ chức tinh gọn, chuyển đổi số và hoạt động phù hợp với sắp xếp đơn vị hành chính.

Thứ năm, nghiên cứu vai trò của Mặt trận trong việc thúc đẩy các phong trào, cuộc vận động, tập trung vào huy động nguồn lực xã hội hóa, xây dựng mô hình tự quản, thích ứng với biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường.

Thứ sáu, nghiên cứu về công tác đối ngoại nhân dân và hội nhập quốc tế, nghiên cứu tăng cường vai trò Mặt trận trong hợp tác, giao lưu quốc tế.

Thứ bảy, nghiên cứu về công tác đối ngoại nhân dân và hội nhập quốc tế và nhóm nghiên cứu tổng kết thực tiễn, xây dựng cơ sở lý luận về công tác Mặt trận như hoàn thiện Luật MTTQ Việt Nam (sửa đổi), tổng kết 15 năm thực hiện quy chế giám sát và phản biện xã hội...

Đồng quan điểm, TS. Nguyễn Văn Hùng, nguyên Phó Trưởng ban Dân vận Trung ương, cho rằng MTTQ Việt Nam cần chú trọng nghiên cứu đổi mới nội dung và phương thức hoạt động trong kỷ nguyên chuyển đổi số.

Theo ông, trọng tâm là nâng cao vai trò, trách nhiệm và hiệu quả hoạt động của Mặt trận; phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa và quyền làm chủ của nhân dân; đồng thời tăng cường vai trò giám sát của nhân dân đối với Nhà nước trong mô hình chính quyền địa phương hai cấp.

Việc ứng dụng chiến lược đại đoàn kết toàn dân tộc trong bối cảnh hội nhập và phát triển mới sẽ giúp củng cố sức mạnh khối đại đoàn kết, tạo nền tảng vững chắc cho phát triển đất nước.

Kết luận tọa đàm, Phó Chủ tịch Hà Thị Nga khẳng định, định hướng nghiên cứu khoa học phải lựa chọn được những vấn đề trọng tâm, có tác động trực tiếp đến khối đại đoàn kết toàn dân tộc và đáp ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới.

Phó Chủ tịch Hà Thị Nga nhấn mạnh, trong thời gian tới, công tác nghiên cứu khoa học của MTTQ Việt Nam cần tiếp tục đi sâu vào những vấn đề trọng tâm như: củng cố và phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc; đổi mới nội dung, phương thức hoạt động và mô hình tổ chức của Mặt trận; nâng cao hiệu quả giám sát, phản biện xã hội; phát huy vai trò của nhân dân trong xây dựng Đảng và chính quyền; đồng thời nghiên cứu, nhân rộng các mô hình tiêu biểu có sức lan tỏa trong cộng đồng.

Bà Hà Thị Nga cũng cho rằng, việc xây dựng định hướng nghiên cứu cần tuân thủ nguyên tắc “6 rõ” theo tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm, trong đó đề cao tính khoa học, tính thực tiễn và tính ứng dụng. Mỗi đề tài phải xuất phát từ yêu cầu thực tế, có giá trị ứng dụng rộng rãi trong hệ thống Mặt trận, đồng thời huy động được trí tuệ của đội ngũ chuyên gia, nhà khoa học. Bà bày tỏ tin tưởng rằng, với định hướng nghiên cứu cụ thể, toàn diện và mang tầm chiến lược, hoạt động khoa học của MTTQ Việt Nam sẽ ngày càng chuyên nghiệp, hiệu quả hơn, góp phần khẳng định vai trò nòng cốt của Mặt trận trong củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc và thúc đẩy phát triển đất nước trong giai đoạn mới.

[VIDEO] Báo Đại biểu Nhân dân tổ chức tọa đàm “Các giải pháp tổng thể quản lý chất thải rắn sinh hoạt”

Mai Hương