Những năm gần đây, tại Hà Nội, ngày càng xuất hiện nhiều mô hình nghệ thuật công cộng mang thông điệp về môi trường. Tuy nhiên, hiếm có tác phẩm nào khiến người dân chú ý như mô hình “Trái Đất khổng lồ” đang được trưng bày tại vườn hoa Lạc Long Quân (Hồ Tây, Hà Nội). Quả cầu xanh lam khổng lồ không chỉ trở thành điểm đến mới cho giới trẻ mà còn gợi mở một cuộc trò chuyện rộng hơn về cách con người nhìn lại cách ứng xử với hành tinh mình đang sống.

Không lời kêu gọi ồn ào hay khẩu hiệu, tác phẩm mang tên Gaia vẫn khiến nhiều người phải dừng lại ngắm nhìn bởi tính chân thực khi đem lại cho người xem trải nghiệm như đang ngắm nhìn hành tinh ở quy mô khổng lồ. Có người chụp ảnh, có người ngồi lặng yên, có người rủ bạn bè tới để “ngắm Trái Đất thật gần”. Dưới ánh sáng phản chiếu lên mặt hồ, khái niệm “nghệ thuật môi trường” vốn xa vời trở nên gần gũi và dễ chạm tới cảm xúc hơn bao giờ hết.

Trái Đất “xuống phố”: Khi nghệ thuật chạm tới cộng đồng

Quả cầu khổng lồ lơ lửng bên hồ Tây khu vực vườn hoa Lạc Long Quân mang tên Gaia đã khiến không gian công cộng của thủ đô trở nên khác biệt. Từ tối 29/10/2025, tác phẩm này được trưng bày tại khuôn viên vườn hoa, nối tiếp sau triển lãm tại trường UNIS Hà Nội (Trường Liên cấp Quốc tế Liên Hợp Quốc – Hà Nội) và sẽ kết thúc trưng bày vào ngày 01/11. Theo thông tin từ UNIS Hà Nội, tác phẩm có đường kính 7 m, sử dụng hình ảnh bề mặt Trái Đất với độ phân giải 120 dpi từ NASA.

Mô hình được giới thiệu là “1 cm trên mô hình tương ứng với 18 km ngoài đời thực”. Việc trưng bày không chỉ là nghệ thuật mà còn là một lời nhắc cảm xúc: Hành tinh này thật lớn nhưng đồng thời thật mong manh.

Khi đêm xuống, ánh sáng từ Gaia phản chiếu mặt nước hồ Tây, tạo nên khung cảnh “hành tinh lơ lửng giữa lòng Hà Nội”.

Sự kiện được xem là điểm nhấn văn hóa mới của Hà Nội, nơi nghệ thuật, môi trường và công chúng gặp gỡ, biến không gian công cộng thành nơi trải nghiệm và gợi suy ngẫm cho mọi lứa tuổi. Việc đặt tại không gian mở ven hồ khiến trải nghiệm khác so với triển lãm khép kín: Người dân có thể tới bất cứ lúc nào, miễn phí, chụp ảnh và lưu giữ khoảnh khắc.

Từ cảm xúc đến hành động: Giới trẻ bắt đầu ý thức về trách nhiệm của mình với hành tinh

Theo ghi nhận của PV, sự kiện trưng bày mô hình “Quả cầu Trái Đất” mang tên Gaia diễn ra thu hút rất nhiều người dân đến tham quan, chụp ảnh, check in, đặc biệt là giới trẻ.

Chia sẻ về sự kiện, bạn Thục Linh (sinh viên năm 3, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội) cho biết: “Mình và các bạn đi khoảng 8 km để tới đây. Dù trời hơi mưa, nhưng ai cũng muốn có tấm ảnh với Gaia.”

Ở khu vực lối vào mô hình, nhiều bạn mặc áo mưa, mang ô, tranh lấy vị trí đẹp để chụp. Với các bạn trẻ, sự kiện này là “nơi để thể hiện bản thân”: Điện thoại, ánh sáng neon từ mô hình, sự hiện diện của đông đúc bạn bè… Tất cả tạo nên không khí vừa náo nhiệt vừa mang hơi hướng “suy ngẫm”. Chính điều này khiến Gaia không chỉ là một “hot-spot” chụp ảnh mà trở thành hiện tượng lan truyền trên mạng xã hội.

Chị Thu Hằng (phường Tây Hồ) cũng chia sẻ: “Hôm trước tình cờ thấy hình trên mạng, con bé nhà tôi một mực đòi mẹ đưa đi xem. Hôm nay rảnh rỗi, tôi đưa con tới để vừa chơi vừa ‘học’ về Trái Đất”.

Như vậy, không gian nghệ thuật đã biến thành không gian “giao lưu – trải nghiệm – gợi suy nghĩ” cho nhiều bạn trẻ và gia đình tại Hà Nội. Việc “check-in” ban đầu là lý do, nhưng ý nghĩa đằng sau mới là điều tạo dấu ấn.

Điểm đáng chú ý là nhiều bạn trẻ sau khi tham gia trải nghiệm đã nói rằng họ muốn “làm gì đó” cho môi trường – không chỉ dừng lại ở việc chia sẻ hình ảnh.

Bạn Lê Ngọc Anh (sinh viên năm nhất, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn) xúc động nói: “Sau khi đứng dưới quả địa cầu, mình cảm thấy mọi hành động nhỏ đều có ý nghĩa để bảo vệ môi trường. Từ mang chai nước riêng, phân loại rác, giảm nhựa dùng một lần…”

Trang thông tin của UNIS Hà Nội cũng nhấn mạnh rằng Gaia không chỉ là tác phẩm nghệ thuật mà là “một lớp học mở” cho học sinh và cộng đồng, kết nối giáo dục, nghệ thuật và hành động vì phát triển bền vững.

Nhiều bạn trẻ cho biết khi nhìn mô hình “chuyển từ chụp ảnh sang nhìn lại hành tinh” họ bắt đầu nhận ra rằng Trái Đất dù lớn nhưng thực sự mong manh. Có bạn đề xuất tổ chức buổi thảo luận nhỏ với bạn bè về chủ đề môi trường, có bạn đăng ký tham gia nhặt rác quanh hồ, hoặc thay đổi thói quen sử dụng nhựa.

Theo ghi nhận, một nhóm bạn trẻ nói rằng sau sự kiện Gaia, họ sẽ cố gắng dậy sớm, cùng nhau tham gia vào ngày “Chủ nhật Xanh” tại khu phố để góp chút sức nhỏ của mình vào giữ gìn cảnh quan môi trường sống, bảo vệ hành tinh xanh. Điều này cho thấy tác động của mô hình không chỉ là cảm xúc tức thời mà có dấu hiệu lan tỏa hành động.

Bên cạnh đó, không ít phụ huynh đã dùng dịp tới mô hình để nói chuyện với con về môi trường. Chị Thu Hằng cho biết: “Mình mong bé nhà mình hiểu được rằng hành tinh này không phải vô tận và chúng ta phải có trách nhiệm gìn giữ.”

Dù chưa có thống kê chính thức về tỷ lệ bạn trẻ thay đổi nhận thức sau sự kiện nhưng dấu hiệu tác động tinh thần rõ ràng: Trải nghiệm từ nghệ thuật, cảm xúc, ý thức, hành động. Có thể đây sẽ là mô hình mà các đơn vị giáo dục và quản lý môi trường tại Hà Nội tiếp tục khai thác khoảng thời gian tới.

Trong bối cảnh Hà Nội đang đẩy mạnh các chiến dịch: “Thành phố xanh – sống bền vững”, mô hình Gaia xuất hiện như một biểu tượng mềm mại nhưng thấm thía. Không khẩu hiệu, không diễn văn, nó nhắc nhở người xem rằng bảo vệ hành tinh không phải là điều xa xôi mà bắt đầu từ chính mỗi hành động nhỏ hằng ngày: Tắt đèn khi rời phòng, giảm dùng nhựa, hoặc đơn giản là giữ cho hồ nước quanh ta sạch hơn.

Khi ánh sáng từ mô hình Gaia vụt tắt vào đêm cuối của triển lãm tại Hà Nội, hình ảnh quả cầu Trái Đất giữa không gian hồ Tây vẫn đọng lại trong tâm trí hàng nghìn người trẻ. Họ tới vì tò mò, vì xu hướng check-in, nhưng rời đi với nhiều hơn: Một khoảnh khắc ngước nhìn hành tinh này một ngôi nhà chung và tự hỏi bản thân mình có thể làm gì để giữ cho nó xanh hơn.

Sự kiện này một lần nữa chứng minh: Nghệ thuật không chỉ để ngắm nhìn, mà có thể là chiếc cầu nối giữa cảm xúc và hành động. Khi giới trẻ dừng lại vài giây trước quả cầu ấy, đó có thể là khi họ bắt đầu trở thành những công dân xanh không chỉ nói về môi trường, mà thực sự sống với trách nhiệm bảo vệ hành tinh của mình.

6 ngày đón gần 4 triệu khách, VEC khẳng định chuẩn vận hành quốc tế, sẵn sàng cho các sự kiện quy mô nhất thế giới

Hạ Vy