Đây thường là chỉ dấu cho thấy khối trượt lớn đang hình thành, vì vậy công tác kiểm tra, rà soát cần được thực hiện thường xuyên để phát hiện sớm các điểm bất ổn.

Liên tiếp ghi nhận sạt lở nghiêm trọng tại miền Trung

Tối 16/11, mưa lớn kéo dài đã gây sạt lở tại đèo Khánh Sơn, đoạn qua xã Cam An (Khánh Hòa), vùi lấp một lán trại có 10 người trú mưa. Bảy người kịp thời thoát thân, ba người bị cuốn vùi. Lực lượng cứu hộ sau đó tìm thấy hai nạn nhân, trong đó một người đã tử vong và một người bị thương được đưa đến bệnh viện ở Nha Trang.

Đèo Khánh Sơn trên tỉnh lộ 9 dài hơn 56km, với nhiều khúc cua gấp và độ cao khoảng 600m. Khu vực này vốn tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn khi thời tiết xấu, nhất là trong các đợt mưa kéo dài.

Trước đó chỉ hai ngày, khoảng 9h30 ngày 14/11, tại thôn Pứt (xã Hùng Sơn), một vụ sạt lở lớn xảy ra tại khu vực đầu nguồn cách đập dâng khoảng 250m. Khối lượng đất đá tràn xuống vùi lấp nhiều vị trí, gây tắc đường giao thông hơn 200m. Ba người dân gồm ông Zơ Râm Nhô, bà Bríu Thị Tép và ông Hôíh Zi Nút mất tích; nhiều tài sản bị hư hỏng, trong đó có ba xe máy, năm nhà tạm và 15ha đất sản xuất.

Chuyên gia chỉ ra bốn nguyên nhân dẫn tới sạt lở

GS.TS Đỗ Minh Đức (Đại học Quốc gia Hà Nội) cho biết hiện tượng sạt lở tại các vùng đất dốc xuất phát từ nhiều nguyên nhân:

Thứ nhất, điều kiện địa chất thuận lợi cho sạt lở: Nhiều khu vực có tầng phong hóa dày hàng chục mét, đất có tính dẻo cao và dễ bị tác động khi thấm nước.

Thứ hai, sự thay đổi của nhiệt độ và lượng mưa: Khe nứt hình thành và phát triển sâu theo thời gian; đất có tính dẻo càng cao, nguy cơ hình thành khối trượt càng lớn.

Thứ ba, hoạt động của con người: Việc trồng keo lai trên đất dốc, khai thác, xây dựng và san gạt làm tăng tốc độ phát triển các vết nứt.

Thứ tư, mưa lớn kéo dài: Lượng mưa vượt ngưỡng trong cuối tháng 10 và đầu tháng 11/2025 (nhiều nơi ghi nhận hơn 600 mm) khiến đất mất ổn định.

Theo GS Đức, các khe nứt đã xuất hiện sẽ không thể tự liền lại. Việc chuyển đổi rừng sản xuất sang rừng phòng hộ chỉ hiệu quả ở quy mô lớn, nhưng không cải thiện đáng kể khu vực đã mất ổn định địa chất.

Dấu hiệu cảnh báo cần lưu ý

Đất tại nhiều khu vực miền núi, đặc biệt quanh dãy Ngọc Linh (Quảng Nam (cũ), Quảng Ngãi), luôn tiềm ẩn nguy cơ sạt lở khi có mưa lớn. Các dấu hiệu cảnh báo sớm gồm:

- Khe nứt dài xuất hiện trên sườn dốc

- Cây cối nghiêng bất thường theo một hướng

- Các âm thanh lạ, tiếng nứt trong lòng đất

- Đất mềm, trượt nhẹ hoặc lún cục bộ

Khi phát hiện các dấu hiệu này, chính quyền và người dân cần theo dõi chặt chẽ, đồng thời chủ động di dời khi nguy cơ tăng cao.

GS Đức nhấn mạnh việc di dời người dân khỏi vùng nguy hiểm là bước cần thiết. Nếu xảy ra tình trạng sạt lở chặn dòng suối, gây tích nước thượng nguồn, lực lượng chức năng phải tiến hành khơi thông ngay; trường hợp không thể xử lý kịp thời, cần đánh giá rủi ro và di dời dân vùng hạ lưu.

PGS.TS Trần Tân Văn (nguyên Viện trưởng Khoa học Địa chất và Khoáng sản, Bộ Tài nguyên và Môi trường) khuyến cáo các địa phương cần cử cán bộ kỹ thuật kiểm tra, quan trắc diễn biến vết nứt ngay khi có dấu hiệu sụt lún. Công tác tuyên truyền cho người dân về nguy cơ của việc san gạt đất dốc cần được tăng cường.

Đối với các dự án giao thông, chuyên gia đề nghị khảo sát kỹ địa chất, thiết kế sườn dốc an toàn, bố trí giải pháp gia cố nhằm giảm thiểu nguy cơ sạt lở, đặc biệt ở các tỉnh miền núi phía Bắc và Tây Nguyên.

Ban chỉ đạo yêu cầu các tỉnh từ Hà Tĩnh đến Khánh Hòa theo dõi sát các bản tin mưa lớn, lũ, sạt lở; kiểm tra an toàn tại các công trình xung yếu, hồ chứa nhỏ, khu vực khai thác khoáng sản. Đồng thời chủ động xả nước hồ chứa để tạo dung tích cắt lũ và bố trí lực lượng ứng trực nhằm xử lý kịp thời các tình huống phát sinh.

Xuất hiện động đất 3.9 gần biên giới Việt Nam – Lào

Minh Anh