Gieo mầm tri thức - Ươm xanh tương lai
Cuộc sống xanh - Ngày đăng : 19:38, 18/11/2025
Gieo mầm tri thức - Ươm xanh tương lai
Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11 luôn là mốc thời gian lắng đọng nhất trong năm khi cả xã hội cùng hướng về những người đã và đang bền bỉ gieo trồng những hạt mầm tri thức cho đất nước. Trong dòng chảy đổi thay của thời đại, khi biến đổi khí hậu, suy thoái tài nguyên, ô nhiễm môi trường trở thành thách thức toàn cầu, vai trò của đội ngũ giảng viên trong các lĩnh vực môi trường, tài nguyên nước và biến đổi khí hậu càng trở nên đặc biệt quan trọng.
Tại tường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội (HUNRE), nhiều thế hệ giảng viên đã miệt mài thắp lên ngọn lửa trách nhiệm và đam mê khoa học, góp phần đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ sự phát triển bền vững của đất nước. Năm nay đánh dấu chặng đường 15 năm thành lập trường đại học của nhà trường – một hành trình tuy không quá dài nhưng đủ để khẳng định vị thế của HUNRE như một cơ sở đào tạo uy tín trong lĩnh vực tài nguyên, môi trường và biến đổi khí hậu.
Từ những ngày đầu còn nhiều thử thách đến những thành tựu đáng tự hào hôm nay, nhà trường luôn kiên định đổi mới, mở rộng quy mô, nâng cao chất lượng giảng dạy và nghiên cứu khoa học. Những đóng góp bền bỉ của đội ngũ giảng viên và tập thể nhà trường đã tạo nên nền tảng vững chắc cho sự nghiệp đào tạo nguồn nhân lực trình độ cao, đồng hành cùng mục tiêu phát triển bền vững của quốc gia. Bài viết dưới đây ghi lại những chia sẻ chân thành, sâu sắc và đầy cảm hứng của các thầy cô - những người đang lặng lẽ làm công việc “ươm mầm xanh” cho tương lai.
Từ tình yêu thiên nhiên đến sứ mệnh đào tạo
TS. Hoàng Thị Huê – Trưởng Bộ môn Quản lý tài nguyên thiên nhiên, Khoa Môi trường
Với TS. Hoàng Thị Huê, con đường đến với nghề giáo không chỉ đơn thuần là sự lựa chọn nghề nghiệp, mà còn là kết tinh của tình yêu thiên nhiên và khát vọng đem tri thức để phục vụ cộng đồng. Cô kể, ngay từ những năm đầu đại học, khi chứng kiến các dòng sông đổi màu, những khu dân cư sống trong bầu không khí ô nhiễm, chị hiểu rằng: bảo vệ môi trường không chỉ là lời kêu gọi, mà là sứ mệnh gắn liền với tương lai của mỗi người.
Khi trở thành giảng viên tại HUNRE, cô càng cảm nhận rõ sự phù hợp với nghề. Giảng đường là nơi chị truyền tải kiến thức, truyền cảm hứng, và chứng kiến sự trưởng thành của nhiều thế hệ sinh viên. “Điều khiến tôi tự hào nhất chính là thấy các em đi từ những bước chập chững ban đầu đến khi tự tin đảm nhận vai trò chuyên viên, tư vấn viên, nhà nghiên cứu, giải quyết được các vấn đề môi trường phức tạp trong thực tiễn,” cô chia sẻ.
Theo TS. Huê, bối cảnh hiện nay với chuyển đổi xanh, trung hòa carbon, kinh tế tuần hoàn, ESG, EPR, thị trường carbon đã mở ra thời kỳ phát triển mạnh mẽ cho lĩnh vực môi trường. Nhân lực môi trường đang trở thành một trong những nhóm nhân lực quan trọng nhất, với nhu cầu tăng cao ở các lĩnh vực:
- Kiểm kê khí nhà kính, ứng phó biến đổi khí hậu;
- Quản lý chất thải, vận hành hệ thống xử lý, tuần hoàn vật liệu;
- Đánh giá tác động môi trường, quan trắc – giám sát tự động;
- Tư vấn ESG và phát triển bền vững cho doanh nghiệp;
- Chính sách và quản lý nhà nước về môi trường.
Cô nhấn mạnh bốn nhóm kỹ năng quan trọng mà sinh viên cần trang bị:
(1) Kỹ năng kỹ thuật – công nghệ (GIS, mô hình môi trường, LCA, kiểm kê khí nhà kính…).
(2) Kỹ năng nghiên cứu và tư duy hệ thống.
(3) Kỹ năng truyền thông – làm việc với cộng đồng và doanh nghiệp.
(4) Năng lực ngoại ngữ để hội nhập quốc tế.
Nhắc lại quá trình thực hiện đề tài “Lượng giá tác động du lịch đến môi trường di sản Cao nguyên đá Đồng Văn”, cô cho biết đây vừa là nghiên cứu khoa học, vừa là hành trình trải nghiệm văn hóa đặc biệt, giúp chị hiểu sâu hơn mối quan hệ giữa con người – tài nguyên – môi trường.
“Nếu bạn muốn một nghề vừa có giá trị tri thức, vừa mang tính nhân văn, lại góp phần định hình tương lai của đất nước, hãy chọn ngành môi trường. Đó là con đường không dễ, nhưng chắc chắn là con đường đúng.”
Người gìn giữ dòng chảy tri thức ngành Tài nguyên nước
TS. Hoàng Thị Nguyệt Minh – Trưởng khoa Tài nguyên nước
Là người gắn bó lâu dài với công tác đào tạo ngành Tài nguyên nước tại HUNRE, TS. Hoàng Thị Nguyệt Minh xem nghề giáo như một cái duyên. Sau khi tốt nghiệp Đại học Thủy lợi năm 2002, cô công tác tại Viện Quy hoạch Thủy lợi và Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậu, trước khi chính thức về Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội năm 2004.
Cô kể, những ngày đầu về trường còn nhiều khó khăn nhưng cũng là may mắn để bản thân có cơ hội phấn đấu, nỗ lực cùng các thầy cô trong Trường xây dựng nền tảng cho lĩnh vực tài nguyên nước tại HUNRE - một ngành có tính kỹ thuật đòi hỏi sinh viên phải trải nghiệm nhiều thực tế mới đáp ứng nhu cầu xã hội. Khi khoa Tài nguyên nước được thành lập và hoạt động độc lập hơn 12 năm, cô Minh đã cùng đồng nghiệp xây dựng chương trình đào tạo theo hướng ứng dụng – thực hành – hội nhập.
Theo cô, đặc thù của ngành là sinh viên phải trải qua quá trình thực hành thực tập dài trong các môn học chuyên ngành, thực tập cuối khóa từ 6 - 8 tuần, trong quá trình sinh viên được tiếp xúc với các công việc cụ thể tại cơ quan, doanh nghiệp, công ty trong lĩnh vực tài nguyên nước … Những trải nghiệm này giúp sinh viên hình thành tư duy nghề nghiệp và kỹ năng thực tế trước khi bước vào giai đoạn làm khóa luận và thuận lợi thích ứng với công việc sau tốt nghiệp.
Ngoài ra, nhà trường cũng chú trọng giảng dạy kỹ năng mềm như giao tiếp, nghiên cứu khoa học, viết báo cáo kỹ thuật, để sinh viên có thể tự tin hòa nhập môi trường công việc. “Sinh viên ngành kỹ thuật phải mất 2-3 năm làm thực tế mới thực sự vững tay nghề, nhưng khi đã có nền tảng tốt, họ sẽ trở thành lực lượng quan trọng trong quản lý, khai thác và bảo vệ tài nguyên nước của quốc gia,” cô Minh khẳng định.
Trong bối cảnh tài nguyên nước chịu nhiều sức ép từ đô thị hóa, công nghiệp hóa và biến đổi khí hậu, vai trò của ngành càng trở nên thiết yếu. “Đào tạo nhân lực tài nguyên nước là nhiệm vụ chiến lược bởi nước là yếu tố cốt lõi của an ninh phát triển,” cô nhấn mạnh.
Từ giảng viên sư phạm đến chuyên gia biến đổi khí hậu
TS. Hoàng Ngọc Khắc – Phó trưởng phụ trách Bộ môn Biến đổi khí hậu & Phát triển bền vững
Trong số những giảng viên của HUNRE, thầy Hoàng Ngọc Khắc có một hành trình rất đặc biệt. Xuất phát từ môi trường sư phạm với sự kính trọng sâu sắc dành cho nghề giáo từ thuở học trò, thầy từng hơn 10 năm giảng dạy trong lĩnh vực này. Tuy nhiên, khi chứng kiến thiên tai, bão lũ, hạn hán ngày càng khắc nghiệt vào đầu những năm 2000, thầy quyết định chuyển hướng sang lĩnh vực tài nguyên môi trường.
Khi trở thành giảng viên của trường năm 2010 – đúng thời điểm nhà trường được nâng cấp thành đại học – thầy Khắc bắt đầu nghiên cứu sâu hơn về quản lý tài nguyên môi trường và sau này là biến đổi khí hậu. Các nghiên cứu của thầy, trong đó có mô hình chăn nuôi thủy sản ứng phó biến đổi khí hậu, tập trung vào những khu vực chịu tác động nặng nề nhất như ven biển và miền núi.
Năm 2023 đánh dấu bước ngoặt quan trọng khi thầy được phân công phụ trách Bộ môn Biến đổi khí hậu và Phát triển bền vững – thời điểm ngành học được hoàn thiện chương trình đào tạo và được đánh giá chất lượng bởi đơn vị chuyên môn độc lập. Đặc biệt, Chính phủ Việt Nam đưa ra cam kết Net Zero vào năm 2050, thúc đẩy kiểm kê khí nhà kính, lồng ghép biến đổi khí hậu vào quy hoạch giao thông, đô thị, nông nghiệp, du lịch…
Những định hướng lớn của quốc gia làm tăng nhu cầu nhân lực chuyên sâu về biến đổi khí hậu. “Các thầy cô phải nỗ lực rất nhiều để giúp sinh viên hiểu rõ vai trò của ngành, để các em không chỉ học vì bằng cấp, mà học vì trách nhiệm với tương lai,” thầy Khắc chia sẻ.
Chương trình đào tạo ngành Biến đổi khí hậu và Phát triển bền vững được thiết kế theo định hướng liên ngành – ứng dụng – hội nhập, phù hợp với yêu cầu thực tiễn và xu thế phát triển xanh toàn cầu.
Điểm nổi bật của chương trình:
- Tích hợp các chủ đề mới: Thị trường các-bon, tài chính khí hậu, khởi nghiệp xanh, đô thị thích ứng, sinh kế bền vững.
- Phương pháp đào tạo hiện đại, ứng dụng công nghệ số, học tập trải nghiệm.
- Tăng cường thực hành, nghiên cứu và thực tập tại các cơ sở, dự án khí hậu.
- Hai định hướng chuyên sâu: Giảm nhẹ và Thích ứng với biến đổi khí hậu.
Chương trình giúp người học hình thành tư duy bền vững, khả năng sáng tạo và làm việc liên ngành, đáp ứng nhu cầu thị trường lao động trong nước và quốc tế.
“Thế hệ trẻ chính là lực lượng trực tiếp tham gia thực hiện mục tiêu Net Zero 2050. Các em chính là nhân tố quan trọng nhất của sự phát triển bền vững,” thầy nhấn mạnh.
Nữ giảng viên tiên phong xây dựng ngành học mới
TS. Thái Thị Thanh Minh – Phó trưởng Bộ môn Biến đổi khí hậu & Phát triển bền vững
Nếu TS. Huê, cô Minh hay thầy Khắc đến với nghề qua tình yêu khoa học và khát vọng cống hiến, thì với cô Thái thị Thanh Minh, nghề giáo ban đầu đơn giản là lựa chọn phù hợp với phụ nữ vừa được cống hiến, vừa có thể chăm lo cho gia đình. Nhưng hành trình nghề nghiệp đã đưa cô đến một vai trò quan trọng hơn: Người đặt nền móng cho ngành Biến đổi khí hậu và Phát triển bền vững tại HUNRE.
Năm 2013, khi Bộ môn Biến đổi khí hậu và Phát triển bền vững được thành lập, ban giám hiệu đề nghị cô tham gia phát triển ngành học còn rất mới mẻ này. Thời điểm đó, biến đổi khí hậu vẫn là khái niệm xa lạ, tài liệu khoa học khan hiếm, giảng viên cũng chưa có nhiều kinh nghiệm chuyên ngành. Cô chia sẻ: “Lúc đó, tôi cũng lo lắng vì kiến thức còn mơ hồ. Nhưng các chuyên gia động viên rằng đây sẽ là ngành của tương lai, và tôi có cơ hội trở thành một trong những chuyên gia đầu tiên của trường.”
Nhiều năm miệt mài nghiên cứu, làm dự án, đi thực tế, hướng dẫn sinh viên và liên tục cập nhật tri thức đã giúp cô Minh và các thầy cô trong Bộ môn xây dựng thành công chương trình đào tạo ngành Biến đổi khí hậu và Phát triển bền vững mang tính ứng dụng cao thông qua việc tăng cường các kiến thức thực hành, thực tập và thực tế. Bên cạnh đó, dưới sự định hướng của Ban giám hiệu nhà trường, các nội dung giảng dạy được cập nhật theo quy định để đảm bảo sinh viên luôn được tiếp cận kiến thức mới nhất.
Theo cô Minh, Việt Nam là quốc gia chịu tác động mạnh của biến đổi khí hậu: Mùa vụ thay đổi, hiện tượng thời tiết cực đoan gia tăng, quy luật tự nhiên bị phá vỡ. Vì vậy, nhu cầu nguồn nhân lực về biến đổi khí hậu, kiểm kê khí nhà kính,… sẽ tăng rất mạnh trong thời gian tới.
Cô cũng nhấn mạnh vai trò của trải nghiệm thực tế: “Ngồi trên giảng đường thôi là chưa đủ. Tôi luôn đưa sinh viên đến các hội thảo, diễn đàn chuyên môn để các em được tiếp xúc với chuyên gia, tự tin hơn, chủ động hơn và trưởng thành nhanh hơn.”
Làm việc với sinh viên, theo cô, chính là điều giúp cô giữ trọn nhiệt huyết: “Giới trẻ là thế hệ mạnh mẽ, năng động, kết nối nhất. Sự nhiệt huyết của các em làm tôi thấy mình trẻ hơn mỗi ngày.”
Những câu chuyện của các giảng viên HUNRE cho thấy, dù xuất phát điểm khác nhau, họ đều gặp nhau ở điểm chung: Tâm huyết với sự nghiệp trồng người và khát vọng cống hiến cho sự phát triển bền vững của đất nước.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa, khi biến đổi khí hậu trở thành thách thức cấp thiết, khi tài nguyên thiên nhiên ngày càng suy giảm, khi yêu cầu về chuyển đổi xanh – kinh tế tuần hoàn – trung hòa carbon trở nên cấp bách, vai trò của người thầy trong các lĩnh vực này càng thêm ý nghĩa.
Các thầy cô không chỉ truyền đạt kiến thức, mà còn truyền cảm hứng để sinh viên nuôi dưỡng trách nhiệm với xã hội, với thiên nhiên, với tương lai.
Ngày 20/11, bên cạnh hoa và những lời chúc, lời tri ân sâu sắc nhất chính là sự trưởng thành của mỗi thế hệ sinh viên – những người sẽ tiếp tục viết tiếp sứ mệnh mà các thầy cô đã chọn.
.png)