Đại biểu Trương Trọng Nghĩa bày tỏ sự thống nhất với nội dung tại khoản 1 Điều 16 của dự thảo Luật, quy định về việc cơ quan báo chí có thể thực hiện một hoặc nhiều loại hình báo chí với các sản phẩm báo chí đa dạng, đồng thời có thể có cơ quan trực thuộc theo quy định pháp luật. Tuy nhiên, theo đại biểu, khoản 6 Điều 16 lại chỉ nêu: “Cơ quan báo và truyền hình là cơ quan báo chí thuộc tỉnh ủy, thành ủy, có nhiều loại hình báo chí, sản phẩm báo chí”, nhưng chưa đề cập nội dung "cơ quan báo chí trực thuộc".

Theo đại biểu, nếu giữ nguyên quy định như dự thảo, thì toàn bộ 34 cơ quan báo chí thuộc các tỉnh ủy, thành ủy sẽ không được phép có cơ quan báo chí trực thuộc, đồng nghĩa không thể hình thành hoặc phát triển mô hình "cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện" được nhắc đến tại khoản 5 cùng điều luật.

Nhấn mạnh vai trò đặc thù của báo chí, đại biểu cho rằng sản phẩm báo chí phải đủ sức tác động đến nhận thức, cảm xúc và đời sống tinh thần của công chúng. “Báo chí chỉ thực sự phát triển bền vững khi trở thành nhu cầu thiết yếu của người dân, được tin tưởng, yêu thích và có thể tự chủ tài chính”, ông phân tích.

Từ thực tiễn hiện nay, đại biểu nêu rõ nhiều cơ quan báo chí địa phương bao gồm báo in, phát thanh, truyền hình và báo điện tử đã tạo dựng được uy tín, lượng độc giả ổn định và thương hiệu vượt khỏi phạm vi địa phương, đặc biệt tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh.

Đại biểu cũng nhấn mạnh vai trò của báo chí địa phương với tư cách là cơ quan ngôn luận của cấp ủy, một kênh thông tin quan trọng phản ánh vấn đề đặc thù của từng vùng, điều mà báo chí Trung ương khó có thể bao quát. Với tốc độ đô thị hóa, mở rộng địa giới và quy mô dân số tại nhiều tỉnh, thành sau sáp nhập, nguồn lực phát triển báo chí địa phương là rất lớn và nếu không được khai thác sẽ trở nên lãng phí.

Từ các lập luận trên, đại biểu đề xuất sửa khoản 6 Điều 16 theo hướng cho phép cơ quan báo chí thuộc tỉnh ủy, thành ủy được tổ chức theo mô hình đa loại hình, đa sản phẩm và có cơ quan báo chí trực thuộc. Bên cạnh đó, dự thảo luật cũng cần mở hướng cho một số địa phương đủ điều kiện được phát triển mô hình cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện theo khoản 5 Điều 16.

Ông cho rằng quy định này sẽ thống nhất với các nội dung khác trong dự luật và việc triển khai mô hình sẽ chịu sự điều chỉnh của Chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, tránh tình trạng triển khai tràn lan hoặc không kiểm soát.

Đại biểu cũng cho rằng điều chỉnh này sẽ tạo điều kiện cho những cơ quan báo chí địa phương đã tự chủ tài chính từ nhiều năm tiếp tục phát triển, nhất là tại các trung tâm lớn như Hà Nội và TP Hồ Chí Minh – nơi có lượng độc giả đông đảo, có thói quen và nhu cầu tiếp cận thông tin cao.

Bên cạnh đó, việc xây dựng hành lang pháp lý linh hoạt sẽ giúp các địa phương khác có định hướng lâu dài, khi đủ điều kiện sẽ triển khai mô hình báo chí đa phương tiện, phù hợp với định hướng sắp xếp tinh gọn hệ thống báo chí trong các nghị quyết của Đảng.

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa đề nghị quá trình sửa đổi luật phải thể hiện tinh thần kiến tạo phát triển, phù hợp Nghị quyết 66, tạo khung pháp lý rộng mở, tính đến bối cảnh hiện tại và xu hướng tương lai của ngành báo chí.

Ông cho rằng mô hình cơ quan báo chí địa phương có cơ quan trực thuộc hoặc phát triển thành cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện không nên bị coi là cơ chế đặc thù. “Địa phương nào đủ điều kiện thì triển khai, nơi chưa đủ thì tiếp tục chuẩn bị, khi hội đủ các yếu tố sẽ thực hiện", đại biểu nói.

Kết thúc phần phát biểu, ông nhấn mạnh rằng báo chí địa phương ngoài việc tuân thủ Hiến pháp và pháp luật còn chịu sự lãnh đạo của cấp ủy, cơ quan tuyên giáo và quản lý của Nhà nước. Vì vậy, thay vì đặt ra rào cản, Nhà nước cần tạo điều kiện phát triển để báo chí chính thống đủ năng lực đấu tranh với truyền thông độc hại, giật gân, giả mạo, góp phần xây dựng môi trường truyền thông lành mạnh và phục vụ hiệu quả cho sự phát triển của quốc gia trong giai đoạn mới.

Hôm nay, Quốc hội sẽ thảo luận về dự án Luật Báo chí

Thanh Thanh