Chiều 24/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, dưới sự điều hành của Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật Báo chí (sửa đổi).

Các đại biểu Quốc hội (ĐBQH) cơ bản tán thành sự cần thiết sửa đổi Luật Báo chí nhằm tiếp tục thể chế hóa chủ trương của Đảng về xây dựng nền báo chí chuyên nghiệp, nhân văn và hiện đại; đồng thời khắc phục những hạn chế của luật hiện hành cũng như những vướng mắc nảy sinh trong thực tiễn hoạt động báo chí thời gian qua.

Truyền thanh cấp xã: Nhân lực mỏng, thiết bị xuống cấp

Thảo luận về Điều 45 của dự thảo Luật liên quan cung cấp dịch vụ phát thanh, truyền hình, ĐBQH Tô Ái Vang (Cần Thơ) cho biết hệ thống đài truyền thanh cấp xã hiện đối mặt nhiều khó khăn.

Theo bà Vang, trước đây đài truyền thanh cấp huyện giữ vai trò chủ đạo trong quản lý, vận hành hệ thống truyền thanh cơ sở; đồng thời định hướng nội dung, hướng dẫn chuyên môn và đảm nhiệm sửa chữa thiết bị cho các đài xã.

“Sau khi sáp nhập, cán bộ phụ trách truyền thanh ở cấp xã chủ yếu kiêm nhiệm, thiếu chuyên môn nghiệp vụ báo chí, phát thanh; trong khi trang thiết bị phần lớn đã cũ kỹ, lạc hậu, thiếu kinh phí sửa chữa. Nhiều nơi chưa chuyển đổi sang công nghệ thông tin, viễn thông hiện đại”, bà nói.

Ngoài ra, chế độ nhuận bút và phụ cấp cho lực lượng làm truyền thanh cơ sở còn thấp; nội dung chương trình chủ yếu tiếp sóng từ cấp trên, ít có sản phẩm mang màu sắc địa phương; phương thức truyền tải một chiều nên chưa theo kịp môi trường truyền thông số.

Dù còn nhiều khó khăn, hệ thống truyền thanh cơ sở nhiều năm qua vẫn phát huy vai trò quan trọng trong truyền tải chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước; đồng thời thông tin kịp thời dự báo thời tiết, bão lụt, thủy lợi… góp phần hỗ trợ người dân sản xuất, giảm thiệt hại thiên tai.

Từ thực tiễn đó, ĐBQH Tô Ái Vang đề nghị dự thảo Luật cần quy định rõ vị trí việc làm, tiêu chuẩn và chức danh đối với nhân sự làm truyền thanh cấp xã, theo hướng chuyên trách hoặc bán chuyên trách ổn định hơn.

Bà cũng đề nghị có quy định về ngân sách bảo đảm hoạt động thường xuyên, đầu tư cơ sở vật chất, kỹ thuật cho đài truyền thanh cấp xã; xây dựng khung nhuận bút, thù lao phù hợp. Song song đó, cần thể chế hóa chủ trương chuyển đổi số, có lộ trình giúp đài truyền thanh cấp xã ứng dụng công nghệ truyền thanh thông minh nhằm nâng cao chất lượng âm thanh, tiết kiệm chi phí và quản lý hiệu quả hơn.

“Bên cạnh tiếp sóng, cần tạo hành lang pháp lý để đài truyền thanh cấp xã chủ động sản xuất chương trình phong phú, thiết thực, phù hợp đặc thù địa phương”, bà nhấn mạnh.

Kiến nghị bổ sung quyền được bảo đảm an toàn khi tác nghiệp

Liên quan Điều 28 về quyền và nghĩa vụ của nhà báo, ĐBQH Đoàn Thị Lê An (Cao Bằng) cho rằng dự thảo Luật hiện chưa có quy định rõ ràng về “quyền được bảo đảm an toàn” cho nhà báo khi tác nghiệp.

Theo bà Lê An, thực tiễn cho thấy nhiều phóng viên khi tác nghiệp tại “điểm nóng” đã đối mặt rủi ro về tính mạng, sức khỏe hoặc bị cản trở, thiếu hỗ trợ kịp thời. Trong khi đó, dự thảo Luật chưa quy định đầy đủ trách nhiệm bảo vệ nhà báo.

Bà đề nghị bổ sung quy định vào khoản 2 Điều 28 theo hướng:“Nhà báo khi tác nghiệp tại các khu vực xảy ra thiên tai, thảm họa, cháy nổ, sự cố khẩn cấp, hiện trường tai nạn hoặc nơi có nguy cơ mất an toàn, khu vực nhạy cảm về an ninh trật tự được bảo đảm an toàn về tính mạng, sức khỏe, phương tiện tác nghiệp và trang thiết bị trong phạm vi điều kiện cho phép”.

Đồng thời, lực lượng chức năng tại hiện trường phải có trách nhiệm hướng dẫn khu vực an toàn, hỗ trợ nhà báo tác nghiệp và thực hiện các biện pháp bảo vệ cần thiết; không được cản trở trái pháp luật hoạt động báo chí. Cơ quan báo chí cũng phải trang bị phương tiện bảo hộ và huấn luyện kỹ năng an toàn cho phóng viên khi tác nghiệp trong môi trường nguy hiểm.

Đề xuất chính sách hỗ trợ nhà báo vùng khó khăn

Bên cạnh đó, ĐBQH Đoàn Thị Lê An đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu bổ sung chính sách hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng nhà báo đang công tác tại vùng dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới, hải đảo và khu vực có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.

Theo bà, cần đảm bảo nhà báo ở những vùng đặc thù được tiếp cận bình đẳng với các chương trình đào tạo chuyên môn, đạo đức nghề nghiệp và kỹ năng số; đồng thời có hỗ trợ chi phí học tập, tài liệu, đi lại.

Hình thức đào tạo cũng cần linh hoạt, gồm đào tạo lưu động tại địa phương và trực tuyến để khắc phục hạn chế về hạ tầng.

Dự thảo Luật cũng nên bổ sung nội dung bồi dưỡng đặc thù như kiến thức văn hóa - xã hội dân tộc thiểu số, kỹ năng tiếp cận cộng đồng, kỹ năng an toàn tác nghiệp tại khu vực rủi ro và an toàn thông tin trong môi trường số.

“Những chính sách này sẽ góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ nhà báo ở vùng trọng yếu, bảo đảm dòng thông tin chính xác, kịp thời đến người dân; đồng thời phát huy vai trò của báo chí trong phát triển kinh tế xã hội tại khu vực khó khăn”, bà Lê An nhấn mạnh.

Quan tâm đến đội ngũ cộng tác viên báo chí, đại biểu Trương Thị Ngọc Ánh, đoàn ĐBQH Thành phố Hồ Chí Minh nhận thấy cộng tác viên ở các báo hoạt động rất tích cực, nhất là trong những lĩnh vực mà báo không bao quát hết. Nhiều cộng tác viên hoạt động như một phóng viên thực thụ và đóng góp quan trọng cho báo. Tuy nhiên, họ chỉ được hưởng nhuận bút, còn các quyền lợi khác như đảm bảo sự an toàn khi hoạt động, lấy tin bài, hay được tham gia các lớp tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ thì họ không được hưởng.

Bên cạnh đó, đại biểu cũng nhận thấy có nhiều cộng tác viên lợi dụng danh nghĩa hoạt động báo chí, gây phiền hà, bức xúc cho các cơ quan, tổ chức, đồng thời gây ảnh hưởng đến uy tín của các cơ quan báo chí. Do đó, để quản lý chặt chẽ đội ngũ này, cần bổ sung vào dự thảo Luật những quy định về vị trí, hoạt động, nghĩa vụ và quyền lợi của đội ngũ cộng tác viên.

Đại biểu Trương Thị Ngọc Ánh đề nghị bổ sung vào Điều 3 giải thích thuật ngữ: “Cộng tác viên là những người làm báo không thường trực, ký hợp đồng làm việc và chịu trách nhiệm trước pháp luật, cũng như trước người đứng đầu cơ quan báo chí về những hoạt động đã cam kết”. Đồng thời, để ghi nhận những đóng góp của đội ngũ cộng tác viên, đặc biệt là những người có đầy đủ tiêu chí, phẩm chất, và năng lực hoạt động, đại biểu đề nghị tại Khoản 1, Điều 29 bổ sung đối tượng được cấp thẻ nhà báo là những cộng tác viên có thời gian ký hợp đồng ổn định ít nhất 2 năm và thường xuyên có tin, bài đảm bảo chất lượng cho báo.

Dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) được xây dựng trên tinh thần kiến tạo để báo chí phát triển

Phong Anh