Đề xuất linh hoạt vận hành liên hồ chứa ở miền Trung để ứng phó mưa lũ bất thường
Nước và cuộc sống - Ngày đăng : 10:00, 04/12/2025
Đề xuất linh hoạt vận hành liên hồ chứa ở miền Trung để ứng phó mưa lũ bất thường
Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất sửa đổi quy trình vận hành liên hồ chứa trên 5 lưu vực sông miền Trung theo hướng linh hoạt hơn, cho phép hạ thấp mực nước hồ ngoài quy định khi cần thiết nhằm tăng dung tích phòng lũ.
Mới đây, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất sửa đổi, bổ sung một số quy định nhằm tăng tính linh hoạt trong vận hành liên hồ chứa tại khu vực miền Trung. Trong dự thảo điều chỉnh quy trình vận hành liên hồ chứa trên các lưu vực sông Hương, Vu Gia – Thu Bồn, Trà Khúc, Kôn – Hà Thanh và Ba, Bộ đề xuất cho phép tiếp tục hạ mực nước hồ xuống thấp hơn mực nước đón lũ đã quy định, kể cả ngoài thời gian mùa lũ, mà không phụ thuộc vào tín hiệu vận hành (mực nước trạm thủy văn, lưu lượng về hồ) khi xuất hiện các tình huống cần thiết.
Mục tiêu là gia tăng dung tích phòng lũ, giảm nguy cơ ngập lụt diện rộng cho hạ du trong bối cảnh ngày càng xuất hiện nhiều đợt mưa lớn, lũ kép và các hiện tượng thời tiết bất thường.
Bộ cũng đề xuất mở rộng thẩm quyền của Chủ tịch UBND tỉnh, thành phố trong việc quyết định sử dụng dung tích từ mực nước dâng bình thường đến mực nước lũ thiết kế hoặc lũ kiểm tra trong các tình huống khẩn cấp, bảo đảm an toàn công trình và khu vực hạ du. Đồng thời, lãnh đạo địa phương sẽ chịu trách nhiệm chỉ đạo các cơ quan chức năng rà soát, xây dựng quy chế phối hợp ứng phó với các tình huống lũ, lụt.
Trách nhiệm của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường được bổ sung, bao gồm quyền quyết định vận hành hồ và chỉ đạo địa phương triển khai biện pháp ứng phó khi Thủ tướng giao nhiệm vụ, đặc biệt trong trường hợp xảy ra mưa lũ vượt quá khả năng ứng phó của địa phương.
Bộ trưởng Bộ Công Thương được giao tăng cường kiểm tra, giám sát vận hành hồ chứa thủy điện; xây dựng kế hoạch huy động các nhà máy thủy điện theo hướng phù hợp yêu cầu cắt giảm lũ trong mùa mưa và quy định xả nước mùa cạn. Các hồ có tham gia cắt, giảm lũ cho hạ du sẽ được ưu tiên huy động điện.
Các chủ hồ chứa được yêu cầu cung cấp thông tin, số liệu đầy đủ và kịp thời cho các cơ quan liên quan; giảm sai số trong dự báo lưu lượng về hồ; chủ động đề xuất phương án vận hành nhằm nâng cao hiệu quả giảm lũ. Đồng thời, khuyến khích thuê các đơn vị có năng lực quan trắc, dự báo để cải thiện chất lượng vận hành.
Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Thủ tướng đã ban hành 11 quy trình vận hành liên hồ chứa trên cả nước, trong đó miền Trung có 5 quy trình liên quan các lưu vực sông Hương, Vu Gia – Thu Bồn, Trà Khúc, Ba và Kôn – Hà Thanh.
Tuy nhiên, diễn biến mưa lũ ngày càng phức tạp, đặc biệt trong đợt mưa từ 16 đến 22/11/2025, đã xuất hiện nhiều trận mưa rất lớn, lũ lịch sử hoặc vượt lịch sử. Lưu lượng nước về các hồ có thời điểm vượt thiết kế và vượt khả năng xả của công trình, trong khi khả năng điều tiết của các hồ miền Trung còn hạn chế. Các hồ chỉ có thể hỗ trợ giảm lũ cho một số khu vực chứ không đủ giải quyết tình trạng ngập lụt toàn lưu vực.
Một số quy định về mực nước đón lũ còn thiếu linh hoạt, chưa xác định rõ trường hợp được phép hạ thêm mực nước nhằm tăng dung tích phòng lũ. Chất lượng dự báo lưu lượng về hồ của một số chủ hồ vẫn chưa đáp ứng yêu cầu, gây khó khăn cho việc đề xuất phương án điều tiết kịp thời và hiệu quả.
Bên cạnh đó, dù các địa phương đã nỗ lực phối hợp, việc chia sẻ dữ liệu vận hành, trao đổi thông tin giữa các đơn vị vẫn còn lúng túng, nhất là trong tình huống mất điện, mất kết nối. Việc ban hành lệnh vận hành hồ tại một số thời điểm còn thiếu rõ ràng, chưa phù hợp với diễn biến mưa lũ thực tế, gây khó khăn cho đơn vị thực thi.
Ngoài ra, ở một số địa phương, đội ngũ cán bộ tham mưu vận hành hồ còn thiếu kinh nghiệm và năng lực tính toán, dẫn đến hạn chế trong việc đề xuất các phương án vận hành tối ưu.
