Khu vực trung tâm tỉnh, gồm 6 phường thuộc thành phố Thái Nguyên cũ, là nơi chịu thiệt hại nặng nề nhất. Bên cạnh nguyên nhân khách quan, tốc độ đô thị hóa nhanh khiến hệ thống thoát nước không đáp ứng được yêu cầu khi mưa lớn, cường độ cao. Nhiều điểm như Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên, đường Phan Đình Phùng, ngã tư san nền, đường Minh Cầu… thường xuyên ngập nhiều năm qua.

Phường Phan Đình Phùng là khu vực ngập nặng nhất, có mật độ dân cư cao và tập trung các cơ quan hành chính của tỉnh. Khảo sát sơ bộ của Sở Xây dựng cho thấy có khoảng 7 điểm đã và đang có nguy cơ ngập úng thường xuyên, gồm: Khu Hoàng Gia, đường Quang Trung; ngã tư Hoàng Văn Thụ – Minh Cầu; ngã năm Tỉnh ủy, cầu Bóng Tối, suối Đồng Danh; ngã tư Phan Đình Phùng – Lương Ngọc Quyến; khu vực Bệnh viện Đa khoa Trung ương Thái Nguyên; ngã tư Đại học Sư phạm và các khu dân cư lân cận.

Theo đánh giá ban đầu, nguyên nhân chủ yếu dẫn đến ngập úng là mật độ hố thu nước thưa; thiếu cống kết nối; kích thước cống nhỏ; lưới chắn rác tắc nghẽn; tình trạng lấn chiếm hành lang cống… Những bất cập này ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống dân cư, giao thông và hoạt động hành chính.

Trước tình hình đó, ngày 28/11, UBND tỉnh Thái Nguyên đã họp và chỉ đạo triển khai các giải pháp cấp bách, yêu cầu Sở Xây dựng bắt đầu công tác chống ngập từ ngày 20/12. Phương án được nghiên cứu gồm bổ sung cống hộp, xây hồ điều hòa, xây trạm bơm cưỡng bức, cải tạo và mở rộng các cửa thu.

Đối với nhiệm vụ trước mắt, Sở Xây dựng đề xuất giải tỏa hành lang và nạo vét các tuyến mương, suối như Làng Đanh, Cống Ngựa, Xương Rồng; khơi thông cống, hố ga, hố thu nước tại các khu vực thường xuyên ngập; cải tạo hệ thống tiêu thoát nước; thay mới song chắn rác; làm rãnh dọc và bổ sung cửa thu.

Về dài hạn, tỉnh dự kiến cải tạo, nâng cấp các tuyến cống chính; xây công viên kết hợp hồ điều hòa quy mô khoảng 20 ha; đầu tư giếng thu, giếng chuyển bậc, hệ thống cống hộp và các trạm bơm cưỡng bức.

Chủ tịch UBND tỉnh Vương Quốc Tuấn yêu cầu toàn bộ công tác nạo vét cống, suối và xây dựng các công trình tiêu thoát nước phải được đưa vào nhiệm vụ cấp bách để đẩy nhanh tiến độ, tính toán kỹ độ dốc bảo đảm thoát nước hiệu quả. Khi kiểm tra thực địa ngày 2/12, Chủ tịch UBND tỉnh đã chỉ đạo Sở Xây dựng tham mưu ban hành lệnh công bố tình huống khẩn cấp và lệnh xây dựng công trình khẩn cấp để triển khai.

Trong 15 ngày (1–15/12), phường Phan Đình Phùng sẽ vận động người dân tháo dỡ các công trình lấn chiếm suối Làng Đanh, Cống Ngựa, Đầm Đục – Đầm Xanh. Các đơn vị sẽ thi công liên tục 3 ca, nạo vét toàn bộ hệ thống suối, cống, mở rộng cửa thu cửa xả và xử lý điểm nghẽn. Việc nạo vét bùn thải phải hoàn thành trong 20 ngày; các hạng mục kỹ thuật phấn đấu xong trong 30 ngày.

Riêng khu vực ngập sâu tại đường Minh Cầu, tỉnh yêu cầu nghiên cứu xây giếng thu sâu kết hợp trạm bơm để thoát nước nhanh. Về lâu dài, tỉnh sẽ nghiên cứu xây hệ thống bể chứa, bơm tăng áp tại các khu vực trũng thấp.

Tình trạng ngập úng cục bộ tại trung tâm Thái Nguyên đã xuất hiện nhiều năm, song đợt ngập hồi tháng 10 là nghiêm trọng nhất, đặt ra yêu cầu cấp bách trong bối cảnh biến đổi khí hậu làm gia tăng mưa lũ cực đoan.

Đầu tháng 11, Thứ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Hoàng Hiệp cho biết sẽ hoàn thành nhiệm vụ nghiên cứu đột xuất toàn lưu vực sông Cầu trong tháng 12 để có đánh giá tổng thể, khoa học cho bài toán chống ngập từ Thái Nguyên đến Bắc Ninh, Hà Nội, Hải Phòng.

Từ năm 2026, Bộ sẽ triển khai dự án đập Thác Huống và nạo vét sông, suối tại khu vực trung tâm Thái Nguyên. Giai đoạn 2026–2030 sẽ nâng cấp, cải tạo các hồ chứa Cẩm Giàng, Thanh Mai, Nghinh Tường, Yên Trạch và Văn Lăng.

Chống ngập tại Thái Nguyên: Bộ NN&MT đề xuất giải pháp theo hệ thống lưu vực

Hạ Anh