Thủ phạm gây ô nhiễm không khí ở Hà Nội
Ô nhiễm môi trường - Ngày đăng : 16:04, 04/12/2025
Thủ phạm gây ô nhiễm không khí ở Hà Nội
Hà Nội liên tục nằm trong nhóm 10 thành phố ô nhiễm nhất thế giới từ đầu mùa đông đến nay. Các chuyên gia cảnh báo ô nhiễm đang ở mức “rất nóng”, đòi hỏi những giải pháp mạnh, phối hợp nhiều ngành để giảm phát thải từ giao thông, công nghiệp, xây dựng và làng nghề.
Từ đầu mùa đông đến nay, Hà Nội liên tục nằm trong nhóm 10 thành phố ô nhiễm nhất thế giới. Không khí lạnh khô, nghịch nhiệt cùng hoạt động đô thị dày đặc khiến bụi mịn PM2.5 tích tụ, tạo nên lớp mù dày bao phủ và ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người dân.
Ô nhiễm môi trường luôn là bài toán “nan giải” của Hà Nội. Biến đổi khí hậu, tốc độ phát triển kinh tế và áp lực đô thị hóa khiến môi trường ngày càng chịu nhiều tác động. Vì vậy, giải pháp cải thiện chất lượng không khí cần được điều chỉnh linh hoạt, liên tục cập nhật theo tình hình thực tế, hướng tới mục tiêu lấy lại “bầu trời xanh” cho Thủ đô.
Tiến sĩ Hoàng Dương Tùng – Chủ tịch Mạng lưới Không khí sạch Việt Nam cho biết, ô nhiễm không khí tại Hà Nội đang “rất nóng”, khi trong 11 tháng năm 2025 đã ghi nhận nhiều ngày nồng độ PM2.5 vượt ngưỡng xấu và rất xấu.
Theo ông Tùng, nguồn gây ô nhiễm lớn nhất tại đô thị, đặc biệt là Hà Nội, xuất phát từ giao thông ở khu vực nội thành và các tuyến quốc lộ: Khí thải ô tô, xe máy chạy xăng; bụi đường; bụi sinh ra từ ma sát má phanh. Theo đó, một chiếc xe máy đời cũ có thể phát thải CO₂ và bụi mịn cao gấp 10-20 lần một ô tô đạt chuẩn Euro. Với hàng triệu xe máy lưu thông mỗi ngày, số lượng ống xả trở thành hàng triệu điểm phát thải siêu nhỏ.
Bên cạnh giao thông, hoạt động công nghiệp, xây dựng, nông nghiệp, đốt phụ phẩm và nguồn ô nhiễm từ các tỉnh lân cận cũng gây áp lực lớn. Tỷ lệ thu gom và xử lý nước thải sinh hoạt còn thấp; nhiều cụm công nghiệp, làng nghề, cơ sở tái chế thiếu hệ thống xử lý đạt chuẩn, khiến sông hồ và nguồn nước ngầm tiếp tục bị xâm hại.
Giáo sư, Tiến sĩ Đặng Thị Kim Chi (Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam) cho biết, Hà Nội có số lượng làng nghề lớn nhất trong khu vực, nhưng đầu tư cho xử lý ô nhiễm ở đây vẫn chưa tương xứng, dẫn tới phát thải kéo dài.
Ô nhiễm hiện hữu rõ nét đến mức người dân có thể cảm nhận bằng mắt và bằng hơi thở. Những ngày gần đây, bầu không khí “ngột ngạt”, sáng sớm khó phân biệt sương mù hay bụi mịn; nhiều người gặp các triệu chứng về hô hấp, số ca bệnh tăng theo.
Các chuyên gia môi trường nhận định muốn xử lý triệt để phải ngăn chặn phát thải ngay từ nguồn, xác định đúng điểm nóng và ưu tiên can thiệp theo mức độ nghiêm trọng. Tiến sĩ Tùng cho rằng các giải pháp cần tổng hợp, không thể trông chờ “cây đũa thần”. Chuyển đổi số để thúc đẩy chuyển đổi xanh, mở rộng giao thông công cộng, điện hóa phương tiện, triển khai vùng phát thải thấp, áp dụng công nghệ xử lý tiên tiến và cơ chế tín chỉ carbon là hướng đi cần tham khảo từ nhiều quốc gia.
Theo Phó Cục trưởng Cục Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) Nguyễn Thị Thiên Phương, đơn vị này đang phối hợp Hà Nội và các tỉnh lân cận lắp mới tối thiểu 50 trạm quan trắc không khí bằng cảm biến, có thể mở rộng lên 125 điểm. Dữ liệu từ hệ thống này sẽ giúp xác định chính xác các khu vực ô nhiễm nặng.
Thời gian tới, Cục Viễn thám Quốc gia sẽ sử dụng thiết bị bay không người lái (drone) để giám sát đốt rơm rạ, phụ phẩm nông nghiệp và bụi từ các công trường xây dựng. Đồng thời, sẽ siết chặt thanh tra, xử phạt các hành vi gây ô nhiễm: Xả thải công nghiệp, phương tiện vận tải hàng hóa, đốt chất thải trái quy định…
Bà Thiên Phương nhấn mạnh kinh nghiệm từ Bắc Kinh (Trung Quốc) cho thấy ô nhiễm không khí không thể được giải quyết bởi riêng một ngành hay một địa phương. Cần quyết tâm chính trị và sự chung tay xã hội, và đây là bài toán đòi hỏi 10–20 năm để thay đổi tận gốc từ nguồn phát thải.
