Chiều 9/12, tiếp tục Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khoá XV, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, Quốc hội thảo luận về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng (GTGT). Một trong những vấn đề nhận được nhiều sự quan tâm của đại biểu là thuế suất đối với phế phẩm, phụ phẩm, phế liệu.

Việc sửa đổi Luật Thuế GTGT lần này được nhiều đại biểu và cộng đồng doanh nghiệp đánh giá cao, cho rằng Chính phủ, Bộ Tài chính và ngành thuế đã lắng nghe và kịp thời trình dự án luật, kỳ vọng việc sửa đổi sẽ mang tính ổn định, chặt chẽ, dễ thực hiện, giải quyết các bất cập nhưng phải bảo đảm không tạo ra rủi ro thất thu ngân sách và gian lận thuế.

Thống nhất thuế suất đối với phế phẩm, phụ phẩm, phế liệu

Một trong bốn nhóm chính sách quan trọng được đề xuất sửa đổi là khoản 5 Điều 9, quy định về thuế suất đối với phế phẩm, phụ phẩm, phế liệu. Đại biểu Thạch Phước Bình (Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Long) cho rằng, đề xuất áp dụng thuế suất theo chín loại phế phẩm, phế liệu thu hồi là phù hợp. Trong thực tiễn, nhiều lĩnh vực như dệt may, chế biến gỗ, luyện kim, sản xuất thực phẩm phát sinh lượng lớn phế liệu. Trước đây, do chưa có quy định rõ ràng, cơ quan thuế thường áp dụng mức thuế 10% chung, điều này gây khó khăn và thiệt thòi cho doanh nghiệp.

Việc sửa đổi, cụ thể là việc bỏ đi khổ đầu của Khoản 5, Điều 9, được đại biểu Trần Hữu Hậu (Đoàn ĐBQH tỉnh Tây Ninh) cho rằng sẽ mang lại lợi ích kép. Cụ thể, quy định này không chỉ giúp các cơ sở chế biến thức ăn chăn nuôi giảm chi phí đầu vào và bình đẳng với nguyên liệu nhập khẩu mà còn tạo điều kiện cho hàng chục ngàn cơ sở chế biến nông sản, thủy sản tiêu thụ hết chất thải như cám, bã rượu, bã bia, vỏ tôm... “Điều này được kỳ vọng sẽ tăng hiệu quả chế biến, giải quyết vấn nạn môi trường và thực hiện đúng chủ trương sản xuất xanh, phát triển kinh tế tuần hoàn”, đại biểu Trần Hữu Hậu nhấn mạnh. Đại biểu dẫn chứng, theo Hiệp hội Sắn, hơn 20 triệu tấn sắn tươi chế biến mỗi năm thải ra hơn 4 triệu tấn bã sắn, lượng bã sắn khổng lồ này là mối lo lớn về ô nhiễm. Nếu không chịu thuế GTGT, bã sắn sẽ có thêm điều kiện để trở thành thức ăn chăn nuôi, đem lại giá trị và hiệu quả rất lớn về nhiều mặt.

Đại biểu Trần Hữu Hậu phản ánh thực trạng về bã sắn, nơi mà sau ngày 1/7/2005, cơ quan thuế ở 5 nơi đã có 3 nội dung hướng dẫn khác nhau: không chịu thuế (là thức ăn chăn nuôi), 5% (là sản phẩm nông sản sau chế biến) và 10% (là phụ phẩm phế liệu). Do đó, đề nghị Chính phủ, Bộ Tài chính quy định rõ ràng trong Nghị định, Thông tư hướng dẫn để các cơ quan thuế áp dụng thống nhất. Ngoài ra, đại biểu kiến nghị xem xét để vỏ lụa và gốc sắn (nguồn nguyên liệu tốt cho phân bón hữu cơ) thuộc diện không chịu thuế GTGT, “hiện tại, chúng đang bị coi là phụ phẩm phế liệu chịu thuế, khiến việc tiêu thụ và tiêu hủy khó khăn, gây ô nhiễm”, Đại biểu nhận định.

Cùng thống nhất với chủ trương sửa đổi, các đại biểu nhấn mạnh về nhu cầu hướng dẫn cụ thể và thống nhất để tránh áp dụng sai lệch. Đại biểu Thạch Phước Bình lưu ý, việc áp dụng thuế suất theo từng mặt hàng đòi hỏi cơ chế hướng dẫn, phân loại cụ thể, đặc biệt dựa theo mô tả và mã hàng hóa HS và đặc thù vật chất của phế liệu. Đại biểu đề xuất ban hành hướng dẫn chi tiết về mã số, tính chất và thuế suất đối với từng nhóm phế liệu, phụ phẩm, nhằm tránh tình trạng mỗi địa phương hiểu theo một cách khác nhau. Đồng thời yêu cầu doanh nghiệp xây dựng định mức phế liệu trong sản xuất, lưu trữ hồ sơ rõ ràng và áp dụng cơ chế quản lý rủi ro thay vì can thiệp thủ công.

Đại biểu Tô Ái Vang (Đoàn ĐBQH thành phố Cần Thơ) cũng kiến nghị Chính phủ cần xác định tiêu chí và danh mục cụ thể thế nào là phế phẩm, phụ phẩm và phế liệu. Sự phân biệt này không chỉ dựa trên nhận định chủ quan mà cần phải dựa trên cơ sở kỹ thuật của quá trình sản xuất.

Quy định rõ khấu trừ thuế và tiêu thụ

Đại biểu Tô Ái Vang cũng lưu ý, cần hướng dẫn cụ thể về hồ sơ, chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt, đặc biệt với ngưỡng mới là 5 triệu đồng để đảm bảo đủ điều kiện khấu trừ. Đại biểu đề nghị xem xét tính tương thích của quy định này với các chính sách khác như thuế bảo vệ môi trường đối với một số loại phế liệu độc hại hoặc nguy hại.

Trong khi đó, đại biểu Trần Anh Tuấn (Đoàn ĐBQH Thành phố Hồ Chí Minh) lưu ý về cơ sở tính thuế, cho rằng phế phẩm, phụ phẩm, phế liệu được thu hồi, khi bán ra thị trường hay tiêu thụ thì mới phát sinh thuế, mới có doanh số để tính thuế đầu ra để khấu trừ thuế đầu vào.

Các đại biểu nhấn mạnh, cộng đồng doanh nghiệp đang mong chờ quyết định sửa đổi, bổ sung lần này, với kỳ vọng Luật sửa đổi sẽ sớm được thông qua để tháo gỡ các vướng mắc, tạo điều kiện tốt hơn cho phát triển công nghiệp chế biến nông sản, thủy sản, thức ăn gia súc và phân bón hữu cơ, giúp nông sản Việt Nam đóng góp xứng đáng hơn vào sự phát triển đất nước.

Hôm nay, Quốc hội thảo luận các báo cáo công tác thuộc lĩnh vực tư pháp và pháp luật

Mai Hạ