Cơ quan tạp chí khoa học không thuộc đối tượng được cấp thẻ nhà báo

Ngày 10/12, tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV đã biểu quyết thông qua Luật Báo chí (sửa đổi) với 437/440 đại biểu tán thành. Luật gồm 4 chương, 51 điều và sẽ có hiệu lực từ ngày 1/7/2026.

Quy định về điều kiện xét cấp thẻ nhà báo lần đầu – trong đó yêu cầu phải hoàn thành lớp bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí và đạo đức nghề nghiệp theo điểm c khoản 2 Điều 28 – sẽ bắt đầu áp dụng từ ngày 1/1/2027.

Một điểm mới đáng chú ý là người được xét cấp thẻ nhà báo lần đầu phải có thời gian làm việc liên tục tối thiểu 2 năm tại chính cơ quan báo chí đề nghị cấp thẻ, tính đến thời điểm xét. Đồng thời, người này phải hoàn thành khóa bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí và đạo đức nghề nghiệp. Riêng lãnh đạo các cơ quan báo chí đã được Bộ Văn hóa – Thể thao – Du lịch chấp thuận bổ nhiệm thì không phải đáp ứng điều kiện này.

Về đối tượng được cấp thẻ nhà báo, luật quy định không áp dụng đối với những người làm việc tại các cơ quan tạp chí khoa học.

Liên quan đến việc cung cấp thông tin cho báo chí, luật nêu rõ cơ quan báo chí và nhà báo có quyền và nghĩa vụ không tiết lộ danh tính người cung cấp thông tin. Ngoại lệ chỉ áp dụng khi có yêu cầu bằng văn bản của Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân, Chánh án Tòa án nhân dân cấp tỉnh và tương đương, hoặc Thủ trưởng cơ quan điều tra cấp tỉnh và Bộ Công an nhằm phục vụ điều tra, truy tố, xét xử.

Những người đứng đầu các cơ quan trên có trách nhiệm tổ chức bảo vệ người cung cấp thông tin. Các cơ quan bảo vệ pháp luật cũng phải phối hợp để thực hiện việc bảo vệ này.

Cơ chế bảo vệ nhà báo và người cung cấp thông tin

Một số đại biểu đề nghị cần hoàn thiện quy định về tổ chức, cá nhân sản xuất thông tin có tính chất báo chí trên không gian mạng, đồng thời tăng chế tài xử phạt các trang thông tin giả mạo cơ quan báo chí. UBTVQH đánh giá đây là ý kiến xác đáng. Hiện thông tin trên mạng không phải báo chí được điều chỉnh theo Nghị định 147/2024 của Chính phủ về quản lý, cung cấp và sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng.

UBTVQH đã chỉ đạo rà soát, bổ sung quy định về quản lý thông tin trên không gian mạng, đồng thời làm rõ khái niệm “sản phẩm thông tin có tính chất báo chí” – tức các sản phẩm thể hiện theo thể loại báo chí, đăng trên bản tin, đặc san của cơ quan, tổ chức hoặc doanh nghiệp.

Đối với hành vi giả mạo cơ quan báo chí chính thống, hiện đã có chế tài xử phạt theo Nghị định 119/2020 về xử phạt vi phạm trong hoạt động báo chí và xuất bản.

Một số ý kiến cũng đề nghị bổ sung cơ chế bảo vệ thông tin cá nhân của công dân khi phản ánh, góp ý, phê bình, tố cáo trên báo chí, đặc biệt trong môi trường số có nhiều nguy cơ bị xâm phạm quyền riêng tư; đồng thời cần bổ sung quy định bảo vệ danh dự, nhân phẩm của nhà báo.

Tiếp thu ý kiến, UBTVQH đã bổ sung cơ chế bảo vệ thông tin cá nhân của công dân, nhà báo và phóng viên tại Điều 8 dự thảo luật. Theo đó, nghiêm cấm mọi hành vi đe dọa, uy hiếp tính mạng, gây thương tích, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của nhà báo; cản trở tác nghiệp; phá hủy hoặc thu giữ phương tiện, tài liệu khi họ hoạt động đúng pháp luật.

Khi có dấu hiệu đe dọa hoặc cản trở tác nghiệp, cơ quan báo chí phải phối hợp với lực lượng công an và chính quyền địa phương để xử lý theo quy định chuyên ngành.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa – Xã hội cho biết các hành vi bị nghiêm cấm sẽ được quy định chi tiết tại Nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực báo chí. Đồng thời, Chính phủ được đề nghị bổ sung quy định xử phạt đối với hành vi tiết lộ trái phép thông tin của người cung cấp tin cho báo chí.

Luật Báo chí (sửa đổi) được thông qua, quy định về cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện

Lưu Tô