Lâm Đồng đối mặt nguy cơ ô nhiễm, suy thoái đất
Môi trường - Tài nguyên - Ngày đăng : 17:00, 21/12/2025
Lâm Đồng đối mặt nguy cơ ô nhiễm, suy thoái đất
Áp lực từ sản xuất nông nghiệp thâm canh, khai thác khoáng sản và xử lý rác thải chưa đạt chuẩn đang khiến đất đai tại Lâm Đồng đứng trước nguy cơ ô nhiễm, suy thoái nghiêm trọng, đòi hỏi sớm có giải pháp tổng thể để bảo vệ nguồn tài nguyên không thể tái tạo này.
Lâm Đồng đang đối mặt với nguy cơ ô nhiễm, suy thoái đất gia tăng do áp lực từ sản xuất nông nghiệp thâm canh, công nghiệp và khai thác khoáng sản. Trong bối cảnh địa phương có diện tích đất sản xuất nông nghiệp lớn nhất cả nước với cơ cấu cây trồng đa dạng như cây công nghiệp, cây ăn trái, hoa màu…, việc bảo vệ và sử dụng đất bền vững đang trở thành vấn đề cấp thiết.
Tại các vùng sản xuất trọng điểm như Đà Lạt, Đơn Dương, Đức Trọng, lượng phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) sử dụng trong canh tác rau, hoa luôn ở mức cao. Việc lạm dụng kéo dài khiến đất nông nghiệp mất cân bằng dinh dưỡng, suy giảm độ phì nhiêu tự nhiên, gia tăng tồn lưu hóa chất và dư lượng thuốc BVTV trong đất. Chị Lê Thị Thu, nông dân trồng rau ở phường Xuân Trường (Đà Lạt), cho biết trước đây đất tơi xốp, năng suất cao, nhưng vài năm gần đây dù bón nhiều phân, cây trồng vẫn kém phát triển, đất ngày càng chua cằn, buộc phải thay đất thường xuyên, làm tăng chi phí sản xuất.
Theo ngành nông nghiệp tỉnh, khoảng 10–15% diện tích đất nông nghiệp tại các vùng chuyên canh đã có dấu hiệu suy thoái, biểu hiện qua tình trạng đất chai cứng, hàm lượng mùn giảm mạnh, thậm chí một số khu vực tồn dư thuốc BVTV vượt ngưỡng cho phép.
Ở khu vực khai thác khoáng sản, hoạt động diễn ra với cường độ lớn, với hơn 30 doanh nghiệp tham gia khai thác nhiều loại khoáng sản khác nhau. Việc khai thác liên tục, thiếu các biện pháp phục hồi môi trường sau khai thác đã làm phá vỡ cấu trúc đất, bóc tách bề mặt, gia tăng nguy cơ ô nhiễm và sạt lở.
Đáng chú ý, tại các khu vực khai thác titan và cát trắng, tình trạng hình thành các hố sâu, bãi thải lớn khiến mặt đất trơ trọi, mất lớp phủ thực vật. Điều này làm gia tăng xói mòn, thoái hóa đất, tác động tiêu cực đến hệ sinh thái ven biển và làm suy giảm khả năng tự phục hồi của đất, ảnh hưởng đến nguồn nước ngầm và chất lượng đất khu vực lân cận.
Bên cạnh đó, việc chôn lấp rác không hợp vệ sinh cũng là nguyên nhân gây ô nhiễm đất cục bộ. Ông Võ Văn Minh, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Lâm Đồng cho biết, tại một số bãi rác quy mô nhỏ ở vùng ven, rác chưa được phân loại, chôn lấp thủ công, thiếu lớp lót đáy đạt chuẩn khiến nước rỉ rác thấm xuống đất. Khi mưa lớn kéo dài, nước bẩn lan ra khu vực xung quanh, ảnh hưởng đến đời sống người dân và nguồn nước ngầm.
Khảo sát cho thấy, tại một số địa phương, đất gần khu chôn lấp rác có hàm lượng kim loại nặng vượt ngưỡng cho phép. Người dân phản ánh cây trồng sinh trưởng chậm, đất đóng váng hoặc bốc mùi khó chịu.
Trước thực trạng này, các chuyên gia môi trường cảnh báo cần sớm triển khai các giải pháp tổng thể nhằm bảo vệ đất – nguồn tài nguyên không thể tái tạo. Trong đó, ưu tiên phục hồi đất sau khai thác khoáng sản, nâng cấp các bãi rác đạt chuẩn môi trường, hướng dẫn nông dân chuyển đổi sang canh tác hữu cơ, giảm sử dụng phân bón vô cơ, áp dụng luân canh, xen canh để phục hồi độ màu mỡ của đất.
Các chuyên gia cũng nhấn mạnh, việc bảo vệ và phục hồi đất chỉ đạt hiệu quả khi có sự chung tay đồng bộ của chính quyền, doanh nghiệp khai khoáng, đơn vị xử lý rác và người dân. Nhận thức đúng và hành động quyết liệt là điều kiện then chốt để đất đai Lâm Đồng được bảo vệ và phát triển bền vững lâu dài.
